Dersim katliamının kurbanları, 78. yıldönümünde Taksim’de yapılan iki ayrı etkinlikle anıldı.
Dersim ve Alevi Dernekleri tarafından dün (4 Mayıs) düzenlenen ilk anma etkinliği Galatasaray Meydanı’nda gerçekleşirken, Dersim Dernekleri Federasyonu’nun (DEDEF) Tünel’den Fransız Konsolosluğu’na yapmak istediği yürüyüş önü polis tarafından kesildi.
Dersimli ve Alevi Derneklerinin düzenlediği ilk anma etkinliği Galatasaray Meydanı’nda gerçekleşti. HDP Milletvekili Sebahat Tuncel, HDP milletvekili adayları, Gezi direnişinde polis terörü sonucu hayatını kaybeden Berkin Elvan’ın annesi Gülsüm ve babası Sami Elvan, Sanatçı Ferhat Tunç ile Halk Ozanı Ali Baran’ın hazır bulunduğu anmada, etrafı kırmızı karanfiller, ceviz ile mumlarla donatılmış, “4 Mayıs 1937 bakanlar kurulu kararı Dersim’in fermanıydı” pankartı açıldı. Dersim katliamında idam edilen Seyit Rıza ve arkadaşlarının fotoğraflarının taşındığı anmada, mumlar yakılarak, Zazaca ağıtlar dinlendi.
Tuncel’den ‘geçmişle yüzleşme’ vurgusu
Anmada söz alan HDP Milletvekili Sebahat Tuncel, Dersim katliamının üzerinden 78. yıl geçmesine rağmen acıların hâlâ taze olduğunu vurguladı. 78 yıl sonra kamuoyunun yaşanan vahşeti yeni yeni farkına vardığına dikkat çeken Tuncel, insanların Dersim’in kayıp kızlarını, kayıp insanlarını yeni yeni sorgulamaya başladığını söyledi. “Devlet Dersim’de yaşananları tüm dünyadan gizlendiği gibi Türkiye halklarından da gizlemişti” diyen Tuncel, “Dersim’de yaşanan kendi kendini yönetmek isteyen, kendi diliyle, kendi kültürüyle yaşamak isteyen Kürt ve Alevi halklarına dayatılan bir soykırımdı” dedi.
78 yıldır Dersimlilerin yaşadıklarını önce kendilerine sonra Türkiye halklarına anlatmaya çalıştığına işaret eden Tuncel, “Dersimliler kendi yaşadıklarını uzun bir süre kendilerine de anlatamadılar. Hepsi sürgünlerde aslında başka kimliklerde yaşamak zorunda bırakıldı” diye konuştu; “Şimdi biz insanlığımızı yeniden arıyoruz ve Türkiye’de gerçek bir barışın, halkların kardeşliğinin yolunun geçmişten yüzleşmekten geçtiğini de biliyoruz. Çünkü bir daha asla diyemezsek bugün bir barış sağlayamayız.”
‘Acılarımızı istismar etmeyin’
Sebahat Tuncel’in konuşmasının ardından Dersimli ve Alevi Dernekleri adına “Ey insanlık” adlı açıklamayı sanatçı Ferhat Tunç okudu. Tunç, Mustafa Kemal Atatürk ve Mareşal Çakmak huzurları ile alınan ve tarihte “Tunceli Tenkil Harekatı’na dair bakanlar kurulu kararı” olarak geçen karar sonrası, resmi rakamlara göre 13. 200 insanın hayatını kaybettiği, 12.500 kişinin ise sürgüne gönderildiği belirtilse 40 ve 70 bin arası insanın katliamdan geçirildiğine dikkat çekti. Tunç meydandan siyasetçilere, “Acılarımızı istismar ederek, yaralarımızı daha fazla kanatmayın” çağrısında bulundu. Anma Ozan Ali Baran’ın Dersim Katliamı için seslendirdiği ağıtla sona erdi.
Anmaya polis engeli
Dersim katliamında hayatını kaybedenler için anma yürüyüşü gerçekleştiren Dersim Dernekleri Federasyonun (DEDEF) Tünel’den Fransız Konsolosluğu’na yapmak istediği yürüyüşün önü Galatasaray Meydanı’nda polis tarafından kesildi. Elinde ip ile daracığında katledilen Seyit Rıza’nın sembolik olarak kılığına girilen yürüyüşte, bu keyfi uygulamayı protesto eden konfederasyon üyeleri oturma eylemi gerçekleştirdi. “Dersim 38 katliamdır”, “Dersim’in katili faşist TC devleti”, “Arşivler açılsın hesap verilsin”, “Dersim, Zîlan, Koçgiri unutulmaz hiç biri” sloganları atan Dersim Dernekleri Federasyonu adına açıklamayı Meral Gülçiçek okudu. 4 Mayıs’ın “Dersim 38 Tertelesi’ni anma günü olarak ilan edilmesini talep ettiklerini belirten Gülçiçek, diğer talepleri şöyle sıraladı: “Dersim ismi iade edilsin, Dersim halklarından özür dilensin, sürgünler, kayıplar ve evlatlık alınan çocukların listesi açıklansın, Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yerleri açıklansın, dillerimize ve Kızılbaş Alevi inancımıza özgürlük istiyoruz, Munzur’daki baraj projeleri iptal edilsin”
