Ermenistan halkının sokakları kapatarak başlattığı sivil itaatsizlik eylemleri sırasında ana hedef olarak gösterdikleri “Kadife Devrim”, 9 Aralık Pazar günü yapılan erken Parlamento seçimleri ile tamamlanmış oldu. Devrimi bir gün değil, bir süreç olarak görenler açısından Parlamento’nun halkın iradesini yansıtması ile, istenilen zafere ulaşılmış olundu.
Nisan ayındaki Kadife Devrim sonrası yapılan ilk genel seçimde Paşinyan'ın lideri olduğu "Benim Adımım" bloku net bir zafer kazandı ve yüzde 70, 43 oy aldı. İkinci sırada yüzde 8,27 oyla işadamı Tsarukyan'ın lideri olduğu "Müreffeh Ermenistan" Partisi var. Üçüncü sırayı ise yüzde 6,37 oyla "Aydınlık Ermenistan" Partisi aldı. Yeni dönemde parlamento bu üç partiden oluşacak.
İtiraz etmeseler barajı geçeceklerdi
Eski rejimin temsilcisi konumundaki Cumhuriyetçi Parti ancak % 4,70 oy alırken, önceki dönemde Cumhuriyetçi Parti'nin koalisyon ortağı olan Taşnaksutyun % 3,89 oranında oy aldı. Bu iki parti yüzde 5 barajına takılarak Parlamento dışında kaldı. Geçtiğimiz ay Parlamento'da kabul edilmeyen yeni seçim yasası yürürlükte olsaydı, Parlamento'da 4 parti şartı olacağından en yüksek oyu alan dördüncü parti baraja takılsa bile Parlamento'ya girecekti.
Paşinyan’ın seçim öncesinde sunduğu, muhalif partilere daha çok yer veren, barajı %4'e indiren ve barajı geçemese bile parlamentoda 4 siyasi güç olmasını öngören yeni seçim yasası, muhalefetin oylarıyla kabul edilmemişti. Eğer ‘evet’ oyu verselerdi bugün Taşnaklar ya da Cumhuriyetçi Parti de parlamentoda olabilecekti. Dahası, bu iki eski “koalisyon ortağı” eğer ittifak kurup seçime girselerdi yine %7 barajını geçip, yine parlamentoda sandalye alabileceklerdi.
Paşinyan’ın Parlamentoya sunduğu tasarı 2 ay önce kabul edilmediğinde, Başbakan Paşinyan “Bu kanun oy oranı düşük partiler için bir şans, demokratikleşme ve çok seslilik isteyenlerin bu tasarıya olumlu bakması gerekir. Siz Cumhuriyetçiler gerçeği anlamakta güçlük çekiyorsunuz, oy toplayamayacaksınız, bu tasarı geçseydi en azından muhalefet yapma şansınızı kullanabilirdiniz, olanları unutup politik bir tartışmanın tarafları olabilirdik ama siz gerçeklerden uzaksınız, parlamento dışında kalacağınızı bilin” demişti.
Katılım düşük mü?
Bu yıl katılımın , 2017’de yapılan seçimlere a göre %12 düşük olması ve % 48.63 'e inmesi soru işareti yaratsa da aslında çoğu kişiyi şaşırtmadı. 2.5 milyon seçmenden oluşan mevcut listelerin gerçeği yansıtmadığı genel kabul görüyor. Eski seçimlerde seçmenin oyunu satması dışında ülke dışında yaşayanlar, ölüler ve listelerde “yanlışlıkla” iki kere ismi olanlar adına oy kullanıldığı biliniyordu.
2017 yılındaki son seçimlerde 769.590 oy alan Cumhuriyetçilerin bir yıl içince 710.000 seçmen kaybedip ancak 59.059 oy alabilmesi de bir çok kişi için geçtiğimiz yıllardaki tabloyu açıklıyor. 700 bin oranındaki bir sapma, gözlemcilere göre hilenin ne denli büyük olduğunu gözler önüne sunarken, pek çok analist Cumhuriyetçi Parti'nin gerçek oy oranının 10 yıldır bu kadar olduğunu, bu “düşüşün” Paşinyan ile ilgisi olmadığını düşünüyor. Bu açıdan bakıldığında katılımın gerçekte %80’in üstünde olduğu tahmin ediliyor.
Parlamento’da kimler olacak?
Ezici bir çoğunlukla oyların% 70,4'ünü alan "Toplumsal Sözleşme" öncülüğündeki "Benim Adımım" ittifakı Meclis’e 84 milletvekili sokmayı başarırken, ittifak dışında ancak iki parti; % 8,2 oy alan iş adamı Gagik Tsarukyan liderliğindeki Müreffeh Ermenistan Partisi (MEP) ve % 6,3 ile Cumhuriyetçilerin ünlü muhaliflerinden biri Edmon Marukyan başkanlığındaki Aydınlık Ermenistan (AE) Partisi barajı geçebildi. Aldıkları oylara göre MEP 10, AE ise 7 milletvekili ile parlamentoda temsil edilebilecek.
Fakat, Ermenistan yasalarına göre Parlamento’nun %30’u muhalefetten oluşmalı. Buna göre halihazırda seçilmiş vekillere Benim Adımım’da 4 azınlık temsilcisi eklendi, MEP VE AE’ye ek milletvekilleri şansı tanındı. Son hesaba göre parlamentoda Benim Adımım’ın 88, MEP’in 26 ve AE’nin 18 milletvekili olacak. Kısaca, Paşinyan’In 88 milletvekiline karşı, diğer iki parti 42 milletvekili muhalefet yapma şansı elde edecek.
Yeni Parlamento'da azınlıklar da var
Seçimleri kazanan “Benim Adımım” bloğundan parlamentoda 4 azınlık lideri toplumlarını temsil edebilecekler. Ermenistan’daki Ezidileri, Ararat idari bölgesinin Nor Kyank (Yeni Hayat) köyünde yaşayan Rustam Bakoyan, Kürtleri ise Knyaz Hasanov temsil edecek.
Eski milletvekillerinden Arsen Mikhaylov parlamentoda yine Süryanilerin sesi olurken, bu dönem ilk kez Rus azınlık da Ermenistan Parlamentosu’nda temsil edilecek. Rusları herhangi bir partiye üye olmayan Aleksey Sandikov’u temsil edecek.
Mağluplar ne diyor?
Serj Sarkisyan’ın eski partisi, parlamentonun 10 yıldır sahibi olan Cumhuriyetçi Parti seçim sonuçlarına sert karşılık verdi. “ Mücadelemizi sürdüreceğiz, Hristiyan değerlerin ve Karabağ’ın savunucusu olacağız” denilen açıklamanın ardından partinin önce gelenlerinden Şarmazanov “Paşinyan’ın içi boş laflarına tokuz. Bu seçimlerde Gestapo Paşinyan’a karşı 60 bin kişi hayır dedi, bu sayı seneye 600 bin olacak, herkes gerçekleri anlayacak, bu baskıcı ve totaliter rejim sürmeyecek, 9 Aralık yeniden doğuşumuz olacak” dedi.
Taşnaksutyun: Yenilgi değil
Barajı geçemeyen güçlerden, Ermeni siyasi hayatının en eski partilerinden biri olan Taşnaksutyun seçim sonuçlarını duyduktan sonra hissettiği rahatsızlığı “Halk fikirlere değil, kişiye oy verdi, yaratılan ‘iç düşmandan’ korktu, oysa dışardaki düşmanları, ülkenin geleceğini düşünen yok, parlamentoda milli değerleri temsilen eden hiç bir güç yok, Karabağ sorunu tehlikede. Ama biz bu sonucu bir yenilgi olarak görmüyoruz, bizi anlayan değerli bir azınlıkla yola devam edeceğiz” sözleri ile açıkladı.
Sasun Delileri: “Halk İradesi Her şeyin Üstündedir”
Geçen yıl karakol baskını ve silahlı başkaldırı ile ülkeyi karıştırıp daha sonra, muhalif siyaset yapmaya karar veren Sasun Delileri, seçimde ancak %1.8 oy alabildi. Seçim sonucu kendilerine oy verenlere teşekkür edip, halk iradesine saygı duyduklarını ve siyasette var olmaya devam edeceklerini açıkladılar.
Parlamento’ya giren Müreffeh Ermenistan Partisi (MEP) ve Aydınlık Ermenistan (AE) ise şeffaf seçimler dolayısı ile mutlu olduklarını söylediler. MEP kurucusu iş adamı Tsarukyan “Ermenistan’ın ikinci partisi olarak halkımızın sesi olmaya devam edeceğiz” derken, AE başkanı Marukyan “Bu seçim Ermenistan için bir devrimdir, ilk kez bir seçim bu kadar şeffaf, olaysız ve yabancı gözlemcilerden tam not alarak tamamlanmıştır” dedi.
