Moda, Latince ‘modus’ kelimesinden türemiş, ‘sınırlanamayan’ anlamında bir sözcük. Bu anlama paralel olarak birçok alanda etkisini gösteren moda, özellikle son 3-4 yıldır, dünyada hızlı bir dönüşümden geçiyor.
Hazır giyimde tasarımcıların çoğu artık büyük firmalarda çalışmayı tercih ediyor. Bu dönüşümün çok farklı bir yönde ilerlediği Ermenistan’da ise, toplumun üst gelir gruplarına mensup ‘seçkinler’i, çoğunlukla kendileri için özel olarak tasarlanmış kıyafetler giymeyi tercih ediyorlar; ülkedeki her sanatçının bir tasarımcısı var. Ermenistanlı genç tasarımcılara bu alana nasıl girdiklerini; Ermenistan’da moda, tasarım ve tekstil sektörlerinin ne durumda olduğunu; Ermeni modacıların dünyadaki yerini sorduk.
Faina Arutyunyan
Beni moda dünyasına çeken şey, yaratma isteğim oldu. Daha çok, sade ama basit olmayan, zarif ve rahat kıyafetler yapıyorum.
Dünya genelinde olduğu gibi Ermenistan’da da modaya ilgi artıyor. Son yıllarda tasarımcı olmak isteyenlerin sayısı da arttı ama fiilen tasarımcılık yapanların sayısı değişmedi.
Tasarım ve moda Ermenistan’da yavaş da olsa ilerliyor. Ülkede kumaş üretilmiyor olmasının da büyük etkisi var bunda. Ancak, tekstilde durum parlak olmasa da, insanlar ‘kişisel’ giyinmeye başladı. Ermeni tasarımcılara güvenen, ‘Made in Armenia’ (Ermenistan Malı) giymek isteyenlerin sayısı gittikçe artıyor. Bu çok sevindirici bir gelişme.
Uluslararası piyasada çok önemli ve tanınmış Ermeni kökenli tasarımcılar. Ermenistan’dan da birçok tasarımcı Armani, Dolce&Gabbana gibi markalarla çalışıyor ancak tanınmıyorlar. Bu kişiler belki bir gün ‘Ermenistanlı tasarımcılar’ olarak dünyada isim yaparlar.
Aram Nikolyan
Çocukken, sık sık, halamın çalıştığı modaevine giderdim. Modaya ve tasarıma merakım orada başladı. 2004’te bir yarışmaya katıldım ve İtalya’da eğitim alma hakkı kazandım. Floransa’da bir yıl eğitim aldıktan sonra Ermenistan’a döndüm ve o günden beri bu alanda çalışıyorum. Koleksiyonlarımı hazırlarken Ermeni kültürüne özgü unsurlara yer veriyorum; bu yüzden tasarımlarım Ermenilere otantik ve ‘kendinden’, yabancılara ise ilginç geliyor.
Ermenistan’da hafif sanayi gelişmiş olmadığından, tekstilin durumu parlak değil. Malzemeler çok pahalı. Buna rağmen tasarımcılar bir şeyler yaratmak için çabalıyor. Ermenistan’da tekstilin, modanın ve tasarımcılığın ilerlemesinin önündeki önemli engellerden biri de genç ve yetenekli terziler ve kalıpçılar olmaması.
Güçlüklere rağmen, moda alanı yavaş da olsa gelişiyor. Ermenistan’da bugün moda konusunda çok yetenekli gençler var ama tasarımcılık yapanların sayısı çok az.
Dünyada çok ünlü modaevlerinde çalışan Ermeni tasarımcılar var fakat ürettikleri işler ‘Ermeni markası’ olarak tanınmıyor. İleride bunun değişeceğine inanıyorum.
Mikayel Danielyan
Ermenistan’da tekstilin durumu pek parlak değil. Tekstil ürünleri daha çok Batı’dan ithal ediliyor. Ancak ülkede modanın çeşitli ve renkli olduğunu söyleyebilirim. Tasarımcıların sayısının son yıllarda artmasını ise bir ilerlemeden ziyade bir trend olarak değerlendiriyorum.
Dünyada ünlü modaevlerinde çalışan Ermeni tasarımcıları var ama Ermenistan modası ve Ermenistanlı tasarımcılar dünyada pek tanınmıyor.
Tumas Yeranosyan
Ermenistan’da son on yıl içinde moda dünyasında ciddi değişimler yaşandı. Bence doğru yolda ilerliyoruz. Son yıllarda tasarımcıların çoğalması, gençlerin kendine has bir şeyler yaratma isteğinin ve elbette, modaya duyulan ilginin artmasının bir sonucu.
Ermenistanlı tasarımcılar dünyaya daha yeni yeni açılıyorlar. Uluslararası fuarlara ve yarışmalara katılan tasarımcıların sayısı gittikçe artıyor.
Ülkenin deneyimli modacılarının bilgisinin ve genç tasarımcılarının fikirlerinin bir araya getirilmesiyle, moda alanında daha büyük bir yol kat edebileceğimizi düşünüyorum.
24 Ağustos 2012 tarihinde Agos Gazetesinde yayınlanmıştır
