ԱՌՕՐԵԱՅ

Պատմական օրեր ապրեց Հայաստանը այս վերջին եր­կու շա­բաթուայ ըն­թացքում։ Յու­լի­սի 6-ին իր աւար­տին հա­սաւ կա­րեւոր մի փուլ, կա­պուած ժո­ղովուրդ-իշ­խա­նու­թիւն հա­կամար­տութեանը, որը տե­ղի ու­նե­ցաւ Բաղ­րա­մեան պո­ղոտա­յի վրայ։ Չա­փազանց լա­րուած, նոյ­նիսկ տագ­նա­պալի օրեր էին՝ ար­թուն պա­հելով շարժման աք­տի­վիստնե­րին եւ ան­քուն՝ իրենց մի­լիոն­նե­րի հա­մար իշ­խա­նու­թեան գլուխն ան­ցած յան­ցա­ւոր ոհ­մա­կին։ Սա­կայն տագ­նա­պը ու­ղեկցւում էր ինքնա­հիաց­մունքով։ Մի բուռ հայ է մնա­ցել օրէցօր հա­յաթա­փուող Հա­յաս­տա­նում։

Երկրի քրիս­տո­նեայ եւ հրեայ հա­մայնքնե­րը վեր­ջին տա­րինե­րուն սո­վորու­թեան վե­րածած են Ռա­մազան ամ­սուան առ­թիւ իֆ­թա­րի հիւ­րա­սիրու­թիւն մը կազ­մա­կեր­պել։ Քա­ղաքիս հայ, յոյն, հայ կա­թողի­կէ, հրեայ, ասո­րի, քաղ­դէացի, պուլղար եւ վրա­ցի հա­մայնքնե­րու այս տա­րուան այդ աւան­դութիւ­նը կա­յացաւ հրեայ հա­մայնքի տան­տէ­րու­թեամբ, Պա­լատի Օր-Ահա­յիմ Հրէից հի­ւան­դա­նոցի պար­տէ­զին մէջ։ Վա­քըֆ­նե­րու Ընդհա­նուր Խոր­հուրդին մօտ փոք­րա­մաս­նութիւննե­րու ներ­կա­յացու­ցիչ՝ Տոց. Թո­րոս Ալ­ճա­նի ջան­քե­րով այս տա­րի աւե­լի մեծ մաս­նակցու­թիւն մը կա­յացաւ իֆ­թա­րի ընթրի­քին։

Չենք վարանած «յեղափոխական» կոչումը օգտագործելէ, քանի որ թերթիս հիմնադիր Հրանդ Տինք իրաւ յեղափոխական էր։ «Ակօս» անցնող 999 թիւերով ծառայեց Թուրքիոյ, Հայաստանի եւ Պոլսահայոց բարեփոխումներուն։ Յարատեւ պայքար մըն է որ կը շարունակուի աւանդապաշտ յետադիմականութեան դէմ, եւ այդ պայքարը ցարդ արդարացաւ ընկերական կեանքի զարգացումներով։ Երեւոյթ մը՝ որ ուղեցոյց կ՚ըլլայ ապագայի համար ալ։ Յայտարարութիւն մըն է այս, որ կու գայ «Ակօս»ի մերօրեայ խմբագիրներէն, յանուն հաւատարմութեան Հրանդ Տինքի, Սարգիս Սերովբեանի եւ նմաններու աւանդին հանդէպ։

Ակօ­սի 1000-րդ հա­մարին զու­գա­դիպող բա­րեփո­խումնե­րէն մէկն է դպրոց­նե­րու ար­ձա­նագրման ըն­թացքին գոր­ծադրուած ցե­ղային գաղտնա­գիրի վե­րացու­մը։ Կրթու­թեան նա­խարար Նա­պի Ավ­ճը­յի ստո­րագ­րութեամբ հրա­տարա­կուած շրջա­բերա­կանը վերջ տուաւ քրիս­տո­նեանե­րու դպրոց­նե­րէ ներս խտրա­կանու­թիւն տա­ծող ցե­ղային գաղտնա­գիրի գոր­ծադրու­թեան։ Այսուհետեւ ար­ձա­նագ­րութեան լիազօ­րու­թիւնը յանձնուած է դպրոց­նե­րու տնօ­րէնու­թեան։ Բա­ցի այդ, թրքե­րէնով դա­սաւան­դուած առար­կա­ներու ու­սուցիչ­նե­րուն պաշ­տօ­նավար­ման տե­ւողու­թիւնն ալ պի­տի ճշդուի տնօ­րէնու­թեան կող­մէ։

Եր­կար տա­րինե­րու բա­ցակա­յու­թե­նէ ետք երեք հայ պատ­գա­մաւոր­նե­րու Թուրքիոյ խորհրդա­րանի ան­դա­մակ­ցութիւ­նը որոշ հե­տաքրքրու­թիւն յա­ռաջա­ցու­ցած է զա­նազան շրջա­նակ­նե­րէ ներս։ Եթէ ոմանք ոգե­ւորուած են այս նոր զար­գա­ցու­մէն, ոմանք ալ որոշ վե­րապա­հու­թեամբ կը հե­տեւին հա­յազ­գի երես­փո­խան­նե­րուն գոր­ծունէու­թեան։ Առ այժմ նա­խագա­հի մը ընտրու­թիւնով զբա­ղած խորհրդա­րանի օրա­կար­գին հար­ցում մը ներ­կա­յացուց ՃՀՓ կու­սակցու­թեան պատ­գա­մաւոր Սե­լինա Տո­ղան։ Յե­նելով սահ­մա­նադ­րութեան 98-րդ. եւ խորհրդա­րանի ներ­քին կա­նոնագ­րութեան 96 եւ 99-րդ. յօ­դուած­նե­րուն, վար­չա­պետին դի­մեց հե­տեւեալ հար­ցումնե­րով։

Նախորդ թի­ւի մէջ՝ պատ­մե­լով կի­լիկիացի-սի­րիացի Աբ­րա­համ Գիւրջեանի ըն­տա­նիքի մա­սին, հօր մա­հով վեր­ջա­կէտ չդրե­ցինք, քան­զի ըն­տա­նիքի բեռն ըն­կաւ Լու­սի­նէ Գիւրջեանի մօր ու­սե­րին, որը մնաց իր 6 ան­չա­փահաս երա­խանե­րի հետ ան­ծա­նօթ եւ տագ­նա­պալի մի­ջավայ­րում գո­յատեւ­ման պայ­քա­րի մէջ։ Ստա­լինեան ահա­բեկ­չութիւ­նը չէր նա­հան­ջում, մարդկանց տան դրան մօտ կանգ էր առ­նում սեւ մե­քենան եւ տա­նում ան­յայտ ուղղու­թեամբ։

21 Յունիս Կիրակի օր այցելեցի Թուզլայի «Քամփ Արմէն» ճամբարը։ Ճամբու ընթացքին ես ինծի կը հարցնէի «արդեօք ուրիշներ ալ կ՚ըլլա՞ն, թէ ոչ առանձին պիտի մնամ»։

Երբ տեսնում ես, թէ ինչ է կատարւում Հալէպում, ոչ մի ուրիշ նիւթ աչքիդ չի գալիս։ Սակայն չափազանց վտանգաւոր միտում է նկատւում. մարդիկ վարժւում են ողբերգական լուրերին, ասում են «Աստուած հոգին լուսաւորէ։ Ամէն։» եւ այսքանով բաւարարւում։ Իսկ հալէպցին միսմենակ է մնում իր զոհուածի, ռմբակոծուած քաղաքի, քանդուած տան եւ յետագայ վտանգի հետ։ Ո՛չ համապատասխան կազմակերպութիւն կայ, որը պէտք է զբաղուի հայերի տարհանման եւ նոր տեղում տեղաւորման հետ, ո՛չ էլ ցանկութիւն՝ այն ստեղծել։

2015 թ. Յու­նի­սի 19-ին Ազա­տու­թեան հրա­պա­րա­­կի վրայ կա­­յացաւ «Ո՚չ թա­­լանին» նա­­խաձեռ­­նութեան՝ ելեկտրա­­կան հո­­սան­­քի թան­­կացման դէմ ուղղուած ցոյ­­ցը։ Ցու­­ցա­­­րար­­նե­­­րը կը պա­­հան­­ջէին չե­ղեալ յայ­­տա­­­րարել Հան­­րա­­­յին ծա­­ռայու­­թիւննե­­րը կար­­գա­­­ւորող յանձնա­­ժողո­­վի՝ ելեկտրա­­կան հո­­սան­­քի սա­­կագի­­նը 6.93 դրա­­մով բարձրաց­­նե­­­լու մա­­սին Յու­­նի­­­սի 17-ին որո­­շու­­մը։