BM Güvenlik Konseyi Karabağ'daki gelişmeleri ve Laçin koridorunun Azerbaycan tarafından abluka altına alınmasıyla ortaya çıkan insani krizi görüşmek üzere 16 Ağustos'ta acil bir toplantı düzenledi. Oturumda katılımcı ülkeler ağırlıklı olarak Laçin koridorunda serbest geçişin sağlanmasını istediler.
ABD'nin Birleşmiş Milletler Temsilcisi Büyükelçi Linda Thomas-Greenfield, Dağlık Karabağ'daki insani durum hakkında BM Güvenlik Konseyi toplantısında şunları söyledi:
"Amerika Birleşik Devletleri, Dağlık Karabağ'daki insani durum konusunda endişelidir. Laçin Koridoru'nun kapatılmasından derin endişe duyuyoruz, bu da temel malzemelere erişimi kesip insani durumu daha da kötüleştirdi. Gıda, ilaç, bebek formülü ve enerjiye erişim asla rehin alınmamalıdır"
Azerbaycan hükümetini, koridor aracılığıyla serbest hareketi yeniden sağlamaya çağırdıklarını ifade eden ABD temsilcisi böylece ticari, insani ve özel araçlar Dağlık Karabağ nüfusuna ulaşabileceğini vurguladı.
ABD temsilcisi konuşmasında ayrıca şu ifadelere yer verdi:
“Tüm tarafları, Bakü'deki yetkililer ile Dağlık Karabağ nüfusunun temsilcileri arasında doğrudan görüşmelere katılmaya teşvik ediyoruz. Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kafkasya bölgesi için barışçıl, demokratik ve refah içinde bir gelecek teşvik etmeye kararlıdır. Bu daha parlak geleceği inşa etmek için tüm ortaklarla ikili ve çok taraflı olarak iletişim kurmaya devam edeceğiz."
Rusya'nın önerisi
Rusya Federasyonu BM temsilcisi Dmitry Polyanskiy de, Rusya'nın Laçin koridorunun devam eden ablukasından endişe duyduğunu söyledi.
Rusya temsilcisi "Laçin koridorunun açılması ve diğer insani yardım yollarının kullanılması da dahil olmak üzere, Dağlık Karabağ çevresindeki gerginliğin hızla azaltılmasını sağlamak için sahada daha önce hiç olmadığı kadar somut adımlar atılmasına ihtiyacımız var” dedi.
Polyanskiy "Bölgede bir insani felaketin yaşanmaması için elimizden geleni yapıyoruz. Bu amaçla, her düzeyde siyasi ve diplomatik kanallarla temasa geçiyoruz ve ayrıca Rus barış gücü birliği aracılığıyla sahada da harekete geçiyoruz” dedi.
Polyanskiy "Dağlık Karabağ sakinlerinin haklarının açık ve güvenilir güvenlik garantileri olmadığı sürece Ermeni-Azerbaycan uzlaşması düşünülemez. Bu mantık, Ermenistan ve Azerbaycan liderlerinin 1991 Alma-Ata Deklarasyonu uyarınca tarafların birbirlerinin toprak bütünlüklerini karşılıklı olarak tanımalarına ilişkin -son zamanlarda defalarca onaylanan- anlaşmalarından kaynaklanmaktadır” dedi.
Rusya temsilcisi "25 Temmuz'da Rusya, Ermenistan ve Azerbaycan dışişleri bakanlarının Moskova'da gerçekleştirdiği görüşmelerde tarafımız, tarafların dikkate aldığı, gerilimi azaltmak için gerçekçi, uzlaşmaya dayalı çözümler önerdi. Ağdam ve Laçin'den siviller ve askeri olmayan kargo için önerilen paralel geçişlere atıfta bulunuyorum. Bu, Bakü'nün yetkili temsilcileri ile Dağlık Karabağ'ın Ermeni nüfusu arasında doğrudan bir diyaloğun erken başlatılması için gerekli ön koşulları oluşturacaktır” dedi.
AB'den uyarı
Avrupa Birliği'nin Birleşmiş Milletler Temsilcisi Silvio Gonzato da Avrupa Birliği'nin bölgedeki yerel nüfusu etkileyen ciddi insani durumu büyük endişeyle takip ettiğini söyledi.
Gonzato şöyle konuştu: “Uluslararası Adalet Divanı'nın koridorun yeniden açılması yönündeki kararlarına rağmen, Laçin koridorundan geçiş 8 aydan fazla bir süredir engellendi. 15 Haziran'dan bu yana, ara sıra yapılan tıbbi tahliyeler dışında, Laçin koridorunda bir tıkanıklık var. Tıbbi malzeme ve temel malzemelerin kritik derecede yetersiz olduğu veya çoktan tükendiği bildiriliyor, bu da yerel halk için korkunç sonuçlar doğuruyor” .
AB Temsilcisi şöyle devam etti: “Laçin koridorundaki hareket derhal yeniden sağlanmalıdır. Kasım 2020 üçlü bildirisine ve Şubat 2023 UAD kararına göre, Azerbaycan makamları Laçin koridoru boyunca güvenliği ve hareket özgürlüğünü garanti etme ve krizin daha fazla tırmanmamasını sağlama sorumluluğunu taşıyor. Azerbaycan makamlarının Ağdam şehri üzerinden de mal tedarik etmeye hazır olduklarını not ettik. Ancak bu, Laçin koridorunun yeniden açılmasına bir alternatif olarak görülmemeli” .
Gonzato “Yerdeki halkın, her şeyden önce hakları ve güvenlikleri konusunda güvenceye ihtiyacı var. AB, Bakü ve Karabağ Ermenileri arasında doğrudan diyalog çağrısını yineler. Bu diyalog, dahil olan herkes için çok ihtiyaç duyulan güveni oluşturmalıdır,” dedi.
Fransız temsilci ayrıca bölgede kalıcı barışa bağlı olduklarını ve Dağlık Karabağ Ermenilerinin hakları da dahil olmak üzere barış görüşmelerinin yeniden başlamasını istediklerini belirtti.
Mirzoyan'ın konuşması
Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan da oturumda bir konuşma yaptı. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesini hatırlatarak sözlerine başlayan Mirzoyan gelişmeleri özetledikten sonra şunları söyledi:
"Abluka nedeniyle Dağlık Karabağ'da ekonomik faaliyet yok. Maaşları ödeme imkanı kalmadığı için binlerce insan işsiz kalıyor. Parası olanlar bile mağazalardaki raflar boş olduğu için bir şey alamıyor. Kadınlar, çocuklar, yaşlılar ekmek ya da meyve sebze alabilmek için uzun kuyruklarda kalıyor. Bazen boş dükkanlara ve eczanelere ulaşmak için onlarca kilometreyi yürüyerek geçmek zorunda kalıyorlar. Dağlık Karabağ yetkilileri, pirinç, yulaf lapası, şeker vb. dahil olmak üzere belirli gıda ürünleri için karne kuponları vermek zorunda kaldı. Gerçek bir açlık tehdidi var."
Mirzoyan açlık nedeniyle hayatını kaybeden bir kişiyi ve anneleri gıda bulmak için dışarı çıktığından yalnız kalarak hayatlarını kaybeden çocukları hatırlattı.
Mirzoyan "Laçin koridoru, Ermenistan ile Dağlık Karabağ arasında bir bağlantı olarak kabul edildi ve alternatifi yok. Laçin koridoru açılmalı ve diğer olası iletişimler söz konusu olduğunda bu, uluslararası bir Bakü-Stepanakert diyalog mekanizması içinde ele alınmalı." dedi.
Ararat Mirzoyan, BM Güvenlik Konseyi'nin "soykırımı önleyen" bir örgüt gibi hareket etmesi gerektiğini söyledi.
Azerbaycan'ın açıklamaları
Azerbaycan'ın BM temsilcisi Yaşar Aliyev, Ermenistan'ın "soykırım" iddialarını reddetti.Aliyev Azerbaycan'ın Karabağ'daki Ermenilere gerekli tüm ürünleri Kızılhaç Teşkilatı aracılığıyla sağlamayı teklif ettiğini, ancak Ermeni tarafının bunu reddettiğini söyledi.
Yaşar Aliyev, Karabağ'daki Ermenilerin Azerbaycan'da ikamet ettiğini ve Azerbaycan hükümetinin onlara gerekli yaşam standartlarını sağlamayı taahhüt ettiğini söyledi.
Aliyev "Laçin Koridoru denilen yol Azerbaycan'ın egemenlik alanındadır ve toprak dışı statüsü yoktur" dedi.
