Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Charlie Hebdo dergisinin son sayısının yayımlanması açık destek gösteren dünya basınının uğradığı sansür ve şiddet vakaları üzerine bir açıklama yayımladı.
RSF'nin açıklamasına göre, Türkiye’nin yanı sıra Rusya, İran, İsrail, Almanya, Fas, Tunus, Cezayir, Pakistan, Fransa ve Belçika’da da, Charlie Hebdo’yla dayanışma içinde olan basın sansüre uğradı.
Rusya’da ‘aşırı yayın’
Rusya’da medya ve iletişimlerin düzenlenmesinden sorumlu federal kuruluş olan Roskomnadzor, 13 Ocak’ta dini şahsiyetlerle ilgili karikatürlerin “Dini temelli nefrete teşvik edici” özellik taşıdığını, bu durumda söz konusu yayınlara ağır ceza öngören “aşırı yayın” muamelesi yapılacağını bildirdi.
Böylece, Rozkomnadzor kurumu, Novosti Permi (Perme Haberleri) gazetesi ve 59.ru sitesini dava açmakla tehdit etti. Çeçenistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ramazan Kadirov da, Moskova’dan Yankı radyosunu İslamofobilikle suçlandı. Radyonun yazı işleri müdürü Alexei Venediktov, 11 Ocak’ta Kadirov’dan şikayetçi oldu.
İran’da gazetecilere toplanma yasağı
İran’da güvenlik güçleri ve istihbarat görevlileri, gazetecilerin 8 Ocak’ta Tahran’daki gazeteciler cemiyetinin önünde anma yapmasını engelledi. Bağımsız gazeteciler, çağrıyı “Charlie Hebdo gazetesine yönelik terör saldırısının mağdurları ve ifade özgürlüğü anısına” yapmışlardı.
Ertesi gün, 185 İranlı gazeteci, kaleme aldıkları bir basın metninde “ifade özgürlüğüne yönelik saldırı eylemini” kınadı. Açıklamada, “Charlie Hebdo mağdurlarının yanındayız” da denildi.
İsrail’de karikatüriste ölüm tehdidi
İsrail’de Haaretz gazetesi karikatüristi Nao Olchowski, geçen hafta sonu, İsrail Ordusu’nun Temmuz-Ağustos 2014 sürecinde 13 Filistinli gazeteciyi öldürdüğünü hatırlatan bir karikatür yayınladı. Karikatürün karşılığı ölüm tehditleri oldu.
Haaretz gazetesine göre, çizere yönelik tehdit ve nefret kampanyasının başında Habayit Hayehoudi Partisi yetkililerinden Ronen Shoval bulunuyor. Söz konusu partinin başındaysa, sıkça polemiklere karışan ve Pazar günü Paris’teki buluşmaya da katılan Naftali Bennett var.
Shoval’ın Facebook sayfasında, “Tanrının yardımıyla, Haaretz gazetecileri de Fransa’dakiler gibi öldürüleceklerdir” veya “Neden Haaretz’a karşı bir terör saldırısı olmadı?” gibi mesajlar bulunuyor.
Almanya’da gazete kundaklandı
Hamburger Morgenpost Gazetesi, Charlie Hebdo’yla dayanışmak için Hz. Muhammed karikatürlerini yayınlamıştı. Cumartesi gecesi, gazetenin bulunduğu binanın bodrum katına yanıcı bir madde atıldı. Can kaybı olmadı.
Müslüman nüfusun yoğun ülkelerde yasak
Charlie Hebdo’nun son sayısının kapağında yer alan Muhammed Peygamberin görüntüsüne yer veren haftalık Courrier International gazetesinin son sayısı Cezayir, Tunus ve Fas’ta sansürlendi. Gazete, daha önce de Fas’ta yasaklanmıştı.
14 Ocak’ta Charlie Hebdo kapağını haberleştiren Le Monde, Libération ve Marianne gazetelerinin söz konusu sayılarının yayımına da Fas’ta izin verilmedi.
Fas İletişim Bakanı Mustapha El Khalfi, HuffPost Fas’a yaptığı açıklamada, “Bu karikatürlerin yayımlanması provokasyon, kabul edilmez bir iftira ve de cezalandırılabilir. İnançlara saldırının ifade özgürlüğüyle alakası bulunmuyor” dedi.
Pakistan’da New York Times gazetesinin Charlie Hebdo kapağını gündeme getiren sıradan bir haberi sansürlendi.
Avrupa Birliği içerisinde saldırılar
Fransa’nın bir başka hiciv dergisi Le Canard Enchainé, Charlie Hebdo’dan sonra ‘sıranın kendisine geldiğini’ bildiren tehditler aldı. Gönderilen mesajda, dergi çalışanları “baltayla kesilmek” ile tehdit edildiler.
Belçika’da, Paris saldırılarının anıldığı 11 Ocak’ta, Le Soir gazetesine telefon eden ve kimliği teyit edilemeyen bir kişi, “Yazı işleriniz havaya uçacak. Siz bizi ciddiye almıyorsunuz” dedi. Le Soir, Charlie Hebdo’ya yönelik saldırının ertesi günü, Hz. Muhammed karikatürlerini yayınlamayı tercih etmişti.
Charlie Hebdo dergisine düzenlenen silahlı saldırıdan sonra medya organlarına yönelik şiddet ve sansür vakalarında artış gözlendi.
Türkiye’de yasaklama, hedef gösterme
Diyarbakır 2. Sulh Ceza Hakimliği, bir başvuru üzerine, İnternet sitelerinde, derginin 14 Ocak’ta çıkardığı ‘Hayatta Kalanların Sayısı’nda Muhammed Peygamberin resmedildiği kapağın yansıtılmasına yasak getirmişti.
Cumhuriyet gazetesi, Charlie Hebdo son sayısında çıkan bazı karikatürleri dört sayfalık bir ek halinde yayınladı. Yayından bir önceki gece (13 Ocak), İstanbul polisi, gazetenin basıldığı matbaaya giderek, gazeteyi inceledi. Bir saat sonra polis, dergi kapağındaki karikatürün yer almadığını tespit ettikten sonra savcılık talimatıyla gazetenin dağıtılmasına izin verdi.
Türkiyeli çizerler, özellikle de Penguen ve Leman dergisi, Charlie Hebdo saldırısından sonra radikal İslamcılarca tehdit edildiler. Vahdet gazetesi köşe yazarı İbrahim Yörük, Twitter hesabından, “akıllı” olmalarını “tavsiye” ederek Penguen dergisini tehdit etti. Mesajda, “#CharlieHebdo Bak milletin inançlarına hakaret edilerek mizah yapılmaz #penguen @penguendergi gör bunları..” sözleri yer alıyordu.
Aynı derginin çizeri Erdil Yaşaroğlu “dini değerleri aşağıladığı” iddiasıyla son dönemde yargılanmıştı. Twitter üzerinden paylaşılan bazı mesajlar da gazeteyi hedef alıyordu. @kerem_cenk hesabının sahibine göre, Leman’da kellesi alınacak kişi sayısı 12'den fazla”. Bir diğerine göre, “Leman bu saldırıdan ders çıkarmalı” idi.
