Yunanistan'da yaşayan İmroz’lu (Gökçeada) Rumlar, Patrik Bartholomeos'un da doğduğu köy olan Zeytinli köyündeki Özel Rum İlkokulu'nun yarım yüzyıl sonra açılmasına izin verilmesini memnuniyetle karşıladı. İlkokulun en az 6 öğrenci ile eylül ayında faaliyete geçmesi için çalışmalarını sürdürmenin heyecanını yaşayan Atina'daki Gökçeadalılar, bazı ailelerin adaya dönme istekleri için destek vereceklerini belirtiyor.
Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı'nın, 1964 yılında Kıbrıs sorunu bahane gösterilerek kapatılan Zeytinli köyündeki ilkokulun tekrar açılmasına izin vermesi, Yunanistan'da yaşayan adalılar tarafından sevinçle karşılandı. Sorunlarından biri olan ilkokul meselesinin çözüme kavuşturulmasından umutlanan Gökçeadalılar, miras ve mülkiyet gibi diğer problemlerine de somut çözüm bulunmasını istiyor.
Bugün Türkiye dışında 10 bini Yunanistan olmak üzere 15 bin civarında Gökçeadalı Rum yaşıyor. 1960'lı yıllarda Gökçeada'da 7 bin civarında Rum'un yaşadığı tahmin ediliyor. 1955'te adada 7 ilkokul ve bir ortaokula toplam bin öğrenci devam ediyordu.
İlkokul Eylül'de açılacak
CİHAN’a konuşan İmroz Derneği Başkanı Konstantinos Hristoforidis, 'Okulun açılması bizim için çok önemli bir aşama. Hem sembolik hem de özü açısından. Bu, bazı insanlara artık Ada’da yaşama imkânını sunacak. Şimdiye kadar böyle bir imkân yoktu. Çünkü Rumca (Yunanca) eğitim verilmiyordu. Artık mümkün.' dedi.
Türkiye basın-yayın organlarında çıkan 'ilkokulun faaliyete geçmesi için 12 öğrenciye ihtiyaç duyulduğuna' ilişkin haberleri doğrulamayan Hristoforidis, şunları söyledi: 'Resmi makamların bize söyledikleri 1 çocukla bile olsa okulun açılacağı. Biz de böyle olacağına inanıyoruz. Hedefimiz adada olan sadece 1 çocukla okulun açılması değil. Şimdiye kadar oraya gitmeyi düşünen ailelerin de artık bu imkânı kullanarak adaya tekrar yerleşebilmesi. Ada’daki 1 çocuktan başka 4 çocuk daha adaya gidebilir. Bu daha fazla da olabilir. Bizim de dernek olarak tek yapabileceğimiz insanları bilgilendirmek, yüreklendirmek ve mümkün mertebe -Yunanistan’daki çok zor ekonomik şartları biliyorsunuz- elimizden geldiği kadar destek sunmak. Yeniden bir hayat kurmaktan bahsediyoruz.'
'Türkiye'nin bir parçasıyız; yeni anayasayı destekliyoruz'
Türkiye'nin yurtdışında yaşayan bir parçaları olduklarını belirten Atina Gökçeadalılar Derneği'nin son başkanı Konstantinos Hristoforidis, yeni anayasa çalışmalarına tam destek verdiklerini ve yeni bir Türkiye'nin doğumuna kayıtsız kalmadıklarını belirtiyor: 'Yeni Anayasa’yı destekliyoruz. Yeni bir Türkiye doğuyor. Herkes bunun farkında. Türkiye toplumu farkında. Biz yurt dışında yaşayan ancak kendini Türkiye’de hisseden insanlar olarak bu duruma değil kayıtsız kalmak son derece dikkatle izliyoruz ve destekçisiyiz. Mümkün mertebe konuşmaya, tartışmaya ve olumlu katkıda bulunmaya hazırız. Biz Türkiye’nin yanındayız. Bir parçasıyız. Bunun böyle bilinmesi gerekir.'
'Türklerle kardeş olmak için kutsanmışız'
Yunanistan Yeni Demokrasi Partisi'nde 6 dönem milletvekilliği yapan eski politikacılardan ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) onursal üyesi Elsa Papadimitriou, hafta sonu yapılan Atina Gökçeadalılar (İmroz) Derneği’nin genel kuruluna katıldı. Derneğin onursal üyesi de olan Papadimitriou, 2005’ten bu yana AKPM’de Gökçeada'daki Rum Azınlığın durumunun iyileşmesi için çaba gösterdiğini söyledi. Cihan'a Gökçeada'daki ilkokulun yeniden açılacak olmasına ilişkin değerlendirmede bulunan Papadimitriou, şunları söyledi: 'Nihayet Gökçeadalı Türkler için de Avrupa perspektifi olan bir temel atıldı. Gökçeadalı Türkiye vatandaşı Rumlar için de yeniden bir doğuş oldu. Umarım bugün Yunanistan’da olan çok sayıda Gökçeadalı Rum Türkiye vatandaşlığını yeniden geri alır.'
AKPM'deki görevi çerçevesinde Türkiyeli milletvekilleri Murat Mercan, Hakan Çavuşoğlu gibi aralarında bazı kadınların da olduğu Türk arkadaşlarla birlikte çok güzel günler geçirdiklerini belirten Papadimitriou, Rum ilkokulunun açılmasına izin verilmesiyle ilgili olarak 'Yavaş ancak istikrarlı bir şeyin başladığı anlaşılıyor. İlk önce okulun açılması için bakanlık kararı imzalandı. Eylül ayından itibaren çalışmaya başlayacak.' dedi.
Kendisinin 1999'daki depremlerden önce Türklerle diyalog kuran bir insan olduğuna dikkat çeken eski milletvekili Elsa Papadimitriou, Yunanların Türklerle kardeş olmak için kutsandıklarını düşünüyor: 'Ben 'Bana Akdeniz’e bak ve tarih oku' diyen bir babanın yanında büyüdüm. Biz Türklerle kardeş olmak için kutsanmış ya da cezalandırılmışız. Ben, kutsanmış olduğuna inanan insanlar grubundan olduğumu düşünüyorum. Türklerle yan yana ve dostuz.'
'Adaya dönmek için nedenler var'
Atina Gökçeadalılar Derneği Başkan Yardımcısı Stelyos Pulados (43) da Gökçeadalı bir ailenin oğlu. 1987’de Atina’ya göç ettiklerini anlatan Pulados, İstanbul Rum Azınlığı'nın Zoğrafyon Lisesi'nden mezun olmuş. İlkokulun açılmasından duyduğu memnuniyeti dile getiren Pulados, ilkokulun açılacak olması ve Yunanistan'daki ekonomik krizin adaya dönmeyi düşünenleri harekete geçireceğine dikkat çekiyor: 'Bu kadar sene kapalı kalan bir okulun açılması gerçekten de bizim için çok büyük bir adım ve önemli bir gelişme. Biz belki fiziki olarak adada olmayabiliriz ama devamlı aklımızda olan bağlarımızın olduğu bir yer. Gidip geliyoruz. Emekli olan büyüklerimiz gidip yerleşiyor. Bazıları devamlı bazıları ise yılın bir bölümünü orada geçiriyor. Benim ailem de buna dahil. Okulun açılması beraberinde yeni imkânlar getirecek. Sizin de bildiğiniz gibi konjonktür de buna yardımcı oluyor.'
Yunanistan’daki ekonomik krizin etkisiyle bazılarının Gökçeada'ya yerleşmeyi düşündüklerini belirten Pulados, 'Adamız bir gelişme içerisinde. Yavaş yavaş turizme açılıyor yeni iş kolları doğuyor. Yatırım yapmak ve çalışmak için gidenler muhakkak olacaktır. Bazı konular üst üste geldi. Bu konuya yardımcı oluyor.' ifadelerini kullanıyor.
Zeytinli köyündeki okulun açılması için öğrenci konusunda bir kısıtlama bulunmadığını düşünen Pulados, '1 öğrenci de olsa okul açılacak. Bazı ailelerin gideceği biliniyor. Sanırım en zor şartlarda bile ilk yıl için 6-7 öğrenci olacak.' görüşünü dile getiriyor.
'Gençler adaya dönsün'
Gökçeada'dan 1980 ayrılarak Atina'ya yerleşen emekli şoförlerden Apostolos Buralas (79) da, ilkokulun açılacak olmasını güzel bir gelişme olarak değerlendiriyor: 'Gençlerden geri dönebilecek olanlar dönsünler. İyi olur. Biz Türkiye vatandaşlığına sahip insanlarız. Gençler geri döndüklerinde askere alınacakları endişesi yaşıyorlar. Onun için Türkiye’ye dönmüyorlar. Gençler Gökçeada'yı bırakmasınlar. Biz de artık ekmek yok. Biz büyüdük, yetiştik. Burada torunlarımız var. Biz artık diğer dünyaya göç etmeyi bekliyoruz.'
1980 yılında Yunanistan'a göç etmesi için kendisine baskı yapılmadığını söyleyen Gökçeadalı yaşlılardan Buralas, 'Orada hayat kalmamıştı. Burada daha iyi bir hayat olduğu için geldik. Beni hiç kimse göç etmem için zorlamadı. Kendi kararımdı. Gerçeği söyleyelim. Şimdi Atina'da torunlarımla çok iyiyiz. Allah'a şükür.'
Atina İmrozlular Derneği
1945 yılında Atina'da yaşayan adalılar tarafından kurulan Gökçeadalılar Derneği, Türkiye'den göç eden İstanbul Rumlarının en faal kuruluşları arasında yer alıyor. İki yıl süreyle Atina Gökçeadalılar Derneği'nin başkanlığını yürüten ve pazar günü yapılan seçimlerde yeniden aday olmayan Konstantinos Hristoforidis, genel kurulda yaptığı konuşmada, Gökçeadalı Rum Azınlığın sorunlarının çözümü konusunda yapılan girişimleri, derneğin yaptığı faaliyetleri ve bundan sonra yapılması planlanan çalışmalar konusunda üyelere bilgi verdi. İlkokulun açılmasına izin verilmesinin Türk basınında çok geniş yer almasının önemine dikkat çeken Hristoforidis, sorunların çözümü konusunda bu ilk somut adımın ardından diğer problemlerin de çözümüne yönelik bir hareketlilik yaşandığını belirtti. Türk hükümeti ve STK'ların bu yönde istekli olmasından duyulan memnuniyeti dile getiren Hristoforidis, geçen ay Türkiye'nin Atina-Pire Başkonsolosu Nurdan Altuntaş'ın derneği ilk defa ziyaret etmesinin sevindirici bir diğer gelişme olduğunu söyledi.
Bugün Gökçeada'da çoğunluğu yaşlılardan oluşan yaklaşık 300 Rum'un yaşadığı tahmin edilirken, bu sayının kısa vadede 600'e çıkarılması hedefleniyor.
AKPM'nin raporları yol haritası
AKPM, İsviçreli Parlamenter Andreas Gross'un raportörlüğünde 2008 yılında 'Gökçeada ve Bozcaada' başlıklı bir raporu kabul etmişti. O dönemde tartışma yaratan rapor, Gökçeada ve Bozcaada'da yaşayan Rum Azınlığın haklarına ilişkin bir yol haritası çıkarılmasında etkili olmuştu. Daha sonra AKPM Hukuk İşleri ve İnsan Hakları Komitesi üyesi Andreas Gross 'Rodos (Rodos) ve İstanköy'de (Kos) Türk Kültürel Arkaplana sahip yerleşiklerin durumu' konulu bir rapor daha hazırlamıştı. AKPM tarafından 9 Mart 2012 tarihinde kabul edilen rapor, Yunan makamlarından Rodos ve İstanköy’de yaşayan Türk toplumunun sorunlarını çözmesi konusunda tavsiyede bulunmuştu. Raporda, iki adada yaşayan yaklaşık 5 bin Türk'e hizmet verecek Türkçe eğitim veren okulların açılması, vakıf yönetimi ve müftü seçimlerine gidilmesi gibi sorunların giderilmesi konusunda adım atılması istenmişti.
