Tüzel kişiliği bulunmayan Patrikhane’nin temel gelir kaynağı olan vaftiz, düğün, cenazelerin farklı rütbeden din görevlilerinin katılımına göre belirlenen ücretleri kimi örneklerde fahiş oranda arttı.
Azınlıkların tüzel kişilik sorunu en çok Patrikhane’yi zor durumda bırakıyor. Tüzel kişiliği olmaması nedeniyle tüm mali tasarruflarını sürekli olarak dolaylı yollardan yapmak zorunda kalan Patrikhane’nin, herhangi bir gelir kaynağı olmaması da tüm yükün cemaatin sırtına yüklenmesine neden oluyor. İlk olarak Patrik II. Mesrop döneminde, Patrikhane binasının depreme karşı güçlendirmesi ve restorasyonu nedeniyle tüm fonların tükenmesi, kurumun varlığını sürdürmek için farklı çözümlere yönelmesine neden oldu. O tarihten bu yana Patrikhane düğün, vaftiz ve cenaze törenlerinin düzenlenmesi için cemaatten yüklü miktarlar talep ediyor.
Türkiye Ermeni Patrikhanesi’nin düğün, vaftiz ve cenaze törenlerine ilişkin yayınladığı yeni ücret çizelgesindeki bazı artışlar ise dikkat çekti. Patrikhane’nin 2015 yılı boyunca geçerli olacak ücret çizelgesine göre, bir Episkopos ve dört Peder’in katılacağı en yüksek ücretli vaftiz töreninin ücreti 4 bin 850 TL, bir Pederle yapılan en düşük ücretli vaftiz töreni ise 950 TL oldu. Bu rakamlar cenaze için 8 bin 450 TL ve 520 TL iken düğün için 10 bin 400 TL ve 580 TL olarak belirlendi.
Ruhani Kurul Başkanı Başrahip Tatul Anuşyan, ücret artışlarının her yıl Patrikhane’nin mali kurulu tarafından belirlendiğini söylüyor. Anuşyan, bu artışların Patrikhane’nin bütçe açığı gözetilerek yapıldığını, bu kapsamda Patrikhane’nin yanı sıra kiliselere ve din adamlarına ödenen ücretlerde de %5 ile %12 arası artış yapıldığını ifade ediyor: “Patrikhane’nin tüzel kişiliği yok ve herhangi bir fon başvurusunda bulunulamıyor. Geçtiğimiz yıl Patrikhane’nin bütçe açığı gözetilerek, din adamlarının aldıkları ücretlerde artış yapılmamıştı. Bu yıl din adamlarına daha yüksek oranda artış yapılarak, geçen yılki kayıp dengelendi. Tüm bu oranlar, Patrikhane’nin mali kurulu tarafından denetlenip, artışlar bu şekilde düzenleniyor.”
Asıl sebep Patrikhane ücretindeki artış
Tören maliyetleri vaftiz, düğün ve cenaze sahiplerinin tercihlerine göre katılan din adamlarının rütbe ve sayısına göre şekilleniyor. Başrahip Anuşyan’ın ifadelerinin aksine yayımlanan tabloda, oranlar arası dengesizlikler göze çarpıyor. Düğün, vaftiz ve cenaze olmak üzere üç ana başlıkta toplam 16 çeşit törende, ortalama artış %13’ken, üç örnekte bu oran, %120, %74 ve %44 şeklinde görülüyor. Söz konusu kalemlerde neye göre böyle bir artışa gidildiği ise bilinmiyor. Bu artışlara neden olan en önemli etken ise, Patrikhane’nin aldığı ücretteki farklılık. Öte yandan, din görevlilerinin aldıkları ücretteki artış %25’e sabitlenirken, okuyucularda ise bu oran %13 olarak belirlenmiş.
Anuşyan, Patrikhane’nin hazırladığı yeni çizelgedeki bu ilginç noktaya ilişkin sorumuzu ise şöyle yanıtladı: “Cenaze ve vaftizleri esas almak gerek. Düğünlerde böyle bir artış yapılmışsa Mali Kurul’un mutlaka bir bildiği vardır. Mali Kurul, çizelgeyi Başepiskopos Aram Ateşyan’la görüşerek son haline getiriyor. Bu kararda Ruhani Kurul’un hiçbir etkisi olmuyor.”
Toplum şikâyetçi
Patrikhaneden onaylı olarak düğün, vaftiz ve cenaze törenlerini düzenleyen organizatörler arasında yer alan Berç Kaç, yapılan zamların kendilerini olumlu etkilemediğini söylüyor: “Bu zamlar her yıl yapılıyor. Bu yıl da Patrikhane Mali Kurulu tarafından %13’lük bir zam uygun görülmüş. Ancak bu zamların bize herhangi bir getirisi yok, biz zam uygulamıyoruz. İşlerimiz kötü, zaten tüm parayı da Patrikhane alıyor. Açıkçası toplum da bu zamlardan şikâyetçi.”
Samatya bölgesinde faaliyet gösteren Garo Keyişoğlu da, toplumun bu fiyat artışından olumsuz etkileneceğini düşünüyor. Keyişoğlu, Patrikhane’nin fahiş zamlarının yanı sıra kilise salonlarının da fiyat artışına gittiğine dikkat çekiyor: “Zamların yapıldığı bize geçen hafta bildirildi. Henüz yeni çizelgeyle düğün veya cenaze yapmadım. Dolayısıyla toplumun ne düşündüğünü doğru aktaramam, ancak zorlanacaklarını söyleyebilirim. Törenlerin yanı sıra salonların kirası da hayli arttı, bu, Patrikhane’nin belirlediği bir şey değil ancak dolaylı yoldan etkiliyor. Geçen yılki fiyatlarla bu yılki tabloyu değerlendirince Patrikhane’nin biraz değil, epey zam yaptığını söyleyebiliriz.”
%120 artışın nedeni
Yayınlanan çizelgede en çok dikkat çeken artış iki Peder’in katılımıyla yapılan düğün töreninde. Bu törende geçtiğimiz yıla göre %120 artış yapılmış. Patrikhane bu törenlerde 2014 yılında 470 TL ücret alırken, bu yıl yapılan artışla bu rakam 1525 TL olmuş. Bir Episkopos ve dört Peder’in görev aldığı vaftiz törenlerinde ise Patrikhane’ye geçen yıl 2325 TL ücret ödenirken, bu yılki çizelgede 3600 TL isteniyor. Yine iki Peder’in görev aldığı cenaze törenlerindeki artış da dikkat çekici. Yapılan artışla birlikte Patrikhane, cenazelerden 450 TL yerine 1000 TL ücret alacak.
