Aras Yayıncılık’ın desteğiyle kurulan Yesayan Kültür ve Edebiyat Derneği, 12 Mart Salı akşamı düzenlenen bir etkinlikle topluma ve kültür severlere tanıtıldı. Davete basın mensupları ile Türkiye ve Ermeni toplumundan isimler katıldı. Tanıtımda yayınevinin kurucularından ve dernek başkanı Yetvart Tovmasyan’ın yanısıra mimar Zakarya Mildanoğlu ve derneğin koordinatörü Norayr Olgar da birer konuşma yaptı. Derneğin uzmanlarından Vahakn Keşişyan da davetlilere merkez hakkında bilgi verdi.
Derneğin kuruluşu Yesayan Salonu’na kadar uzanıyor. İsmini edebiyatçı Zabel Yesayan’dan alan Yesayan Salonu Aras Yayıncılık’ın Beyoğlu-Hıdivyal Palas’taki merkezinde 2019’dan bu yana çeşitli etkinliklere ev sahipliği yapmaktaydı. Bu deneyimle kurulan Yesayan Kültür ve Edebiyat Derneği’nin amacı, ulusal ve uluslararası akademik ve kültürel çalışmalar gerçekleştirmek, Türkiye’de ve farklı ülkelerde yayımlanmış Ermenice kitap ve dergilerden oluşan bir arşiv ve araştırma merkezi oluşturmak, araştırmacıların ve toplumun farklı kesimlerinden ilgililerin bu arşiv ve merkezden yararlanmasını sağlamak.
Kurumdan yapılan açıklamada şu bilgilere yer verildi:
“1993’ten bu yana Aras Yayıncılık’ın çatısı altında toplanan kitap, dergi ve tüm belgeleri bir kütüphane - arşiv merkezinde bir araya getireceğiz. Bu girişim, Türkiye’de köklü bir geçmişi olan Ermenice yayın geleneğinin geleceğe taşınmasına destek olacağı gibi, aynı zamanda önemli bir bellek çalışması da oluşturacak.
Kütüphanede hali hazırda 1800’lerin başından günümüze uzanan bir zaman diliminde dünyanın dört bir yanında basılmış Ermenice, Türkçe, İngilizce, Fransızca ve diğer dillerde kitap, dergi gibi değerli eserler bulunuyor.
Yıllar süren çabalar sonucunda bir araya getirilen kütüphane ve arşivde 8.000’den fazla kitap, 200’den fazla süreli yayının binlerce sayısı, el yazmaları, kupürler, fotoğralar, haritalar, mektuplar, posterler, broşürler, ses ve video kayıtları bulunuyor.
Kişisel bağışlar, hediyeler ve yayınevi faaliyetleri sırasında arşiv toplama, kütüphane oluşturma çabalarıyla bir araya gelen koleksiyonlar, 2021 yılından bu yana gönüllülerin desteğiyle sınıflandırılıp ve kataloglanıyor. Yesayan.org adresinden erişime açık olan koleksiyonlar gün geçtikçe büyüyor.
Bu devasa malzemenin tasnifinin yanı sıra, büyük ölçekli veritabanları ve dijitalleştirme çalışmalarıyla matbu kültürel mirasın sürdürülebirliğinin sağlanması Yesayan Derneği’nin gelecek hedefleri arasında yer alıyor.”
Bir önceki ofis yenilendi
Dernek ve merkez aslında Hıdivyal Palas’ın giriş katında, 2019’a kadar otuz yıl Aras Yayıncılık’a ev sahipliği yapmış olan ofiste yer alıyor. Mevcut kitap ve arşivlerin güvenli bir şekilde korunması, araştırmacılara konforlu bir çalışma ortamının oluşturulması ve derneğin yeni salonunda etkinliklere, atölyelere ev sahipliği yapabilmesi için mimar Zakarya Mildanoğlu ve tasarımcı Serkan Aka merkezin yenilenmesi için birlikte çalışmış. CultureCIVIC Kültür Sanat Destek Programı’nın Yapısal Destek Hibesi sayesinde arşiv materyalleri ve kitapların güvenli bir şekilde korunacağı çelik arşiv dolaplar temin edilmiş.
Mekanda neler var?
Dernek merkezinde Batı Ermenice edebiyat, İstanbul Ermeni tarihi, Anadolu halkları üzerine araştırma ve incelemeler, anı, biyografi, çocuk ve eğitim kitapları, sanat, resim, fotoğraf, kent monografileri, kilise, okul ve diğer kurum tarihçeleri, sözlükler, yemek kültürü gibi alanlardan 8000’i aşkın kitap, 200’den fazla da süreli yayını barındıran bir kütüphane var.
Ayrıca Ermeni toplumundan edebiyatçılar, sanatçılar, zanaatkarlar ve iş erbaplarına ait binlerce evrak, kupür, fotoğraf, harita, mektup, poster, broşür, ses ve video kayıtlarından oluşan bir arşiv var
Derneğin çeşitli kültürel, akademik etkinliklerini ve atölyelerini gerçekleştirebileceği ve aynı zamanda araştırmacıların ve arşiv materyalleri ve kitaplar üzerinde çalışabileceği okuma salonu da merkezde yer alıyor
Ayrıca sözlü tarih ve bellek çalışmaları gibi görsel ve işitsel içeriklerin üretilmesine imkan sağlayacak bir kayıt köşesi de merkezde yer alıyor.
Keza dernek çalışanlarının ve gönüllülerinin derneğin yürüttüğü projelerde çalışabilmesi, gelişen kütüphane ve arşive gelen yeni bağışların tasniflenmesi, araştırmacıların talebi üzerine ilgili kitap ve arşiv materyallerinin dijitalleştirildiği bir çalışma ofisi de dernekte mevcut.
