Suriye’deki iç savaştan dolayı bugüne kadar 115 bin Suriyeli ülkeyi terk etti. Bu kişiler genellikle komşu ülkeler Türkiye, Ürdün ve Irak’a gittiler. Suriyeli Ermenilerin bir kısmının ise Ermenistan’a yerleşmesi bekleniyor. Son bir yıl içinde yaklaşık 3 bin Suriyeli Ermeni Ermenistan’a geçici bir süre için yerleşti. Fakat sığınmak için Ermenistan’ı tercih edenlerin geleceği henüz belirsizliğini koruyor.
RUZAN SAFARYAN
Ermenistan Ticaret Odası, 2 Ağustos’ta, son aylarda savaştan dolayı zarar gören ve Ermenistan’a göç eden Suriyeli Ermenilere ücretsiz ticari danışmanlık hizmet vermek üzere bir karar aldı. Ticaret Odası Müdürü Arayik Vardanyan, yaptığı açıklamada, Suriye’de meydana gelen krizin Halep’teki Ermeni iş insanlarının faaliyetlerine olumsuz yansıdığını ifade etti. “Son aylarda Ermenistan’a üç bine yakın Suriyeli geldi” diyen Vardanyan, “Üzücü olan bu kişilerden sadece yüzde 2-3’ünün Ermenistan’da temelli kalmak istemesi” diyerek, Suriyeli Ermenilerin Ermenistan’daki mevcut durum nedeniyle bu ülkeye yerleşmek konusunda tereddütleri olduğuna dikkat çekti.
Ortadoğu üzerine çalışmalarıyla tanınan Araks Paşanyan, birçok Suriyeli Ermeni’nin psikolojik olarak Ermenistan’a gitmeye hazır olmadığını ifade ederek, “Suriyeli Ermenilerin tümü Ermenistan’a gelmeyecektir. Burada yaşamak için ciddi bir maddi kaynağa ihtiyaç duyacaklar. Ancak herkes bu maddi imkâna sahip değil” dedi.
Öte yandan, Ermenistan Diaspora Bakanı Hıranuş Hagopyan’ın önerisiyle gündeme gelen, Suriyeli ve Lübnanlı Ermenilerin Ermenistan vatandaşlığını yaşadıkları ülkelerde bulunan resmi temsilciliklerden alabilmelerine ilişkin karar da, hükümet tarafından onaylandı ve yürürlüğe girdi.
Diaspora Bakanlığı’nın Suriye Ermenileri sorumlusu Firdus Zakaryan’ın verdiği bilgilere göre, son aylarda Ermenistan’a gelen Suriyelilerin bir kısmı Ermenistan’da daire satın almış durumda. Maddi durumu buna müsaade etmeyenler ise göçmen barınma merkezine gönderiliyor. Göçmen barınma merkezinin müdürü Gagik Yeganyan, her gün ortalama bir ailenin sığınmak için başvurduğunu söyledi. Bu insanlara başta sığınmacı statüsü veriliyor. Yeganyan bu başvuruların sayısı binlere ulaştığı taktirde ciddi sıkıntılar yaşayacaklarını ve hükümetten ek bütçe istemek zorunda kalacaklarını söyledi.
Suriyeli Ermenilere yardımda bulunmak isteyen birçok kuruluş ve bağımsız kişi de var. Sosyal paylaşım sitesi Facebook’ta Suriyeli Ermenilere yardım etmek için çeşitli gruplar oluştu. Bu gruplar aracılığıyla maddi destek toplanıyor, ücretsiz hukuk danışmanlığı gibi hizmetler veriliyor. Bazı sosyal sitelerde, Karabağ’ın başkenti Stepanakert’ten bazı gençler evlerinde misafir olarak Suriyeli Ermenileri kabul etmeye hazır olduklarını ilan ettiler.
Stepanakert’teki Nairi Hotel’in sahibi, Avusturalya’da yaşayan Halepli Ermeni Hakob Abulakyan da, Ermenistan ve Karabağ Dışişleri Bakanlıklarına başvurarak, 100-150 kadar Suriyeli Ermeni’yi otelinde ağırlayabileceğini bildirdi.
Suriye Ermenilerinin yaşadığı sıkıntılara çözüm bulmaya çalışan Ermeni Genel Hayırseverler Birliği (EGHB) de, Suriye’de Ermenilerin yoğun yaşadığı bölgelere bir milyon dolar yardımda bulundu. EGHB, aynı zamanda evlerini terk etmek zorunda kalan Suriyeli Ermenilere Kıbrıs’taki imkânlarını kullanarak geçici olarak ağırlamayı tartışıyor.
Yüzlerce çocuk kamplarda
Ermeni dünyası Suriyeli Ermenilerin can güvenliğine ilişkin kaygılarla harekete geçti. 10 ve 11 Ağustos’ta Halep ve Şam’dan yapılan iki uçak seferiyle yaklaşık 300 Suriyeli Ermeni çocuk Ermenistan’a taşındı.
Ermenistan hükümeti Suriye Ermenilerini gündeme alan bir toplantı gerçekleştirdi. Diaspora Bakanlığı, Suriyeli Ermenilerin sorunlarıyla ilgilenme sorumluluğunu üstlendi. Bunun için bir komisyon kuruldu. Komisyon, olası sorunları inceledikten sonra çeşitli bakanlıkları görevlendirme yetkisine de sahip. Yapılan toplantılarda özellikle Halep ve Şam’dan 270 çocuk ve genci Diaspora Bakanlığı’nın yaz kamplarında misafir olarak ağırlama kararı alındı.
10 Ağustos’ta Şam-Yerevan arasında gerçekleşen özel uçuşla 120 çocuk Ermenistan’a gelerek Diaspora Bakanlığı’nın Hankavan’da bulunan ‘Lusapats’ kampına yerleşti. Şam-Yerevan uçuşuna maddi desteği Prometey Bankası gerçekleştirdi. Bankanın internet sitesine yer alan açıklamada, “Diaspora-Ermenistan ilişkilerinin güçlenmesi için bankamız üzerine düşen toplumsal görevi yerine getirdi” denildi.
İkinci uçakla Halep’ten gelen 149 çocuğun yol masrafları ise Pyunik Vakfı, PanArmenian Kongresi ve Rusya Ermeniler Birliği tarafından karşılandı. Resmi açıklamaya göre çocuklar yaz tatillerini geçiriyor ve iki hafta sonra geri dönecekler. Fakat Suriye’de durum iyileşmezse çocuklar Ermenistan’da kalmaya devam edecekler. Ancak artık kampta değil, Yerevan’da ailelerin yanında yerleşecekler. Diaspora Bakanlığı çocukları evlerinde ağırlayacak ailelerle anaokulları aracılığıyla irtibata geçti.
Çocukların günü geziler ve özel hazırlanmış programlarla geçiyor. Ermenistan’da bulunan diaspora kuruluşları da çocukları ziyarete ediyor ve çeşitli etkinlikler düzenleniyor.
Suriye’deki ailelerin bazılarının ise çocuklarının Ermenistan’da uzun süre kendilerinden ayrı kalmasından ötürü kaygılı olduğu gözleniyor. Özellikle küçük yaşta çocuğu olan anne ve babalar, çocuklarının misafir oldukları ailelere alışmasından ve kendilerini unutmasından korkuyor, bu yüzden de onların kampta kalmasını tercih ediyor.
Ermenistan Başbakanı Tigran Sarkisyan, konuyla ilgili yoğun çalışmalar sürdürdüklerini ve benzer başka bir projeyi hayata geçirerek iki özel uçuşla Halep’ten 300 çocuk daha da getireceklerini dile getirdi.
Ermenistan Hükümeti, Diaspora kuruluşları ve bağımsız bireyler arasında gerçekleşen bu üçlü işbirliği, Ermeni gerçekliğinde daha önce gerçekleşmemiş bir duruma işaret ediyor.
