Dünyayı büyük ölçüde, yaşadığımız ülkelerde konuşulan dil(ler) vasıtasıyla deneyimliyoruz. O dille okuyup yazıyor, bildiğimiz ne varsa o dilde öğreniyoruz. Ermenice ise çoğunlukla evde, eğer Ermeni okuluna gidiyorsak bir de okulda kullandığımız bir dil. Zarmanazan bu duruma bir alternatif yaratmayı, Batı Ermenicesini ev veya okul dışında da konuşulan, kullanışlı ve eğlenceli bir iletişim aracı hâline getirmeyi hedefliyor.
Biriyle tanıştığımızda hangi dilde konuşmuşsak, genellikle sonrasında da o dille iletişim kurmaya devam ederiz. Zarmanazan’a geldiğim gün tanıştığım ve bugün ömürlük dostum olan insanlarla hâlâ Ermenice iletişim kuruyoruz. Tek ortak iletişim dilinin Batı Ermenicesi olduğu Zarmanazan dil programı, katılımcılarına, havalimanında “Parev!” (Erm. “merhaba”) diyerek onları karşılayan yürütücülerle buluştukları andan itibaren âdeta dilin içine daldığı (‘immersion’), yoğun bir dil deneyimi sunuyor. Dünyanın dört bir yanından katılımcılar ve yürütücüler, her yıl Zarmanazan’ı yeniden yaratmak için La Chapelle-d’Abondance’ta bir araya geliyor.
Genç bir katılımcı olarak Zarmanazan’a dahil olduğum yıl anladım ki burada dil, ona ne kadar hâkim olduğumuza bakılarak değerlendirildiğimiz bir beceriden ziyade, hayatın doğal akışı içinde bir iletişim kanalıydı. Dilin herkes için daha erişilebilir olması, sözlü ve yazılı ifadelerin çeviriye veya dili basitleştirmeye başvurmadan anlaşılabilmesi için her türlü destek mevcuttu. Duygularımı ve düşüncelerimi, yanlış yapmaktan veya başkaları tarafından yargılanmaktan korkmadan, mekânın ortak dilinde ifade etmeye teşvik ediliyordum. Kendi okuma hızımda olduğum gibi kabul ediliyor, düşüncelerimi kendi cümlelerimle yazıya aktarırken kendimi rahat hissediyordum. Daha önce Ermeniceyle hiç düşünmediğim ekoloji, siyaset, sanat tarihi gibi konuları bu dille keşfetmekten büyük keyif duyuyordum.
Dünyayı büyük ölçüde, yaşadığımız ülkelerde konuşulan dil(ler) vasıtasıyla deneyimliyoruz. O dille okuyup yazıyor, bildiğimiz ne varsa o dilde öğreniyoruz. Ermenice ise çoğunlukla evde, eğer Ermeni okuluna gidiyorsak bir de okulda kullandığımız bir dil. Zarmanazan bu duruma bir alternatif yaratmayı, Batı Ermenicesini ev veya okul dışında da konuşulan, kullanışlı ve eğlenceli bir iletişim aracı hâline getirmeyi hedefliyor. Yürütücüler, dili, bir rap atışmasından tutun, zorunlu olmayan bir organ naklinin sonuçlarına dair etik bir tartışmaya kadar, sanatsal, felsefi veya pratik her alanda kullanabileceğimiz ortamlar hazırlayarak, dil vasıtasıyla kadar her konuda yaratma imkânı sunuyor.
Yürütücü olarak hâlen katılmaya devam ettiğim Zarmanazan’da dil, her gün uyandığımız andan itibaren, hatta kimi zaman rüyalarımızda bile bizimle. Katılımcılar kahvaltıdan sonra güne hazırlanmak ve ısınmak için kısa sabah atölyelerine giriyor. Hemen ardından büyük bir odada toplanılıyor ve hep beraber, bir gün önce atölyelerde hazırlanan günlük gazete okunuyor. Katılımcılar oda oda dolaşıp en güncel haberleri topluyor, katılımcıların düşüncelerini veya kayıp eşya duyurularını not alıyor, tüm bunları ertesi gün okunmaya hazır hâle getiriyor.
Katılımcının faaliyetlere dahil olması ve ona dayatılan herhangi bir düşüncenin etkisi altında kalmadan yaratıcı üretimlerde bulunması, yürütücülerin en büyük önceliği. Günlük gazete, katılımcıların çoklu zekâları, kişisel ilgi ve ihtiyaçlarından yola çıkılarak yürütülen birçok atölyeden yalnızca biri. Sık sık hareket etme ihtiyacı duyan veya ağaçların arasında oturup hayata dair düşünmek isteyen katılımcıların birbirinden farklı zekâ türleri ve yeteneklerine uygun, çok çeşitli atölyeler mevcut.
Halk şarkıları, danslar, hikâyeler, tekerlemeler, resimler, eski bilim kitapları veya edebiyat dergilerindeki yazılar ile haşır neşir olan katılımcılar, dili kendi özgün bağlamında deneyimleme şansı buluyor. Oyunlara katılmak, birlikte şarkı söylemek, Capoeira (spor ve müzik de içeren, Brezilya’ya özgü bir savaş sanatı) yapmak, beraber kitap okumak veya güzelliğin ne olduğu hakkında fikir beyan etmek isteyen katılımcılar, Ermenice aracılığıyla grubun bir parçası oluyor. Bazı katılımcılar, onlar için önem taşıyan şeyleri belki de ilk defa, başka bir dille değil de Ermeniceyle ifade etme gereksinimi ve isteği duyuyor.
Üretkenliği ve kapsayıcılığıyla öne çıkan, Batı Ermenicesiyle bize yeni ufuklar açan Zarmanazan’a dair ayrıntılı bilgiye ve başvuru tarihlerine zarmanazan.com adresinden ulaşabilirsiniz.