1974 Kıbrıs Harekâtı sonrasında adadan kaçırılan sanat eserleri ve değerli antika eşyaların, asıl sahiplerine iade edilmesi bekleniyor.
Yaklaşık 20 bin değerli eşya 1974 sonrasında işgal bölgesinden dışarı çıkarıldı. Kıbrıs Kilisesi, başsavcılık, polis merkezleri, Tarihi Eserleri Koruma Departmanı gibi devlet birimleriyle işbirliği yaparak bugüne kadar birkaç yüz eşyanın geri iadesini sağlamıştı.
‘Münih davası’
İadesi beklenen değerli antika eşya ve tarihi eserlerin büyük bir bölümü ‘Münih Davası’ olarak bilinen operasyonda Bavyera polisi tarafında ele geçirilmişti. Süreç 1997’de, polisin Mühih’te yaptığı baskınla başlamış, içinde Kıbrıs’taki kilise ve manastırlardan kaçırılmış fresk, mozaik ve ikonların da bulunduğu 5 bine yakın değerli eşya ele geçirilmişti. Eşyaları Münih’teki iki dairede saklayansa Türkiye doğumlu sanat tüccarı Aydın Dikmen’di. Eşyalar Bavyera polisi tarafından bir depoya kaldırıldı, dairelerin sahibi Aydın Dikmen’se yargılanmak üzere gözaltına alındı.
Münih Davası ve Kıbrıs kilise ve manastırlarından kaçırılan değerli eşyaların akıbeti uluslararası hukuka ve kültürel mirasın geri verilmesini düzenleyen diğer yasalara takıldı ve 2013’e kadar Bavyera polisinin elinde delil olarak tutuldu. 19 Mart 2013’te Münih’te açıklanan kararla Aydın Dikmen’in kiliseye ait değerli eşyalar üzerindeki sahiplik iddiaları tamamen geri çevrildi ve kendisi bu eşyaların Kıbrıs Kilisesi’ne iadesi sürecinde işbirliği yapmak zorunda bırakıldı, aksi durumda 7,3 milyon Euro’luk bir cezaya çarptırılacağı duyuruldu.
Ermenice İncil
Dava sürecinde Bizans uzmanı Athanasios Georgiou tarafından Alman yetkililere gönderilen kataloğa göre Dikmen’e ait dairede bulunan ve içlerinde mozaik, tablo, ikon ve el yazmalarının da olduğu ve Kıbrıs’ta 51 farklı kilise ve manastırdan kaçırılmış olan tam 422 farklı değerli eşya var. Georgiou’nun hazırlamış olduğu katalog Bavyeralı yargıcın atamış olduğu Almanyalı Bizans uzmanı Johannes Deckers tarafından da incelendi ve listenin en azından yarısının “şüphe götürmeksizin” Bizans dönemine ait ve Kıbrıs kökenli olduğu saptandı. Davada iadesi beklenen en önemli değerli eşyalar arasında bir Ermenice İncil, Trooditissa Manastırı’na ait bir elyazması, 6. yüzyıla ait Thadeos döneminden kalma Kanakaria mozaiği, 12. yüzyıldan kalma Antifonitis Kilisesi’ne ait 32 adet fresk bulunuyor.
