Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, askeri alan içerisinde kalan tarihi kilise için devreye girdi. Bakan Yılmaz, kilisenin Sivas İl Özel İdaresi’ne tahsisi ve restorasyonu için çalışma yapılmasını istedi. İl Özel İdaresi, devir talebi ile ilgili yazışmaları başlattı.
EMRE ERTANİ
emreertani@agos.com.tr
Sivas’ta 5. Piyade Er Eğitim Tugay Komutanlığı (Temeltepe) sınırları içerisinde kalan Surp Kevork Kilisesi, Sivas Ermenileri Dostları Derneği’nin girişimleriyle askeri alandan çıkartılarak restore edilecek. Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, askeri alan içerisinde kalan tarihi kilise için devreye girdi. Bakan Yılmaz, kilisenin Sivas İl Özel İdaresi’ne tahsisi ve restorasyonu için çalışma yapılmasını istedi. İl Özel İdaresi, devir talebi ile ilgili yazışmaları başlattı.
Tarihi kilisenin bu yıl içinde devri, gelecek yıl yaz döneminde ise İl Özel İdaresi’nce restorasyonunun yapılması bekleniyor. Sivas İl Özel İdaresi Genel Sekreteri ve Vali Yardımcısı Salih Ayhan, “Biz bu alanı Sivas Defterdarlığı’ndan talep ettik. Onlar da Milli Savunma Bakanlığı’na muvafakat için yazı yazdı. Muvafakat alındıktan sonra Defterdarlık oranın tahsisini bize verecek. Birkaç aya tahsis işlemleri biter. Bu çalışma ile birlikte kilise askeri koruma bandının dışında kalacak. Biz orayı aslına uygun şekilde restore ederek, muhafaza edilmesini arzuluyoruz” dedi. Ayhan, restorasyonun gelecek yaz yapılabileceğini söyledi.
Bakan’a teşekkür
 Sebuh Koçak |
Kilisenin askeri araziden çıkarılması için yaptıkları girişimleri Agos’a anlatan Sivas Ermenileri ve Dostları Derneği Başkan’ı Sebuh Koçak, “Milli Savunma Bakanlığı’ndan randevu aldık, ben, Zakarya Mildanoğlu ve Elmon Hançer, Ankara’da 7 Ekim’de Bakan’ı ziyarete ettik. Bakan’a askeri sınırlar içinde kalan kiliseyi istediğimizi ilettik” dedi. Bakanlığın çok hızlı harekete geçtiğini dile getiren Koçak, “Bakan ziyaretimizden bir hafta sonra Sivas’a giderek durumu yerinde inceledi. Bakan’a teşekkür ediyoruz.”
Bakan’la görüşmeden önce Türkiye Ermenileri Patrikhanesi’ne giderek Başepiskopos Aram Ateşyan’la görüştüklerini ve Patrikhane’den de bir kişinin kendileriyle Ankara’ya gelmesini istediklerini dile getiren Koçak, “Aram Ateşyan kabul etmedi. Kilisenin derneğe değil, Patrikhane’ye iade edilmesi gerektiğini söyledi” dedi. Tugay komutanından izin alıp askeri bölgeye girerek kiliseyi gördüklerini dile getiren Koçak, sadece kapısından bakmalarına izin verildiğini ama kilisenin cephanelik olarak kullanıldığı için çok iyi durumda olduğunu sözlerine ekledi.
Ermenilerle Rumlar arasında dava konusu oldu
Ermenilerin 1915 öncesinde Sivas vilayetinde 198 kilisesi ve 21 manastırı bulunuyordu. Bunlardan Surp Kevork Kilisesi ve mezarlığı şehir merkezine oldukça yakın olan ‘Tavra Boğazı’ denilen bölgede yer alıyor. Surp Kevork Kilisesi, Karadeniz bölgesinden gelen ve bölgede kilise ve mezarlığa sahip olmayan Rumların verildi. Rumlar, uzun yıllar bu kilisede ayin gerçekleştirip, cenazelerini de bu mezarlığa defnederlerdi.
1840’larda Rumlar hem kilisenin hem de mezarlığın mülkiyetinin kendilerine ait olduğu iddiasında bulundular. Ermeniler ve Rumlar arasında büyük tartışmalar ve kavgalar yaşandı. Konu Ekümenik Patrikhane’ye ve İstanbul Ermeni Patrikhanesi’ne yansıdı. Ermeni Patrikhanesi bir dava açarak bu kilise ve manastırın kendilerine ait olduğuna dair belgeleri sundu ve haklı bulundu. Ancak devlet, dava süresi boyunca her iki tarafın da mezarlığa defin işlemini yasaklayarak taraflara yeni mezarlıklar tahsis etti.
Kilise 1915 ile birlikte sahipsiz kaldı ve Cumhuriyet döneminde ise askeri bölge içinde kalıp cephanelik olarak kullanıldı. Surp Kevork Kilisesi’nde olup bitenleri anlamak için bölgeye giden Karekin Vartabed Sırvantsdıyants’ın 1879’da yayımladığı ‘Toros Ağpar Ermenistan Yolcusu’ adlı kitabında ve Osmanlı arşivlerinde konuyla ilgili detaylı bilgi bulunuyor.
