ESRA KARADOĞAN
Çocuk edebiyatında yer alan konu başlıkları artık eskisi gibi değil; masallar ve hikâyelerin çeşitliliği arttı. Artık sadece çocukları eğlendirecek ya da onlarda didaktik dersler verecek konu başlıkları yer almıyor, bazen onların yaralarına yönelik, iyileştirmek adına sarsıcı öykülere de rastlıyoruz. Ginko Çocuk’tan çıkan Stina Wirsén’in yazmış ve çizmiş olduğu ‘Küçük’ de böyle bir kitap. Aile içindeki şiddete hatta tam olarak yetişkinlerin çocuklara uyguladığı şiddet söz konusu bu kitapta.
‘Hatırlatmak için’
Kitabın henüz başında yazarın notu karşılıyor sizi:
“ Hiçbir yetişkin küçükleri korkutmamalı, şiddete başvurmamalı. Biz bu kitabı evlerinde korkuyla yaşayan çocuklara yardımı olur umuduyla yazıp çizdik. Büyüklere de küçüklere karşı sorumluluklarını hatırlatmak için.”
‘Küçük’ isimli bir küçük ve ‘Biri’ ve ‘Diğeri’ ile iki yetişkin üzerinden ve çok basit çizimlerle anlatılıyor tüm hikâye. Küçük evde sadece huzur ve neşe olsun istiyor. Ama evde ikisi de yok, Küçük’ün evinde kavga var ve üstelik bazen tehlikeli kavgalar. Okumadan önce bu şiddet olayının nasıl resimlendiği konusu kafamı meşgul edebilirdi. Stina Wirsén çizimlerinin gücünü kullanmış kitapta. Diğeri Küçük’e bağırırken ağzından siyah çizgiler çıkıyor, kavga sırasında da sanki Biri’ne ve Diğeri’ne ait parçalar çıkıyor ortaya. Bence en kötüsü kavga sonucunda biri evi terk ederken aslında terk ettiği kişinin Küçük olması. Burası iç parçalayıcı. Anne babalar kavga ederlerken böyle olmadığını düşünüyorlar, fakat küçük bir çocuğun dünyasında olaylar böyle anlamlandırılmıyor, bunu bilmek çok önemli. Küçük, küçük olmasına rağmen Diğeri’ni teselli etmek istiyor, onu teselli edecek kimse yok. Neyse ki Başkabiri ve anaokulundaki öğretmeni duyarlı insanlar, Küçükle sohbet ediyorlar, duyguları hakkında konuşuyorlar. Neyse ki…
Açık konuşmak gerekirse insanlar çocuğa yönelik şiddet konusunda da üç maymunu oynuyorlar. Belki de şiddetin ne demek olduğundan, etkilerinden habersizler, ya da şiddetin sadece fiziksel olduğunu sanıyorlar ve yaptıklarının normal olduğunu düşünüyorlar. Ne olursa olsun bu kitabı okuduktan sonra içlerinde bir yerlerin oynayacağını düşünüyorum.
Yazarın temennisi
Yazarken bile boğazım düğümleniyorken Stina Wirsen, bu sarsıcı konuyu büyük bir incelikle ele almış, fakat ben ‘Küçük’ü bir çocuk kitabı olarak adlandıramıyorum. Yazarın temennisi gibi yetişkinlere de okutulsa ve ne yaptıklarını anlamalarına yardımcı olsa diye düşündüm okurken, benimki bir ümit, yazarken bile maalesef inanmıyorum.
Çocukların dünyasında şiddetin yeri yok dedim başlıkta, bu olması gereken; ama maalesef ki çocukların hayatı bile öyle tozpembe değil. ‘Küçük’, şiddete mağdur kalan çocukların duygularını ifade etmelerini sağlamada bir aracı olabilir, onlara yalnız olmadıklarını gösterip, bir başkasının onlara destek olabileceğini gösterebilir. ‘Küçük’, şiddettin küçük bir çocuğun üzerindeki duygusal yıkımını iliklerinize kadar hissetmenizi sağlayacak çok değerli bir kitap.
Küçük
Stina Wirsén
Çeviri: Ali Arda
Ginko Çocuk
36 sayfa.