Ermenistan’da 16 Mart’ta ilan edilen olağanüstü hal sürerken, bu hafta yapılan resmi açıklamada hastalığın seyrinde gittikçe daha iyi sonuçlar alındığı açıklandı. 921 pozitif vakanın 758’si tedavi altında, 138 kişi taburcu ve ne yazık ki 10 ölüm var. Bu hafta Karabağ’da da ilk vakaya rastlandı.
Başbakan Nikol Paşinyan ve Sağlık Bakanı Arsen Torosyan, iyi sonuçlara vatandaşların evde kalması ile ulaşıldığını bu yüzden gevşemenin yanlış olduğunu belirtip, “Vaka sayıları daha da azalana kadar aynı sistemde devam etmeliyiz” dediler. Maske üretimi süren Ermenistan’da önümüzdeki hafta yeni solunum vantilatörleri ve Covid-19 testi üretimine de başlanılabileceği konuşuluyor. Diaspora da bu süreçte Ermenistan’a özellikle tıp alanında yardımlar yapmaya devam ediyor. Sokağa çıkmama önlemleri halk tarafından ciddiyetle karşılanırken, dışarı sadece besin, ilaç ve acil ihtiyaçlar için çıkılması öneriliyor. Sokaklar 7/24 çıkış belgesi soran polisler tarafından kontrol altında tutuluyor. Şehirlerarası yolculuklar için önemli sebepler aranırken, metro, otobüs, dolmuş gibi toplu taşıma araçlarının faaliyeti de kısıtlanmış durumda.
Başbakan Paşinyan, günaşırı yaptığı facebook yayınları ile halkın sorularını yanıtlıyor, gelişmelerden haberdar ediyor. Başbakan, Hükümet’in Ermenistan Moleküler Biyoloji Enstitüsü’ne 550.000 dolar verdiğini ve yerli Covid-19 testleri üzerine çalışıldığı söyledi. 700.000 adet üretilmesi hedeflenen test ile günde 1000 vatandaşın test edilmesi planlanıyor. Şu anda günlük test sayısı 300-400 adet civarında.
Sağlık Bakanı umutlu
Sağlık Bakanı Arsen Torosyan halihazırda sadece korona hastalarına ayrılan 1400 yatak ve sağlık elemanı kapasitelerinin olduğunu, 6 Nisan itibarı ile bunun sadece 700’ünün kullanıldığını belirterek, 2000 özel yatak ve ekipman hazırlığında olduklarını söyledi. Enfeksiyon oranının son günlerde yavaşladığını belirten Torosyan bu pozitif gidişin önleyici tedbirleri uygulamanın öneminin anlaşıldığının kanıtı olduğunu söyledi.
Torosyan ayrıca sayıların önemli olduğunu fakat sayılarının içeriğinin doğru okunmasının önemini vurguladı. Verdiği örnekte karantina altında tutulan 20 pozitif vakanın, yeni gelen 5 vakadan daha iyi olduğunu ve bulaşma şansının çok düşük olduğunu açıkladı. Doğrulanmış vaka sayısındaki gidişatın, son haftada % 4,6, % 6,8 gibi seyrederken son günlerde % 1,3’e düşmesine sevindiklerini kaydeden bakan, “Geçen haftalarda 7 günde bir ikiye katlanan sayı, bu hafta 8 günde bir ikiye katlanma seyrinde” dedi.
Halen 1500 kişi, hastane haline getirilen otel ve diğer alanlarda karantina altına bulunuyor. 500 kişi ise kendi evlerinde, polis kontrolünde kalıyor. Kendi evlerinde kalınanlar 14.gün sonra ikinci bir teste tabii tutuluyor.
Ermenistan vatandaşları “önemli işçi “olduklarını veya “önemli nedenlerle” çalıştıklarını ispatlayan imzalı belgeler ile işe gidebiliyor. Süpermarketler, eczanelere giden vatandaşlar ise kendi hazırladıkları belgeler ile sokağa çıkma amaç ve saatlerini belgelemek zorunda.
Hükümet, işletmelerin kapanmasının ekonomik maliyetini azaltmaya yardımcı olmak için, işsizlere, küçük işletmelere ve anne adaylarına mali yardım sağlayan üç yeni acil kurtarma paketi açıkladı. Paşinyan yönetimi, bu hafta sekiz sosyal ve ekonomik krizle mücadele tedbirini onayladı.
Bu yeni yükümlülükleri finanse etmek için hükümet, Avrupa Birliği'nin (AB) Doğu Ortaklığı ülkeleri için sağladığı 140 milyon € acil yardım fonunun bir parçasını kullanma hakkına sahip.
Özel sektör ve diaspora devrede
Ermenistan’ın özel sektörü de harekete geçti. Yüksek Teknoloji Sanayi Bakanı Hakob Arshakyan, bir grup mühendisin zaten yenilikçi bir vantilatör sistemi üzerinde çalıştığını belirtti. Arshakyan, "Mühendisler ayrıca çalışmayan akciğer havalandırma makinelerini de restore etmeyi planlıyor” dedi.
Öte yandan “Aurora” Girişimi’nin başlattığı #AraratChallenge hareketi, akciğer suni havalandırma cihazlarının satın alınması hedefiyle Ermenistan Sağlık Bakanlığı’na 120.000 ABD doları bağışladı.
Bunun ciddi ve önemli bir destek olduğunu vurgulayan Sağlık Bakanı Arsen Torosyan, “Aurora”ya teşekkür etti.
Arjantin Ermenilerinden Eduardo Eurnekian da koronavirüse karşı mücadele adına Ermenistan hükümetine destek olarak 250 bin ABD doları bağışladığını açıkladı. ‘Zvartnots’ havaalanının da sahibi olan Eurnekian, 1915 Soykırım’dan sonra Arjantin’e yerleşen bir ailenin oğlu. Uçak işletmeciliği, tarım, enerji, satış ve bankacılık alanlarında faaliyet gösteriyor.
Gaz, su, elektrik kesilmeyecek
Ancak nüfusun temel ihtiyaçlar için ödeme kabiliyeti konusunda endişeler var. Paşinyan, olağanüstü hal boyunca ödeme yapılmaması nedeniyle hiçbir hizmetin (su, gaz, elektrik vb.) kapatılmayacağını açıkladı.
Karabağ korona günlerinde seçim yaptı
Artsakh (Karabağ) Cumhuriyeti'nde genel seçimler korona salgınına rağmen 31 Mart 2020'de yapıldı. Seçmenler, ilk kez Cumhurbaşkanı ve 33 Ulusal Meclis üyesini aynı anda seçmek için sandık başına gitti. Artsakh Merkez Seçim Kurulu’nun açıkladığı verilere göre, 76.471 kişi ile seçime katılım oran % 72.8 düzeyinde
oldu. Artsakh’ta seçme hakkına sahip 103.506 vatandaş yaşıyor. Arayik Harutyunyan, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda birinci oldu. Görevdeki Cumhurbaşkanı Bako Sahakyan, seçimlere katılmayacağını açıklamıştı.
14 Nisan 2020 tarihinde görevdeki Dışişleri Bakanı Masis Mayilyan ve Arayik Harutyunyan arasında ikinci tur düzenlenecek. Ancak Masis Mayilyan, Artsakh halkını Covid-19'un yayılmasını önlemek için ikinci tur seçimlere katılmamaya çağırdı. Arayik Harutyunyan ise “Seçimin yapılmaması kararı alınsaydı hepimiz tabi ki buna saygı duyardık” dedi. Harutyunyan’ın seçileceğine kesin gözüyle bakılıyor.
Geçen ay, 38 ülkeden, 140 uluslararası gözlemci, seçimi izlemek üzere Merkezi Seçim Komisyonu'na kaydolmuştu. Artsakh’ın Ermenistan ile sınırının zorunlu olmayan seyahatlere kapatılması ve gözlemcilerin salgın durumunda gelmeyi tercih etmemesi sebebiyle seçim çok az sayıda gözlemci ile gerçekleşti.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 2012 seçimlerinden beş yıl sonra, 2017 yılında halk oylamasıyla yapılması planlanmıştı. Ancak, 2017'deki anayasa referandumundan sonra ülke yarı başkanlık sisteminden başkanlık sistemine geçti. Sonuç olarak, 2017 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ulusal Meclis Bako Sahakyan'ı genel seçime kadar üç yıl için tekrar başkan seçmişti. Artsakh Cumhurbaşkanı iki turlu sistem kullanılarak seçiliyor. Adaylar genel oylamada tek başlarına en yüksek oyu (% 50'sinden fazlasını) almaları takdirinde seçilmiş sayılıyorlar. % 50 barajı herhangi bir aday tarafından karşılanmazsa, ikinci bir oylama turu yapılıyor. İkinci turda, sadece ilk turda en yüksek oyu alan iki adaydan fazla oy alan seçiliyor.
Türkiye’ye yanıt
Artsakh (Karabağ) Dışişleri Bakanlığı, ülkede düzenlenen cumhurbaşkanlığı ve genel seçimler hakkında Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın tepkisini yorumladı.
Açıklamada “Artsakh Cumhuriyeti’nde yapılacak cumhurbaşkanlığı ve genel seçimler hakkında Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklama, Ankara’nın önyargılı ve yıkıcı yaklaşımının bir ifadesidir. Bu konuda Türkiye’nin tutumu, Azerbaycan’ın tutumu ile aynıdır. Türk tarafı, Azerbaycan’a koşulsuz destek vererek ve uluslararası arabulucuların çabalarına zarar veren açıklamalar yaparak, Karabağ-Azerbaycan ihtilafının barış yoluyla normalleştirme sürecine ciddi zarar veriyor.” dendi.
