Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan BM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmanın önemli bir bölümünü Azerbaycan ile süren barış anlaşması sürecine ayırdı. Paşinyan Barış Kavşağı projesi hakkında da detaylı bilgiler verdi.
Paşinyan'ın konuşmasından öne çıkan bölümler şöyle:
"Bu, BM Genel Kurulu'ndaki dördüncü konuşmam ve bu konuşma öncekilerden önemli ölçüde farklı olacak. Önceki konuşmalarımın temel mesajları Ermenistan ve Azerbaycan arasında barışı sağlamadaki çıkmazlarla ilgiliydi, ancak bugün Ermenistan ve Azerbaycan arasında barışın sadece mümkün olmadığını, aynı zamanda ulaşılabilir olduğunu söylemek istiyorum.
Neden böyle düşünüyorum? Birkaç özel nedenden dolayı. Kısa bir süre önce, 30 Ağustos'ta Ermenistan ve Azerbaycan, iki ülke arasındaki devlet sınırının belirlenmesiyle ilgili "Komisyonların Ortak Faaliyetleri Hakkında Tüzüğü" imzaladılar.
Bu, taraflar arasında imzalanan ilk ikili yasal belgedir. Ancak bu belgede daha da önemlisi, Ermenistan ve Azerbaycan, iki ülke arasındaki sınırın belirlenmesinin temel ilkesi olarak 1991 Alma Ata Deklarasyonu'nu temel almayı kabul ettiler ve bu ilke tarafından yönlendirilecekler.
Bu, Ermenistan ve Azerbaycan'ın Sovyetler Birliği döneminde var olan ve barışı tesis etmek için temel bir faktör olan birbirlerinin toprak bütünlüğünü ve sınırların dokunulmazlığını tanıma ilkesini -de jure- olarak yeniden teyit ettiği anlamına gelir. Şimdi iki ülkenin birbirlerine karşı toprak iddialarının olmadığı -de jure- (hukuki) olarak yeniden teyit edildi.
Şimdi yapmamız gereken bir sonraki adımı atmak ve Ermenistan Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti arasında Barış ve Devletlerarası İlişkilerin Kurulması Anlaşması'nı imzalamaktır. Azerbaycan Cumhurbaşkanı ve ben, söz konusu Anlaşma'nın en az yüzde 80'inin kabul edildiğini birçok kez belirttik.
"Mutabık kaldığımız maddeleri imzalayalım"
Şimdi, bu tarihi fırsatı değerlendirmek ve çıkmaza girme riskinden kaçınmak için Ermenistan, taslak Anlaşma'da daha önce kabul edilenleri imzalamayı, Ermenistan ile Azerbaycan arasında bir 'Barış Anlaşması' yapmayı ve ardından bekleyen konular üzerinde müzakerelere devam etmeyi öneriyor. Bunu hemen şimdi yapmaya hazırız.
Bunu neden öneriyoruz? Çünkü her şeyi düzenleyecek ve çözecek herhangi bir anlaşma örneği yok. Pratik olarak mümkün değil. Herhangi bir anlaşma imzalandıktan sonra, iki ülke, her zaman bu nedenle yeni anlaşmalar yapmak ve yeni düzenlemeler yapmak zorunda kalabilir.
Ermenistan ve Azerbaycan söz konusu olduğunda, Barış Anlaşması taslağının üzerinde anlaşılan maddeler şöyledir: Barış, birbirlerine karşı toprak iddialarında bulunmama ve gelecekte böyle iddialarda bulunmama, diplomatik ilişkiler kurma ve Barış Anlaşması'nın uygulanmasını denetlemek üzere ortak bir komisyon kurma, birbirlerinin iç işlerine karışmama, güç ve güç tehdidi kullanmama hükmü ve diğer önemli hükümler.
Barış Anlaşması'nın mutabık kalınan maddelerle imzalanması, anlaşılamayan sorunların çözümünü önemli ölçüde kolaylaştıracaktır.
Anayasa meselesi
Ancak Azerbaycan, Ermenistan Cumhuriyeti Anayasası'nın Barış Anlaşması'na engel teşkil ettiğini, çünkü -iddialarına göre- Azerbaycan'a yönelik toprak iddiaları içerdiğini ileri sürmektedir.
Ayrıntılara girmeden, Anayasamızda böyle bir şey olmadığını, Azerbaycan'a yönelik toprak iddialarının bulunmadığını ve ilgili tüm uluslararası ortaklarımıza bu konuda ayrıntılı yazılı kanıtlar sunabileceğimizi söyleyeyim.
Dahası, Ermenistan Cumhuriyeti'ne yönelik toprak iddialarını içeren Azerbaycan Anayasası'dır ve ilgili tüm uluslararası ortaklarımıza bu konuda yazılı argümantasyon da sunabiliriz.
Ancak dikkat edin: Azerbaycan Anayasası'nı Barış Anlaşması'na bir engel olarak görmüyoruz çünkü Barış Anlaşması taslağının mutabık kalınan kısmı, sorunu çözen bir ifade içeriyor ve bu ifade şu şekilde: "Taraflardan hiçbiri, mevcut Anlaşma'yı yerine getirmeme gerekçesi olarak kendi iç mevzuatının hükümlerine başvuramaz".
Bu nedenle, Anlaşma'nın imzalanması hem Ermenistan'ın hem de Azerbaycan'ın endişelerini giderecek ve bunları temelde ele almak için yasal garantiler yaratacaktır.
(...)
Şimdi barışa odaklanmalıyız, çünkü barış Ermenistan ve Azerbaycan halkının anlayabileceği tek gerçektir. Ve bu gerçek gözlerimizi açacak, düşmanlığın kaynaklarını kapatacak ve hepimiz geleceğe bakacağız.
Barış Kavşağı
Ermenistan Cumhuriyeti Hükümeti'nin "Barış Kavşağı" projesi de bu geleceğe adanmıştır. Projenin amacı sadece Ermenistan ve Azerbaycan arasında motorlu araç rotaları, demiryolları ve diğer ulaşım iletişimlerini açmak değil, aynı zamanda Ermenistan, Azerbaycan, Türkiye ve tüm bölge arasında iletişim sağlamak, boru hatları ve kabloların geçişi için fırsatlar yaratmak ve sonunda barışı sağlamada önemli ve kritik bir faktör olan halklar arası temaslar için fırsatlar sağlamaktır.
Barış ve kalkınma için önemli bir faktör de tüm bunların ülkelerin egemenliğine, yargı yetkisine, toprak bütünlüğüne, eşitlik ve karşılıklılık ilkeleri temelinde gereken saygı gösterilerek gerçekleşmesidir. Ve ulaşım iletişimlerimizi hem Azerbaycan'a hem de Türkiye'ye ve diğer komşularımıza ve ortaklarımıza açmaya hazırız. Ve bunu bugün bile yapmaya hazırız. Tam da bugün.
Bu arada, Barış Kavşağı 'Orta Koridor'un bir parçası olabilir ve malların buradan geçişinin daha hızlı ve verimli olmasını sağlayabilir.
Ermenistan Cumhuriyeti, topraklarında kargo, araç ve insanların geçişinin güvenliğini tam olarak sağlamaya hazırdır. Bu bizim dileğimiz, taahhüdümüz ve bunu yapabiliriz. Bu arada, Ermenistan'ın bir yerde, bir belgede, üçüncü güçlerin topraklarındaki iletişimin güvenliğini sağlamasına rıza gösterdiğine dair tüm iddialar, gerçeğin çarpıtılmasından ibarettir.
Ermenistan'ın taahhüdü açıktır: topraklarında kargo, araç ve insanların güvenliğini garanti etmek ve biz bunu garanti ediyoruz.
Sayın Başkan, Bayanlar ve Baylar,
Bugün olumsuz, endişe verici veya karamsar bir mesaj göndermek istemiyorum, çünkü bunlar yok, bir Ermeni atasözü şöyle diyor: "İyi olmak için iyi konuşalım", yani olumlu konuştuğunuzda, iyi şeyler gerçeğe dönüşme eğilimindedir.
Azerbaycan, Türkiye, İran, Gürcistan ve dünyadaki diğer ülkelerde de benzer bir söz olabilir ve hepsi bunu kendilerine ait olarak görüyor olabilir.
Ancak "İyi olmak için iyi konuşalım", boş sözler söylemekle ilgili değildir. Elbette insan çok çalışmalı ve bazen zor kararlar almalıdır.
Konuşmamda, bu seçkin izleyici kitlesinin önünde olumlu konuşmak, iyi olmak için bana bir neden veren tüm koşulları ortaya koydum. Ve bu koşullara güvenirsek, iyi şeyler olacak ve olumsuzluk yaratan koşulları azaltma süreci başlayacaktır.
Teşekkür ederim"
(Ermenistan Kamu Radyosu)
