Irak’taki azınlıkları temsil eden üç kurum ortak bir bildiri yayınlayarak, ülkenin kuzeyinde yarı özerk bir bölge talep ettiklerini duyurdu.
Bağımsız Ezidi Yüksek Şurası Başkanı Naif Dawoud, Türkmen Kurtuluş Vakfı Başkanı Ali Akram al Bayati ve Mezopotamya Organizasyonu Başkanı David William Lazar’ın imzalarının bulunduğu bildiride, azınlıkların ‘Rafidein bölgesi için ulusal koalisyon’ adı altında birleştiği belirtilirken, ön görülen özerk bölgenin Şengal, Ninova ve Telafer olmak üzere 3 kantonlu bir yapıda olacağı ifade ediliyor. Ezidiler, Süryaniler ve Türkmenlerle birlikte Irak’ta tüm azınlıkları temsil etmek isteyen bu koalisyon adına sorularımızı yanıtlayan sözcü Ali Akram Al Bayati, “Bu bildiri üç senelik bir çalışmanın ürünü. En önemli aşamaysa bu tür bir özerk bölge için uluslararası ve yerel güçlerden oluşacak bir koruma sağlanması” dedi.
Rafidein Koalisyonu’nun yayınladığı bildiri, Irak’taki azınlıkların kendilerini Arap-Kürt eksenindeki çatışmadan çıkararak, olası toplu kıyımların ve zorunlu göçlerin önüne geçmek için ortaya koyduğu en somut hareket olarak görülüyor. Koalisyon sözcüsü Al Bayati, “Zamanlama bu konuda çok önemli. Irak’taki tüm bölgelerin özgürleştirilmesinden sonra Ninova bölgesinde değişim olacak ve yeni bir dönem başlayacak. Eğer kendi projelerimizi kağıda dökmezsek, başkalarının projelerine dahil olmamız gerekecek. Ancak bölgede geçmişte büyük sorunlar yaşadığımız büyük oyuncular olduğunu da biliyoruz. Araplar ve Kürtler bizleri kendi etnik ve mezhepsel projelerine dahil etmeye çalışacaklar. Bugün bölgedeki bütün Türkmenler, Ezidiler ve Süryaniler koalisyonun şemsiyesi altında temsil ediliyorlar. Diğer azınlıklarla da müzakere halindeyiz ve onları da kucaklamak istiyoruz” diyor.
Özerk bölge çağrısı
Irak’taki azınlık grupları bir süredir Ninova bölgesinde azınlıklara ayrılmış özerk bir bölge talebinde bulunuyor. Süryani aydınların ve aktivistlerin oluşturduğu ‘Platform Turabdin’ de daha önce ‘Ninova Ninova’nın evlatlarınındır’ başlıklı bir bildiri yayımlayarak, Süryaniler, Ezidiler, Şabekler, Mandeanlar gibi tüm azınlıklar için, Birleşmiş Milletler’in güvenliğinde ve gözetiminde oluşturulacak ‘Ninova Otonom Bölgesi’ talep etmiş ve bu bölgenin de kontrolünün sağlanabilmesi için Avrupa Birliği tarafından kurulacak bir azınlıklar komisyonuna gerek olduğunu belirtmişti. Rafidein Koalisyonu’nun önerisinde de, Irak’tan ayrılacak bir bölgeden ziyade, benzer şekilde kurulacak bir özerk bölge çağrısı var. Bu çağrı da 2005’te kabul edilen ve azınlıklara otonomi veya özyönetim hakkı tanıyan Irak Anayasası’na uygun şekilde yapılmış.
Koalisyon sözcüsü Al Bayati, “Bütün halklarla iyi ilişkiler içinde barışçıl bir şekilde yaşamak istiyoruz. Kürtler de aynı anayasal haklara dayanarak kendi bölgelerini kurdular ve bize de bu konuda saygı gösterilmesi gerekiyor” diyor. Al Bayati belirledikleri yönetim şeklini de şu şekilde aktarıyor: “Elbette Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne benzeyecek, ancak etnik ve dini ideoloji değil vatandaşlık temelinde bir çeşitlilik olacak. Parlamentomuzu, yerel kanton hükümetlerimizi kuracağız. Federal Irak’tan özel bir bütçeye sahip olacağız ve yerel kaynaklarımızı da tüm Irak’la paylaşacağız. Oluşturacağımız güvenlik gücü de Irak askeri güçlerinin parçası olup Irak yönetiminde olacak.”
Rafidein Koalisyonu’nun özerklik bildirisindeki 6 madde
1- Irak’taki birçok millete, inanca ve kültüre ev sahipliği yapan bir bölge olarak, herhangi bir ırkçı ve mezhepsel bir yönelim olmadan, Irak rejiminin başarısızlığından sonra, yeni bölgenin sınırları içinde bir arada yaşayacak küçük milletleri ve toplumları korumak ve Irak’ta demokrasiye yeni bir yüz kazandırmak için, üç kantonu kapsayacak bir bölgenin sağlanması için çalışmalıyız.
2- Irak’ta yaşayan tüm milletlere özyönetim hakkı, yeni bölge ve kanton kurma hakkı, miras, kültür ve uygarlığını koruma hakkı tanıyan Irak Anayasası’na göre hareket ediyoruz.
3- Rafidein Bölgesi’ni kurmak için bölgesel, ulusal ve uluslararası desteği almak ve herkese barış ve güvenlik mesajları yollamak istiyoruz. Bu projenin amacı, anayasal, idari ve insani haklarımızı kullanıp Irak’ın asıl toplumlarını korumak ve herkesle ilişkimizde açıklık prensibiyle hareket etmek.
4- Irak’taki bütün unsurlarla iyi komşuluk ilişkilerini yürütmek için diyalog yolunu kullanacağız.
5- Koalisyonun kapıları, koalisyona katılmak amacıyla yeni bölgenin sınırları içinde yaşayacak tüm milletlere ve toplumlara ait her tür siyasi ve toplumsal organizasyona açık olacak.
6- Irak’ın toprak bütünlüğünü, halkının ve mirasının birliğini onaylıyor ve ülkenin sosyal dokusunu güçlendirmek istiyoruz. Bölge talebi, Irak’ın bölünmesi amacıyla değil, felaketlerin, soykırım kampanyalarının yeniden yaşanmaması, küçük toplumlara yönelik katliamların önlenmesi ve bu toplumların korunması için herkese tanınan anayasal hakların bir teyidi olacak.
