Uluslararası Af Örgütü, Musul'u IŞİD'den geri alma operasyonu sırasında Iraklı güvenlik güçlerini ve ABD'nin öncülük ettiği askeri koalisyonun, sivillerin korunması için yeterli önlem almadığını ve uluslararası hukuku ihlal ettiğini belirtti.
Uluslararası Af Örgütü yaptığı açıklamada, Musul'un IŞİD'den alınması için yürütülen operasyonlarda hem Iraklı güvenlik güçleri, hem de ABD'nin öncülük ettiği askeri koalisyonun, sivilleri yeterince korumayarak uluslararası hukuku ihlal ettiğini belirtti.
Açıklamada, "Hem ABD'nin öncülük ettiği koalisyonun düzenlediği hava saldırıları, hem de Irak Ordusu ile IŞİD üyeleri arasında karada yaşanan çatışmalar son aylarda sivil kurbanların sayısının sarsıcı biçimde artmasına neden oldu" denildi.
Sivil ölümlerinin sayısının bu kadar yüksek olmasının koalisyon güçlerinin sivillerin ölümünün engellenmesi için yeterince önlem almadığını akla getirdiğini belirten Af Örgütü, "Bu durum apaçık uluslararası insan haklarının ihlali" ifadesine yer verdi.
Af Örgütü'nün raporunda Musul'un alınması için yürütülen operasyonlarda yüzlerce sivilin havadan düzenlenen saldırılarda ev ya da güvenli sayılabilecek diğer yerlerin yıkılması sonucu öldüğünü kaydetti. Raporda görgü tanıkları ve saldırılardan kurtulanların anlatımlarına da yer verilerek, Irak hükümetinin operasyonlar öncesinde sivillerden kaçmamalarını, bulundukları yerlerde kalmalarını istediği vurgulandı.
Görgü tanıkları ayrıca birçok kez IŞİD militanlarının operasyonlarda yıkılan evlerde saklandıklarını ya da hedef alınmayan binalarda kaldıklarını aktardı.
“Iraklı yetkililer kaçmalarını engelledi”
Af Örgütü'nün Musul raporunun hazırlanmasını sağlayan ve görgü tanıklarının anlatımlarını kayıtlara geçiren yetkilisi Donatilla Rovera, "Iraklı yetkililerin defalarca sivillerden bölgeden kaçmak yerine evlerinde kalmalarını talep etmesini göz önünde bulundurursak, koalisyon güçlerinin bu saldırıların büyük olasılıkla çok sayıda sivilin ölümüne neden olabileceğini biliyor olduklarını söyleyebiliriz. Orantısız ve hedef gözetmeyen saldırılar uluslararası insan haklarına aykırı ve savaş suçu sayılabilir" dedi.
Görgü tanıkları kentte sadece bu ay içinde yüzlerce kişinin hava saldırılarında hayatını kaybettiğini söylüyor.
Sivillerin en az seviyede zarar görmesi için önlemlerin alındığını iddia eden koalisyon güçlerinden ise Af Örgütü'nün raporuna yönelik bir açıklama gelmedi.
Cedide saldırısı
Bazı yetkililer ve görgü tanıkları yüzlerce sivil ölümü olduğunu belirtirken Af Örgütü'nün Musul'la ilgili raporunda 17 Mart'ta Cedide semtine düzenlenen saldırılarda 150 kişinin öldüğü vurgulanıyor.
Amerikan Merkez Kuvvetler Komutanlığı, sivillerin hayatını kaybettiği belirtilen binaları koalisyon uçaklarının vurduğunu kabul etmiş ancak uçakların hangi ülkeye ait olduğunu açıklamamıştı.
Irak ordusu ise söz konusu olayda binaların hava saldırısında değil, IŞİD'in bomba yüklü bir aracı patlatmasıyla yıkıldığını ileri sürmüştü.
Bölgedeki gazeteciler, 17 Mart’taki bombalamanın , Irak'ın 2003'teki işgalinden bu yana yaşanan en büyük sivil kayba neden olduğunu belirtiyor.
‘Kaçmaya çalışan siviller vuruluyor’
Öte yandan İngiliz Independent gazetesinin Musul'da bulunan Orta Doğu muhabiri Patrick Cockburn’un ifadesine göre, IŞİD’in elindeki Batı Musul'dan kaçmaya çalışan siviller IŞİD ve Irak ordusunun keskin nişancıları tarafından vuruluyor.
Batı Musul'da halen yaklaşık 400 bin sivilin olduğu tahmin ediliyor. Cockburn’ün haberinde yer verdiği tanıklıklara göre bölgede yiyecek bulmak gittikçe zorlaşırken birçok kişi sadece ekmek ve kuyulardan çıkan suyla hayatta kalıyor.
Irak Ordusu 2014'te IŞİD'in kontrolüne geçen kenti geri almak için Ekim'de harekât başlatmıştı.
ABD öncülüğündeki koalisyon Irak ordusuna hava saldırıları ve özel harekât birlikleri ile destek veriyor.
Şu ana kadar 280 binden fazla Musullunun kenti terk ettiği tahmin ediliyor. Ancak çok sayıda kişinin, Irak ordusunun çağrılarına uyarak kentte kaldığı belirtiliyor.
