Fransız yazar ve Midyat çevresindeki Süryanilerle en saygın uzmanlardan birisi olan Sebastien De Courtois Milliyet'te yayınladığı makalesine bugün de devam etti. Çeşitli imkanlarla Kültür Bakanlığı da dahil olmak üzere birçok devlet kurumunun dile getirdiği Süryanilere geri dönün çağrısı, bu kez geri dönmüş olanların deneyimleriyle gündeme getiriliyor.
Milliyet'te Sebastien De Courtois imzasıyla yayınlanan haberde Süryanilerin Midyat ve çevresinde 1980 ve 1990’lı yıllarda terk ettikleri evlerine tek tek geri döndüğü belirtiliyor. Süryaniler üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan yazar Yakup Bilge, dönüşün yalnızca dönenlerin açısından değil bölgenin geleceği için de çok önemli olduğunu söylüyor.
Türk basının ilk Süryani gazetecilerinden Yakup Bilge, Mor Gabriel Manastırı ve Süryani kültürü ile ilgili araştırmalarıyla tanınıyor. İsveç’te yaşayan Bilge ile geri dönüşlerin bölgeye politik ve ekononik etkisini, Türkiye’deki Süryani toplumunun sorunlarını konuştuk.
Süryanilerin Tur Abdin bölgesine dönüşü neden önemli?
- Kuşkusuz geriye dönenlerin sayısı bazen abartıldığı gibi çok değil. Ama sayıdan çok geri dönüş düşüncesi önemli. Geri dönüş örnekleri hem diyasporadaki Süryanilere kendi vatanlarına geri dönebilecekleri konusunda önemli bir umut verdi, hem de Tur Abdin’de sayıları 2 bin 500’e inen Süryanilerin bölgede kalması için umut oldu.
Roma pizzası bile var
Geri dönenlerin bölgeye nasıl bir etkisi olacak?
- Bölgenin sosyo-ekonomik yapısında hala çok büyük sorunlar var ama geri dönüşün bu alanlara da olumlu etkileri olacak. 20-30 yıl Avrupa’da kalıp oradaki demokratik süreçleri yaşayan bireyler bölgenin sosyal yapılarının daha demokratik bir yapı almasına katkı sağlayabilir. Ekonomi için de durum budur. Bugün Midyat yakınlarındaki Kafro köyüne gidip İstanbul veya Roma kentlerindeki lezzette bir pizza yemek ve espresso içmek mümkün.
Diyasporadaki Süryaniler arasında Türkiye’nin eskiye oranla daha iyi bir imaja sahip olduğu söylenebilir mi?
- Türkiye tüm Süryanilerin ilk ve en kadim vatanıdır. Dolayısıyla ülke olarak Türkiye Süryanilerin hep gönlündedir. Nerede olurlarsa olsunlar ülke olarak Türkiye ve özellikle de Tur Abdin bölgesi Süryanilerin ziyaret etmek istedikleri, geri dönmek istedikleri yerdir. Çünkü bu ülkede, Tur Abdin bölgesi ile Mardin, Diyarbakır, Urfa, Elazığ gibi kentlerde Süryaniler çok zengin bir kültür oluşturdu ve her ailenin hikâyesinde bu bölgelerle ilgili anılar var. Diyasporada yaşayan Süryanilerin düğünlerinde Türkçe şarkı ve türlü söylemek için Coşkun Sabah, Bedri Ayseli gibi sanatçıları davet etmesi bile diyaspora ile Türkiye arasındaki bağı gösteriyor. Ama Türkiye’yi yöneten hükümetlerin ve dolayısıyla devlet kurumlarının imajı nedir diye sormak belki daha doğrudur.
