Azerbaycanlı yazar Ekrem Eylisli üzerinde Bakü yönetiminin yarattığı baskı ve kıskaç tüm dünyanın gözleri önünde sürüyor. Uluslararası kamuoyunda Eylisli’ye yaşatılanlarla ilgili ciddi bir tepki henüz söz konusu değil. Ünlü yazar da kendisine yönelik ilginin azlığından yakınıyor. Azerbaycanlı 200 aydın Eylisli için bir imza kampanyası başlatırken, İstanbul’da toplanan bir grup aydın da Ankara yönetimini uyardı.
Eylisli’nin çevresindeki çember gittikçe daralırken, Azerbaycan muhalafetinin önde gelen isimleri, İlham Aliyev yönetimi tarafından Eylisli üzerinden oynanan kirli oyuna dikkat çektiler. Müsavat Partisi lideri İsa Kamber, “Eylisli’nin eseri iktidar tarafından ülkedeki özgürlük yanlılarına mal edildi. Ekrem Eylisli, Aydınlar Birliği’ne üye ve bu eser bu birliğe ve diğer tüm muhalefete karşı kullanılacak” dedi.
Gazeteci Zerdüşt Alizade, bugünlerde rüşvet ve adam kayırma olayları ile sosyal ağlarda gündemden düşmeyen Bakü yönetiminin ifşa edildiğini vurguluyor ve ekliyor: “Ekrem Eylisli’ye yapılanlar dezenformasyondan başka bir şey değil; milliyetçi duyguları körükleyerek Azerbaycan toplumunun dikkatini esas konudan saptırmaya çalışıyorlar. Halktan Eylisli’ye yönelik ciddi bir tepki yok.”
Azerbaycan’da muhalefet kirli oyunlarla sindiriliyor
Fatih Gökhan Diler
fgdiler@agos.com.tr
Azerbaycan’ın önemli aydınlarından, öykü, senaryo ve roman yazarı Ekrem Eylisli üzerinde Aliyev iktidarının baskısı devam ediyor. Agos’a geçtiğimiz bir hafta içinde yaşadıklarını anlatan Eylisli “Önce kulağıma şimdi de kafama ödül koydular, İçişleri Bakanlığı ve Başbakanlık’tan koruma talep ettim ancak cevap gelmedi” dedi. Geçen hafta Agos’ta ‘Men Sulhe Ses Verirem’ manşetiyle destek olmaya çalıştığımız Azerbaycanlı yazar için Türkiye’den ve uluslararası toplumdan da benzer sesler yükselmeye başladı.
Ragıp Zarakolu’nun çağrısı ile harekete geçen Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi, Türkiye Yazarlar Sendikası ve PEN Türkiye Eylisli’ye destek toplantısı düzenleyerek imza kampanyası başlattılar. Azerbaycan’da da Eylisli için bir imza kampanyası düzenleniyor ve başlangıç olarak ülkenin önde gelen sanatçı, yazar ve aydınlarından oluşan 200 kişilik bir çağırıcı grubu oluşturuldu.
Uluslararası destek
Uluslararası PEN adına Agos’a açıklamada bulunan Sara Whyatt örgütün Eylisli için yayımladığı bildiriye vurgu yaptı ve yazarın ve ailesinin güvenliği için ellerinden geleni yapacaklarını bildirdi. İnsan Hakları İzleme örgütü (Human Rights Watch) ise Avrupa ve Orta Asya sorumlusu Hugh Williamson aracılığıyla “Azerbaycanlı yetkililerin Ekrem Eylisli’yi koruma yükümlülüğü var. Ancak bunun yerine Eylisli’yi sindirmeye yönelik tehditkâr çabayı destekliyorlar. Eylisli’yi ahlaksız lekelemeler ve düşmanca konuşmalarla bir linç kampanyasına kurban ediyorlar” şeklinde bir destek açıklamasında bulundu.
Aylar sonra keşfettiler
Ekrem Eylisli’nin öyküsü Taştan Rüyalar’ın Rus edebiyat dergisi Druzhba Narodov’da (Halkların Kardeşliği) yayımlanmasının ardından epey zaman geçmesine rağmen öykü Şubat ayı başında Azerbaycan gündemine oturdu ve yazar aleyhine büyük bir sindirme kampanyası başlatıldı. Azerbaycan’dan görüşlerini dinlediğimiz muhalif gazeteci Zerdüşt Alizade, insan hakları avukatı İntigam Aliyev ve Azerbaycan’daki ana muhalefet Müsavat Partisi lideri İsa Kamber tepkinin esas olarak halktan değil iktidardan kaynaklandığı görüşünde.
44 yıldır devam eden Aliyev saltanatı gücünü kaybetmemek ve iktidarını pekiştirmek adına her fırsatı değerlendirmeye çalışıyor. Ekrem Eylisli ve ailesine uygulanan baskı ve sindirme kampanyasının da üç iktidar karşıtı isme göre bu açıdan değerlendirilmesi gerekiyor. Ülkede varlık göstermeye çalışan belirli bir muhalefet hareketinin Aliyev iktidarına karşı etkisini hissettirdiği ve iktidarın giderek yükselen saldırgan tutumu bu durumun ürünü. Avukat İntigam Aliyev “Son dönemlerde Azerbaycan’da bir canlanma hissediliyor. Azerbaycan halkı 21. Yüzyıl’da da feodal kurallarla yönetilen bir toplumda yaşamak istemiyor” diyor ve iktidarın Eylisli olayından istifade ederek toplumun dikkatini hedeften saptırmak istediğini, benzer olayların her zaman bu şekilde kullanıldığını söylüyor.
Aydınlar Birliği’ne darbe
Müsavat Partisi lideri İsa Kamber Eylisli’ye karşı uygulanan sindirme kampanyasına benzer açıdan yaklaşarak, bu olayın Azerbaycan rejimi tarafından ülkedeki tüm muhalefete karşı bir silaha dönüştürüleceğini düşünüyor: “Eylisli’nin eseri iktidar tarafından ülkedeki özgürlük yanlılarına mal edildi. Ekrem Eylisli iktidarı eleştiren saygın bir kurum olan Aydınlar Birliği’ne üye olduğundan bu eser bu birliğe ve diğer tüm muhalefete karşı kullanılacak.”
Gazeteci Zerdüşt Alizade ise aynı şekilde muhalif Aydınlar Birliği’ne ve Eylisli’nin ülkenin özgürlükçü kesiminin saygı duyduğu bir kişi olmasına dikkat çekerek; “Eylisli iktidarın ahlakına göre büyük bir günah işledi” ve bu kampanya Eylisli’yle beraber Aydınlar Birliği’nin de gözden düşmesi için yürütülüyor.
Alizade şu dönemde rüşvet ve adam kayırma olayları ile sosyal ağlarda gündemden düşmeyen hükümetin ciddi şekilde ifşa edildiğini vurguluyor ve ekliyor “Bu yapılan dezenformasyondan başka bir şey değil, milliyetçi duyguları körükleyerek ve halkın dikkatini esas konudan saptırmaya çalışıyorlar.”
Ülkede Ekim ayında yapılacak seçimlere az bir süre kala ciddi bir muhalif ayaklanmadan ve iktidarını koruyamamaktan korkan Aliyev rejimi muhalefet üzerinde baskı kurabilmek için en ufak fırsatı dahi heba etmiyor.
Kapalı toplum
Ülkede rejime karşı sesini yükseltmek oldukça güç… Muhalif kanattan insan hakları avukatı İntigam Aliyev yıllar yılı yaşanan baskılar sonucu Azerbaycan’ın kapalı bir toplum haline geldiğini ifade ediyor. “Toplum farklı düşüncelere ulaşmak imkânından men ediliyor. Televizyonlar ve gazeteler iktidarın kontrolü altında. Eylisli’ye karşı baskıya devletin en yüksek kademelerinden katkı sağlanıyor. Medya da bu baskıya iştirak etti. Eylisli’ye cevap hakkı dahi tanınmadı” diyen Aliyev’e göre Eylisli’nin öyküsünü kullanarak muhalefeti sindirme çabalarına karşı durabilecek insanlar bunu açıkça söyleme cesaretini dahi artık gösteremiyorlar.
Zerdüşt Alizade “yeni muhalifler” olarak tanımladığı ‘Republikacı Alternatifler’in baş harfleriyle anılan REAL hareketini örnek gösteriyor. “Liderleri Ilgar Mammadov gülünç bir suçla yakın bir zamanda hapse atıldı” diyen Alizade, ülkedeki tüm baskılara, muhalefetin ezilmesine ve aktivist gençlerin hapse atılmasına rağmen Azerbaycan’daki muhalif hareketten umudunu kesmiş değil, “Ben REAL hareketinde büyük potansiyel görüyorum, umudum onlar…”
‘Son bir hafta çok
ağır oldu’
Ekrem Eylisli son bir hafta içinde yaşadıklarını Agos’a anlattı.
“Ülkede durum çok gergin… Evimin önünde artık göstericiler yok ama son konuşmamızdan bu yana bir şey değişmedi. Son bir hafta benim için oldukça ağır oldu. Ben artık bu işlerden bezdim ve çok büyük sıkıntılar içindeyim.”
Azerbaycan’dan ayrılmayı düşünüyor musunuz sorusuna cevap olarak; “Biliyorsunuz bana böyle bir çağrı ya da teklif gelmedi. Yani beni ülkesine çağıran yok.”
“Azerbaycan’da pek çok insandan destek görüyorum. Hükümet yanlısı olmayan birçok yazar bana destek veriyor. Türkiye’deki toplantıdan ve uluslararası destekten haberim var. Bunlar beni çok memnun ediyor.”
“Kulak kesmekle ilgili haberlerden sonra bugün onun kulağını değil kellesini kesmek lazım diyorlar. İçişleri Bakanlığı ve Başbakanlık’tan koruma talep ettim ama henüz bir yanıt yok.”
İstanbul’dan Eylisli’ye destek
Agos’un “Men Sulhe Ses Verirem” manşeti ve ardından Ragıp Zarakolu’ndan gelen Ekrem Eylisli’ye destek verme çağrısı ilk meyvesini Çarşamba akşamı Cezayir toplantı salonunda yapılan toplantı ile verdi.
Destek toplantısına Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi, Türkiye Yazarlar Sendikası ve PEN Türkiye destek verdi. Katılımcılar arasında Azerbaycanlı şair Suna Araslı da vardı.
Toplantı sonunda bir basın açıklaması ile imza kampanyası da başlatılmış oldu.
“Eylisli’nin hayatından endişe ediyoruz. Azerbaycan’ın otokrat başkanı Aliyev’in tehdit ve kışkırtmalarını, duyarsızlığını protesto ediyor ve kınıyoruz.
AKP Hükümeti ve Başbakan Erdoğan’ı da bu konuda harekete geçmeye çağırıyoruz. Bu konuda suskun kalmanın Eylisli’nin başına gelen ve gelmekte olan her sorunun sessiz ortağı olmak anlamını taşıyacağına dikkat çekiyoruz.”
AGOS Sayı 878 (15.02.2013)
