Sızdırılan Pandora Belgeleri'nde 35 mevcut ve eski ülke lideri ile 300'den fazla kamu çalışanının off-shore şirketleri ve hesaplarına dair detaylar var. Belgeler Ürdün Kralı Abdullah'ın İngiltere ve ABD'de 70 milyon sterlinlik mülk aldığını gösteriyor. Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair ve eşinin de Londra'da bir ofis alımı sırasında 312 bin sterlinlik damga vergisinden kaçındığı da belgelerde yer alıyor.
Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) tarafından 117 ülkede 650 gazeteciyle birlikte incelenen Pandora Belgeleri, ICIJ'in bugüne kadarki en büyük araştırması.
ICIJ son yedi yılda Panama Belgeleri, Paradise Belgeleri, LuxLeaks ve FinCen Belgeleri'ni de inceleyerek kamuoyuyla paylaşmıştı.
BBC'nin araştırmacı gazetecilik programı Panorama ve Guardian gazetesinin de aralarında bulunduğu çok sayıda kurum Panama, Belize, Kıbrıs Cumhuriyeti, Birleşik Arap Emirlikleri, Britanya Virjin Adaları, Singapur ve İsviçre'nin de dahil olduğu ülke ve bölgelerden 14 finansal hizmet şirketine ait 12 milyon dokümanı inceledi.
Bunlar arasında 6,4 milyon belge, 2,9 milyon görsel, 1,2 milyon e-posta ve 467 bin excel tablosu bulunuyor. Belelerde birçok liderin ismi geçiyor.
Belgelerde Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ve ailesinin de ismi geçiyor.
Araştırma sonucunda Aliyevler ve yakınlarındaki kişilerin İngiltere'de 400 milyon sterlinden fazla mülk alımına dahil olduğu ortaya çıktı.
Aliyevlerin Londra'daki gayrimenkullerinden birini 31 milyon sterlin kâr ile, İngiltere Hazinesi tarafından yönetilen Crown Estate şirketine satmış olması da sorun olarak görülebilir, yorumu yapılıyor.
BBC'ye göre belgelerde yer alan ticari işlemlerin çoğu yasalara uygun işlemler.
Fakat ICIJ'den Fergus Shiel, "Vergiden kaçınmak veya şüpheli gelirleri saklamak için off-shore şirketlerin nasıl kullanıldığını gösteren bu kadar büyük bir sızıntı daha önce olmamıştı" diyor ve ekliyor:
"Bu off-shore hesapları ve tröstleri kullanarak diğer ülkelerde yüz milyonlarca dolarlık mülk alıyorlar. Kendi vatandaşlarının zararına, kendi ailelerini zenginleştirmek için yapılan işlemler bunlar."
ICIJ bu belgelerin "Pandora'nın kutusunu açacağını" düşündüğü için belgelere bu ismi verdi.
Sızdırılan belgeler Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i Monaco'da gizli tutulan varlıklarla ilişkilendiriyor. Belgeler, önümüzdeki günlerde genel seçimde yarışacak olan Çek Cumhuriyeti Başbakanı Andrej Babis'in de Fransa'nın güneyinde 12 milyon sterlinlik iki villayı bir off-shore yatırım şirketi üzerinden alışını deklare etmediğini gösteriyor.
Deutsche Welle'nin haberine göre AKP iktidarı döneminde çok sayıda ihale alan Rönesans Holding'in, Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nı inşa ederken diğer yandan vergi cennetine 210 milyon dolar aktardığı da ortaya çıktı.
Habere göre son beş yılda yaklaşık 16 milyar liralık 10 ihale alan Rönesans Holding; Pandora Papers belgelerine göre vatandaşların vergileriyle ödenen kamu projelerinden elde ettiği kârların bir kısmını vergiden kaçınmak için Britanya Virjin Adaları'na aktarıyor.
Belgelerde Ermenistan'daki bazı şirketlerin de ismi off-shore şirketlerine kayıtlı olarak geçiyor.
Belgelere göre Ermenistan'ın Vayots Dzor eyaletinde bulunan Azatek altın madeninin işletecek olan Coeur Gold Armenia Seyşeller'de kayıtlı. Bir başka madeni işletecek olan Bazum Steel şirketi de Belize'de kayıtlı.
Azatek ve Bazum madenlerini işleten yerel iştirakler olan VaykGold ve Surart, 2012 yılı itibarıyla, 2001-2007 yılları arasında Çevre Koruma Bakanı olarak görev yapan Vardan Ayvazyan'a ait görünüyor. Ayvazyan, 2007-2018 yılları arasında iktidarda olan Cumhuriyetçi Parti'nin milletvekiliydi.
(BBC Türkçe, Deutsche Welle, Hetq.am)
