Hrant Dink cinayetiyle ilgili devletin ilgili birimleri arasında skandal yazışmalar yapıldığı ortaya çıktı. “Kamu görevlileri hakkında etkin soruşturma yapılmadığı” eleştirileri sonucunda Dışişleri, Adalet ve İçişleri Bakanlığı yetkililerinin yaptığı toplantıda skandal bir sonuç çıkmış: “AİHM kararının gereğini yerine getiremeyiz, bari süren davaları bildirelim.”
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Hrant Dink cinayeti ile ilgili “ifade özgürlüğünün ve yaşam hakkının ihlal edildiği ve cinayetle ilgili kamu görevlileri hakkında etkin soruşturma yapılmadığı” belirtilen kararın gereğinin yerine getirilmesini takip eden AK Bakanlar Komitesi ile ilgili devletin ilgili birimleri arasında skandal yazışmalar yapıldığı ortaya çıktı.
Dışişleri Bakanlığı Avrupa Konseyi ve İnsan Hakları Genel Müdür Yardımcılığı, AİHM kararının kesinleşmesinin ardından, 5 Ocak 2011’de, gereği için İçişleri Bakanlığı Dış İlişkiler ve AB Koordinasyon Daire Başkanlığı, Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığına, bilgi için de Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı ve Yargıtay’a bir yazı gönderdi. Yazıda, AİHM kararının icrasının AK Bakanlar Komitesi tarafından denetleneceği ve kararın icrasına ilişkin bir Eylem Planı hazırlanarak Bakanlar Komitesi’ne sunulması gerektiği belirtildi. Yazıda, ilgili kurumlardan Eylem Planı’nda yer alması öngörülen hususlar hakkında görüş ve önerilerini bildirilmeleri istendi.
“Yapılacak bir şey yok”
Yazıların gelmesinin ardından Dışişleri Bakanlığı tarafından 11 Mart 2011’de Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu, Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı, Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığı, Yargıtay, Danıştay, Adalet ve İçişleri Bakanlığı ve Yargıtay Başsavcılığına yazı gönderilerek Eylem Planı’nın hazırlanması için 31 Mart 2011’de toplantı yapılacağı belirtildi. Dışişleri, söz konusu kurumlardan toplantıya karar almaya yetkili temsilcilerin katılmasının sağlanmasını istedi.
Eylem Planı’na ilişkin detaylar 31 Mart 2011’de Dışişleri Bakanlığında gerçekleştirilen toplantıda görüşüldü. Ancak toplantıda “Bakanlar Komitesinin belirlediği kıstaslara göre bir Eylem Planı’nın hazırlanarak Komiteye sunulmasının mevcut bilgiler ışığında mümkün görünmediği” sonucu çıktı.
“Hiç değilse... ”
Bunun üzerine Dışişleri tarafından, İçişleri ve Adalet bakanlıklarına hitaben 27 Mayıs 2011’de bir yazı gönderildi. Yazıda, “Bakanlar Komitesi’nin belirlediği kıstaslara göre hazırlanması gereken Eylem Planı’nın bu aşamada sunulamayacağının değerlendirildiği ve alınabilecek önlemlerin ve devam eden yargılamalara ilişkin güncel bilgilerin Delegeler Komitesi’ne sunularak, en azından, Komite’ye hiçbir bilgi sunulmadığı yönünde olumsuz bir kaydın önüne geçilebileceğinin düşünüldüğü” belirtildi. Dışişleri bu nedenle derdest kovuşturma (dava) ve yargılamalara ilişkin güncel bilgiler ile Adalet ve İçişleri Bakanlığınca alınabileceği belirtilen önlemlerin gerçekleştirildiğini gösteren belgelerin iletilmesini istedi.
AİHM’e kararın gereğinin yerine getirilmesi ile ilgili sunulan Eylem Planı’nda süren soruşturma ve davalara yer verildi.
Eylem Planı’nda yer verilen soruşturmalar arasında Dink ailesinin AİHM kararından sonra yaptığı suç duyurusu üzerine başlatılan kamu görevlileri ile ilgili soruşturma da yer aldı. Aradan geçen bir yıla rağmen hiçbir ilerleme sağlanmayan soruşturma ile ilgili olarak, dönemin İçişleri Bakanı Beşir Atalay “Herhangi bir soruşturma yok” diye açıklama yapmıştı. Ancak savcılık kayıtlarında soruşturma dosyasının 2011 / 192 esas sayısı ile açık olduğu belirtilmişti. Bakanlar Komitesi’ne sunulan Eylem Planı’nda yer verilen ve bir yıldır hiçbir ilerleme sağlanmayan bu soruşturmanın Avrupa Konseyi’ne bildirilmek için “göstermelik” açıldığı kuşkusu doğdu.
Dışişleri Bakanlığı’nın 27 Mayıs tarihli yazısında Adalet Bakanlığı tarafından yapılacağı belirtilen önlemler ise şöyle sıralandı:
- Dink hakkında mahkûmiyet kararı veren Şişli 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ne AİHM kararının duyurulması ve karara Mahkeme’nin dikkatinin çekilmesi.
- AİHM kararının Adalet Bakanlığı web sitesinde ve yargı bülteninde yayımlanması.
- Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı’na söz konusu kararın gönderilmesi;
- Dink’in mahkûm olduğu TCK 301. maddenin AİHM içtihatları doğrultusunda uygulanmasına yönelik meslek içi eğitim çalışmaları, çalıştay ve seminer düzenlenmesi konusunda Adalet Akademisi ile işbirliği yapılması.
Dink ailesinin “AİHM kararının icrası” için talepleri
Dink ailesi tarafından 11 Mayıs 2005 tarihinde Dışişleri Bakanlığı İnsan Hakları Direktörlüğü’ne verdikleri ve Dışişleri’nce Adalet ve İçişleri Bakanlığı ile Yargıtay Başsavcılığı’na iletilen mektupta ise AİHM kararının icrası için yapılması istenilenler şöyle sıralandı:
- Suikast girişiminde bulunulacağının bilindiği halde tedbir almayan görevliler ile örgütlü suçtan yargılanan sanıklar arasındaki bağın ve örgüte verilen desteğin savcılar tarafından araştırılması,
- Soruşturmayı ve faillerin cezalandırılmasını engelleyenler hakkında cezai yaptırım uygulanması
- Cinayeti işleyen kişi ve azmettirenler arasındaki bağın ortaya çıkarılarak azmettirenlerin de cezalandırılması
- Katile kahraman gibi davrananların ve delilleri karartmaya çalışanların cezalandırılması
- Kamu görevlileriyle ilgili tüm soruşturmaların yeniden başlatılmasını.
Kemal GÖKTAŞ / VATAN
