Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) meclisinden kabul edilmesiyle birlikte, 25 Eylül’de yapılacak referandum için süreç başlamış oldu.
İki gün önce yapılan referandum oylamasına 111 milletvekilinden 65'i, katıldı; oylama yüzde 8'lik bir farkla kabul edildi. Referandum meselesinden önce siyasi krizin çözülmemesi ve uzlaşının sağlanmaması nedeniyle IKBY'de muhalefetin başını çeken Goran (Değişim) Hareketi, İslami Toplum Partisi (Komel), İslami Hareket Partisi (Bizotnava), Irak Türkmen Cephesi (ITC) ve Hristiyan Aşuri Demokrat Partisi oturumu boykot etti.
IKBY’nin bağımsızlık referandum kararıyla, Referandumu istemeyen İran, Irak ve Türkiye’den ardı ardına açıklamalar geldi.
“Sınırı kapatırız”
Mayıs 2017’de “Bağımsızlık referandumunu kabul etmeyiz” açıklamasını yaparak referanduma karşı olduklarını net olarak açıklayan İran, dün yaptığı tavrını daha da sertleştirdi. İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Şamhani, IKBY'nin bağımsızlık ilan etmesi halinde sınır kapılarını kapatacaklarını, Kürdistan Bölgesiyle yapılan bütün anlaşmaların gözden geçirileceğini söyledi.
"Anayasaya aykırı"
Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Yasa Devleti Koalisyonu Başkanı Nuri Maliki ise yaptığı açıklamada referandumun Anayasa’ya aykırı olduğunu söyledi ve "Irak'ın kuzeyinde ikinci İsrail'in kurulmasına izin vermeyiz” dedi.
Maliki, “sorun diline dönmek istemiyoruz. Gerekirse anayasa; referandum ve kendi kaderini tayin etme hakkını sağlayacak şekilde gözden geçirilsin” dedi.
“Irak’ın bölünmez bütünlüğü...”
Recep Tayyip Erdoğan ise Trump’la görüşmek için ABD’ye gidiyor. Görüşmenin birinci gündem maddesinin IKBY bağımsızlık referandumu olacağı tahmin ediliyor. Erdoğan ABD ziyareti öncesinde Atatürk Havalimanı’nda referanduma yönelik bir açıklama daha yaptı, “Burada Irak merkezi yönetiminin takındığı tavır, tabi ki bir federal yapının yöneticileri olarak kendilerinin tabii hakkıdır, biz müdahale etmeyiz. Ama aynı şeyleri düşünüyoruz. Şu anda ABD’de Irak başbakanı sayın İbadi’yle de görüşmemiz olacak. Ama gördüğümüz kadarıyla aynı istikamete bakıyoruz. O da Irak’ın bölünmez bütünlüğüdür” dedi.
Suudi Arabistan’dan arabuluculuk teklifi
Başkan Barzani, dün Suudi Arabistan’ın Körfez İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı’nı Tamer Alsübhan ve beraberindeki heyeti kabul etti.
Rudaw’ın haberine göre heyet, Suudi Arabistan’ın Erbil ve Bağdat arasındaki sorunların çözümü konusunda elinden geleni yapmaya hazır olduğunu belirtti. Barzani ise yanıt olarak Bağdat’la diyalog ve müzakere kapılarını kapatmadıklarını söyledi.
Washington Yakın Doğu Araştırmaları Enstitüsü’nden Michael Knights, BBC’ye yazdığı değerlendirme yazısında bundan sonra ülkelerin takınacakları olası tavırla ilgili öngörülerde bulundu. Knights, Türkiye’nin söylemde referandumu kınamasına rağmen büyük ihtimalle sınırları ya da petrol hattını kapatmayacağını; İran ve İran'ın desteklediği Şii militanların ise Kürt savunma güçlerini tehdit tme ihtimalinin olmadığını belirtti.
Knights’a gizlice bilgi veren Irak'tan birçok siyasetçiyse, IKBY'nin bağımsız bir devlet olma yolunda yavaş ve sağlam adımlarla ilerlediği görüşünü paylaşıyor.
