Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) tercihleri bu hafta başlıyor. Üniversite adayları, tercih listelerini 18-26 Temmuz tarihleri arasında ÖSYM’ye kurumun internet sitesi üzerinden gönderecekler. Psikolojik Danışman Orhan Gez’le, üniversite adaylarının nasıl tercih yapmaları gerektiği üzerine konuştuk.
Adayların kaç tercih hakkı var?
En fazla 24 bölüm tercih edebilirler. Tüm haklarını kullanabilecekleri gibi, tek bir tercih de yapabilirler
Tercih yapılırken nelere dikkat edilmeli?
24 tercih hakkını üç gruba ayırabiliriz. Adayların, kendi başarı sıralarından daha üst sırada yer alan bölümleri ilk gruba yazmalarında fayda var. Orta grupta kendi başarı sıralamasına yakın bölümleri, eğer açıkta kalmak istemiyorlarsa son gruba da kendi başarı sıralarının altında yer alan bölümleri yazmalarını önerebilirim. Tercih listeleri boş kalmasın diye, kazansalar dahi kayıt olmayacakları programları kesinlikle yazmasınlar.
Bu sene herhangi bir programa giremeyip, seneye tekrar sınava girecek olanların okul puanları düşer mi? Bu konuda öneriniz nedir?
Bu konuda öğrenciler ve veliler yeterli bilgiye sahip değil. Üniversite adayı tercihlerini bildirdikten sonra ÖSYM tarafından herhangi bir programa yerleştirilmezse, sonraki yılda okul puanında bir düşme olmaz. Ancak ÖSYM adayı bir programa yerleştirdiği takdirde, üniversiteye kayıt yaptırsın ya da yaptırmasın, okul puanı sonraki yıl yarı yarıya düşer.
Sınav puanı ile başarı sırası arasındaki fark nedir?
Sınav puanı öğrencinin netlerine ve diploma notuna göre elde ettiği sayıdır, başarı sırası ise öğrencinin diğer öğrenciler arasında nerede olduğunu gösterir. Adayların dikkatinin başarı sıralarında olması gerekir, çünkü sınavların zorluk dereceleri seneden seneye farklılaşabilir, buna bağlı olarak puan yığılmaları değişebilir. Ancak bölümlerin başarı sıraları genelde birbirine çok yakındır.
Öğrenciler tercih yaparken kimlere danışmalı? Üniversitelerin düzenlediği tanıtım günleri faydalı mı?
Adaylara okullarındaki rehber öğretmenlerine danışmalarını öneririm. Öğrencilerin kendi rehber öğretmenleri, onları bilgi alabilecekleri başka danışmanlardan daha uzun süre takip ettikleri için gerçekçi bir mesleki rehberlik yapabilirler. Öğrenciler üniversitelerin tanıtım günlerinde akademisyenlerle birebir görüşebilir, orada okuyan öğrencilerden bilgi alabilir, kampüsleri görebilirler. Burs koşulları konusunda özellikle tanıtım birimleriyle iletişime geçmeliler; üniversite yönetimleri bazı özel liselere ve devlet liselerine özel burslar verebiliyor. Bu açıdan, adaylara tanıtım faaliyetlerinden faydalanmalarını öneririm.
Öğrenciler sıralamayı isteklerine göre mi, başarı sıralarına ve programların puanlarına göre mi yapmalı?
Üniversite ve bölümlerle ilgili bilgileri topladıktan sonra en çok istedikleri bölümden başlayarak sıralama oluşturabilirler. Burada artık istek sırası önem kazanıyor. Öğrencilerin isteklerine göre oluşturdukları liste, başarı sırası listesiyle uyumsuz olabilir. Bu uyumsuzluğa rağmen, listelerine son halini istek sırasına göre vermeliler.
Ek kontenjanlar konusunda ne önerirsiniz?
Önceki yıllarda ek kontenjanlarda yeni bölümler de açılıyordu ve bu durum, herhangi bir programa yerleşmeyen adaylar için bir fırsat yaratıyordu. Ancak YÖK bu konuda bir düzenleme yaptı; artık böyle bir fırsat olmadığı için ek kontenjanları beklemenin yararı yok. Bu yüzden, adaylar tercih listelerini gerçekçi olarak doldurmalarını öneririm. Kimi öğrenciler ve veliler, ÖSYS’nin liselere geçiş sistemi gibi olduğunu düşünüyor ve öğrencinin, yerleştirme sonuçlarında puanının yettiği üniversitelere geçiş yapabileceklerini zannediyorlar. ÖSYS’de öğrenci tek bir programa yerleştirilmekte ve sadece kazandığı programa kayıt olabilmektedir. Ayrıca, bu sene önlisans programlarındaki kontenjanların tamamı puanlı yerleştirmeye ayrıldı ve bu kontenjan 250 binlerden 560 binlere çıktı. Adaylara, olası fırsatları yakalamak için, üst sıralarda yer alan bölümlere listelerinde yer vermelerini öneririm.
