Ermenistan hafta boyunca ardarda gelen istifaları konuşuyor. Ulusal Güvenlik Servisi Şefi Artur Vanetsyan’ın 16 Eylül’deki istifasının ardından 17 Eylül gecesi Ermenistan Polis şefi Valeriy Osipyan istifa etti. Kulislerde çok sayıda senaryo var.
16 Eylül’de Vanadzor'da düzenlenen basın toplantısında konuşan Başbakan Nikol Paşinyan, “Ulusal Güvenlik Servisi (NSS) Şefi Artur Vanetsyan’ı görevden uzaklaştırma önerisini imzaladım ve Ermenistan Cumhurbaşkanı’nın da ilgili kararı bir iki gün içerisinde imzalamayacağı duydum” diyerek Vanetsyan’ı görevinden uzaklaştıracağını duyurdu.
Vanetsyan'ın görevden alınması kararına Paşinyan'ın NSS Şefi ile görüşmesinin ardından "karşılıklı rıza" sonucu varıldığı belirtiliyor. Başbakan, Vanetsyan’ın bundan sonra hangi görevi sürdüreceği sorusuna “ Ülkemiz için çok önemli olan Ermenistan Futbol Federasyonu başkanlığı görevini sürdürecektir” dedi. Paşinyan’ın bu sözlerinde alay olduğunu düşünenler az değil.
Toplantıda açılış konuşmasını yapan Paşinyan, Ermenistan’ın güvenlik ortamında herhangi bir değişiklik yaşanmayacağına işaret etti. Paşinyan “Ermenistan’ın güvenlik ortamı ile ilişkin olarak, bütün gelişmelerin, tahminlerimiz ve değerlendirmelerimiz çerçevesinde seyrettiğini rahatlıkla söyleyebilirim. Halihazırdaki gündemle ilerliyoruz.” dedi.
Öte yandan Artur Vanetsyan, Paşinyan’ın basın açıklamasından çok kısa süre sonra, Paşinyan ile yaşadıkları fikir ayrılıkları nedeniyle istifa etmeye karar verdiğini belirterek, istifa mektubunu basına sundu.
Vanetsyan'dan akılları karıştıran açıklama
Vanetsyan istifa mektubunda "Devlet inşası bir mantığa dayanır. Birincil ve ikincil, geçici ve kalıcı şeyler arasında fark gözetmeyen bir çalışma biçimi, hedeflerin gerçekleşebileceği yola götüremez” dedi. Vanetsyan istifasında ayrıca bir asker için vatanını ve kendi rütbesinin onurunu korumanın önemli olduğunun altını çizdi.
İstifa haberinden sonra, Vanetsyan’ın eski hükümetin kriminal çevreleri ile yakınlığı ve işbirliği bilindiğinden dolayı bunun geç kalınmış bir karar olduğu yorumları yapıldı. Hatta kendi ve ailesi hakkında bu kadar yolsuzluk iddiası olan birinin o göreve hiçbir zaman getirilmemiş olması gerektiği konuşuldu.
Kulislerde konuşulan senaryolar
Kulislerde en çok konuşulan gerekçe ise Ulusal Güvenlik Servisi Şefi Artur Vanetsyan ve Özel Soruşturma Komisyonu Başkanı Sasun Khachatryan arasındaki telefon konuşması kayıtlarının internette yayınlanması. Geçen yıl 11 Eylül’de ülkeyi çalkalayan bu skandal ile ilgili olarak istihbaratın konuyla kasten ilgilenmediği, suçluların hala ortaya çıkarılmamış olmasının ise Paşinyan ile Vantesyan arasındaki en büyük sorunu oluşturduğu tahmin ediliyor. Kulislerdeki konuşulan bir diğer olasılık ise Kadife Devrim’in ardından istihbarat binasından “Kanlı 1 Mart” olayları ile ilgili belgelerin yok edildiği yönündeki iddialar. Haberlere göre var olduğuna kesin olarak bakılan bu belgeler bir türlü istihbarat tarafından Savcılığa verilemiyor.
Karşılıklı suçlamalar
Paşinyan’ın Basın Sözcüsü Vladimir Karapetyan “Umalım ki istifa mektubu geçmiş hükümetin PR ofisi tarafından yazılmamış olsun. Vanetsyan’a kendi altını çizdiği askerlik onurunu koruması çağrısında bulunmak isterim” dedi.
Bu sözlerin ardından Vanetsyan, kirli hiçbir bağlantı içinde bulunmadığını, istifa mektubunu kendisinin yazdığını, Eski Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın damadı ve Ermenistan’ın Vatikan Eski Büyükelçisi Mikayel Minasyan ile adının anıldığını fakat böyle bir ilişki olmadığını, Minasyan’ın ise yakında yaptıkları için hukuk önünde cevap vereceğini söyledi.
Bu sözlerin ardından eski büyükelçinin cevabı gecikmedi. “Bu hükümetle çalışmaktan vazgeçmek iyi bir adım, ama hükümetin yanlışlarını tekrar etmenin anlamı yok, şahsıma yöneltilen herhangi bir suçlamadan haberdar değilim, verilmeyecek hesabım yok, ama Vanetsyan çok yakında Ermenistan Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan’ın haksız yere tutuklanması planına ortak olduğu için hukuk önünde hesap verecektir” dedi.
Polis Şefi Valeriy Osipyan da istifa etti
Tüm bu gelişmelerin ortasında Ermenistan Polis Şefi Valeriy Osipyan’ın, 18 Eylül’de Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan başkanlığında toplanan Milli Güvenlik Kurulu toplantısının ardından istifa dilekçesini imzaladığı haberi kamuoyunda şok etkisi yarattı. Yine kulislerdeki haberlere göre Paşinyan Emniyet’in yeterli çalışmayı göstermediğini, işine odaklanmadığını, farklı hesaplar peşinde olduğunu ama eski düzenden artık medet ummaları gerektiğini dile getirince, Mayıs 2018'de Ermenistan Polis Şefliğine Emniyet atanan Osipyan ile aralarında tartışma çıktı ve Osipyan toplantı sonunda istifa dilekçesini sundu.
Paşinyan’ın bu iki isimle yola devam etmek istememesi eski kadrolar yerine hükümetin yeni, adı herhangi bir iddiaya karışmamış insanlar ile çalışması gerektiği konusunu gündeme getirdi. Kimileri ise kritik görevler yürüten bu kurumlardaki kişilerin işlerine son verilmesinin milli güvenlik zafiyeti olarak görülebileceği ve dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor.
“Paniğe gerek yok”
Helsinki Yurttaşlar Derneği Başkanı, insan hakları savunucusu Artur Sakunts bu kaygılara katılmıyor, Sakunts’a göre panik yapacak herhangi bir durum yok. “Bu hükümet kriminal ağlar üzerine kurulu bir yolsuzluk hükümeti değil, daha öncekiler gibi çalmakla, çırpmakla, talanla uğraşmadı, rahat olun, panikleyecek bir durum yok. Yapılan seçimler ile bu hükümeti biz seçtik, temiz oldukları için. Bundan sonra yapmamız gereken onları özellikle insan hakları ve demokrasi konusunda denetlemek olacaktır” dedi.
Siyaset bilimci Stopya Safaryan ise Vanetsyan’ın istifa mektubunda dillendirdiği “rütbenin onurunu korumalıyım” sözüne cevaben “ Bu onuru düşünseydi, son bir yıldır ülkede yolsuzlukların aydınlanması için verilen mücadelenin parçası olurdu, İstihbarat arşivinden belge çıkartılmasına izin vermezdi, istihbarat arşivinde bulunan bir çok yolsuzluk davasını karartmaz hükümetten saklamazdı, ismi eski kriminal çevrelerle birlikte anılmaz ve en önemlisi istifa haberi ülkede bu kadar alkışla kabul edilmezdi” dedi
Kayıt skandalı soruşturması sonuçsuz kalmıştı
11 Eylül 2018’de Ermenistan, Ulusal Güvenlik Servisi Şefi Artur Vanetsyan ile Özel Soruşturma Komisyonu Başkanı Sasun Khachatryan arasındaki telefon konuşması kayıtlarının internette yayınlanması ile çalkalanmıştı. Konuşma, eski başbakan Robert Koçaryan ve birkaç üst düzey yetkilinin tutuklanmasıyla ilgiliydi. Kaydın hızla sosyal medyada paylaşılmasının ardından, Başbakan Paşinyan Facebook'ta canlı yayına başladı. Vanetsyan ve Khaçatryan’a acilen basın toplantısı düzenlemelerini önerdi. Gece tekrar halkla buluşan Paşinyan, “Sarkisyan, Koçaryan, demek bizi dinliyorsunuz, yayınlayıp halka meydan okuyorsunuz, arkamızdan iş çeviriyorsunuz, güvenliğimizi tehlikeye atıyorsunuz, hadi şimdi de halk size meydan okuyor" demişti. O tarihten bugüne kadar skandal ile ilgili soruşturmada herhangi bir gelişme olmadı.
