Diasporada yaşayan çok sayıda Ermeni sanatçı ve aydın “Ermenistan’da Adalet” adlı bir platformda biraraya geldi ve Ermenistan’daki anti-demokratik uygulamaları eleştirmek için kampanya başlattı. Kampanyaya şu ana kadar 2. bin 600'den fazla kişi destek verdi.
Ermeni diasporası uzun yıllar süren “Ermenistan hükümeti, her şeye rağmen bizim hükümetimizdir, eleştirmemeliyiz. Asıl düşmanlarımız komşularımız” yaklaşımını kırmaya başladı. Son yıllarda Ermenistan'da yükselen halk protestolarıyla birlikte, Ermeni diasporasındaki entelektüeller ve sanatçılar Ermenistan hükümetine eleştirilerini artırmaya başladı.
21 Eylül'de Ermenistan Cumhuriyeti bağımsızlığının 25. yıldönümünü kutladı. Bu sembolik günlerde de diasporadan birçok ünlü isim bir araya gelerek change.org'da 'Ermenistan'da Adalet' başlığıyla kampanya başlattı. 2.500’ü aşkın kişinin imza attığı bu kampanyayı başlatanlar arasında ünlü rock grubu System of A Down üyesi Serj Tankian, sanatçı yazar Vahe Berberian, Kanadalı yönetmen Atom Egoyan, oyuncu Arsinee Khanjian, yönetmen Eric Nazarian, müzisyen Ara Dinkjian, Ermenistan'dan soprano Hasmik Papian, oyuncu Hrant Tokhatyan, Kanadalı görüntü yönetmeni, fotoğrafçı Norayr Kasper ve birçok önde gelen gazeteci, sanatçı, yazar, tarihçi var.
Ermenistan'da insan hakları ve demokrasi alanlarında değişimi talep eden ve sosyal medyada büyük destek gören kampanyanın metninde şu ifadeler yer alıyor:
Ermenistan’da adalet
“Biz Ermenistan'da ve tüm diasporada yaşayan Ermeniler olarak, kendimizi Ermenistan'da acil bir değişime ve adaletin sağlanmasına adadık. Her yıl yapılan protestoların ve insan ve yurttaşlık haklarına yönelik ağır ihlallerle sonuçlanan 2016 baharı ve yazında yaşanan çalkantıların sonucunda, devam etmekte olan huzursuzluğu besleyen sistematik yolsuzluğa, tekellere, yargı adaletsizliğine, polis şiddetine, partizan siyasete, eşit olmayan haklara, ülkedeki nüfus azalmasına ve seçim hilelerine HAYIR diyoruz.
Tüm insanların eşit olmasına, insan haklarının gözetilmesi ve korunması ilkesine, adil ve şeffaf seçimlere doğrudan katılıma, hukukun üstünlüğüne saygıya, adil maaşlara, güçler ayrılığına, basın özgürlüğüne ve haklarından mahrum edilenlerin savunulmasına EVET diyoruz. Tüm Ermenistan vatandaşlarının sivil katılımı yoluyla sağlanacak somut değişime evet diyoruz.
Küresel Ermeniler toplumu olarak, Ermenistan'ın siyasi liderlerinin Ermenistan halkının acil ihtiyaçlarını ele alırken dürüstlük, sorumluluk, bilgelik, zeka, diplomasi, şefkat, itibar ve öngörü sergilemesini istiyoruz. Böylece düşüncelerin önem arz ettiği gerçek bir demokrasiye giden eşitlikçi, adil ve yapıcı bir yolu garantileyebiliriz.
‘Ermenistan'da Adalet’, Ermenistan halkıyla dayanışma göstermeye ve bir yandan özgür ve adil seçimleri izleyip denetlerken bir yandan da ulusumuzun bugünü ve yarınına katkı sağlamak yolunda Ermeni nüfusuyla etkin işbirliği içinde olmaya inanan, dünyanın dört bir yanındaki Ermenilerin oluşturduğu bir koalisyondur. Halkımızın direncine layık eşitlikçi bir devlet hayal etmek ve bunu hayata geçirmek zorundayız. Eşsiz değerlerimiz ve özelliklerimiz göz önünde bulundurulursa, Ermenistan karmaşalarla dolu bir bölgede bir fırsat, yaratıcılık, demokrasi ve umut ülkesi olabilir. Öbür türlüsü düşünülemez bile.”
“Siyasetten bağımsız bir adımdır”
Kampanyayı başlatanlar Ermenistan hükümetinden 2017 Nisan ayında gerçekleşecek parlamento seçimlerinin adil bir şekilde gerçekleşmesini talep ediyorlar. İmzacılardan bazıları Nisan ayında Ermenistan'a gidip kendilerinin seçimleri gözetleyeceğini belirttiler.
Avrupa Özgür Radyosu'nun Ermenistan kolu olan Azatutyun.am'e konuşan yönetmen Atom Egoyan, kampanyayı imzalayanların hiçbir siyasi gücü desteklemediğini, sadece Ermenistan'ın demokratikleşmesini istediklerini belirtti: “Hiçbir siyasi partiye üye değilim. Bu inisiyatif de siyasetten bağımsız bir adımdır. İstediğimiz tek şey Ermenistan'ın demokratikleşmesidir. Seçimlere Ermenistan vatandaşları katılacak, biz değil. Fakat biz de Ermenistan vatandaşlarının seçim hakkının ihlal edilmediğini kontrol edeceğiz. Diaspora temsilcileri olarak Ermenistan'daki seçimlerin adil geçmesini ve Ermenistan halkının bu seçimlerin sonuçlarının kabul etmesini görmek istiyoruz” Egoyan “Bu radikal bir hamle değildir. Anayasaya aykırı hiçbir adım atmıyoruz” dedi.
22 Eylül'de Birleşme Partisi Başkanı, Ermenistan'ın eski Dışişleri Bakanı Vartan Oskanian ve Miras Partisi Başkanı Raffi Hovannisian da imza kampanyasına katıldı. İmza kampanyasını başlatanlar Ermenistan'da Temmuz ayında yaşanan olaylardan sonra bunu yapma gereği duyduklarını belirtiyor. Temmuz ayında Yerevan, Erebuni'de polis merkezi baskını ile protestolar başlamıştı. Baskının ilk gününden başlayan gözaltılar sırasında kampanyanın imzacısı olan oyuncu Arsinee Khanjian da gözaltına alınarak 3 saat polis karakolunda tutulmuştu. Khanjian: “Gözaltına alındıktan sonra her şeyi sorgulamaya başladım. Ben bir halkın parçasıyım ve bana olan bütün halka oluyordu” dedi.
Arsinee Khanjian 2017 Nisan ayında Ermenistan'da gerçekleşecek seçimleri izleyecek. Atom Egoyan da orada olmaya çalışacağını belirtti. Serj Tankian daha önce Nisan seçimleri için Ermenistan'da bulunmak istediğini belirtmişti.
“Seçilip seçilmediğinizi bilmiyorsunuz”
“Ermenistan’da Adalet” kampanyası Ermenistan hükümetini eleştiren ilk adım değil. Dünyaca ünlü rock şarkıcısı Serj Tankian, daha önce Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan'a yazdığı açık mektuplarla mevcut siyasi durumu eleştirmişti.
2013 Şubat ayında yapılan Cumhurbaşkanlık seçimlerinden sonra yazdığı mektupta Tankian, şu ifadelere yer vermişti: “Seçimleri kazanmak oyların çoğunluğunu almak anlamına gelir. Fakat sayın Cumhurbaşkan, birçok STK'nın kaydettiği dolandırıcılıkları esas alarak, sizin için bile oyların çoğunluğunu alıp almadığınızı anlamak imkansız geliyor. Siz, Ermenistan’ın Cumhurbaşkanı, insanlar tarafından seçilip seçilmediğinizi kesin olarak bilmiyorsunuz. Oldukça komik bir durum, değil mi? Şahsen ben böyle bir durumda kötü hissederdim.”
Cumhurbaşkanı Sarkisyan bu mektup üzerine bir cevap yazdı. Cevapta kısaca şunlar vardı: "İçimden emin olup olmadığımı soruyorsun. Cevabım: yaptığım her şeyde, savaş komutanlığından seçim organizasyonuna kadar hep emindim. Ermenistan'ı hissetmelisin, Serj. Ermenistan'ı yüzyıllardır var olma mücadelesini veren küçük köyün taşlı topraklarında durarak ve mezarların çiçeklerinden hissetmelisin. Ermenistan artık sözünü söyledi, Serj! Emin ol!”
Ancak Tankian bu cevaptan memnun kalmayıp ikinci mektubunu yazmıştı: “Sorularımı cevaplamadınız ve bir önceki mektubumda bahsettiğim sıkıntıları kınamadınız. Karabağ savaşı sonrası oluşan hassas ve zor durumda Ermenistan sınırlarını koruma konusunda büyük emeğiniz var. Hatırlıyorsanız, bu anlamda yaptıklarınıza değer verdiğimi yüz yüze görüştüğümüzde belirtmiştim. Ancak, vatanımızda varolan eşitsizlik ve adaletsizlikle ilgili dikkatimizi dağıtmak için güvenlik günah keçisi olarak kullanılmamalı. ABD cumhuriyetçileri bunu birçok seçimde yaptılar ve şimdi kimse buna inanmıyor.” Serj Tankian Ermenistan hükümeti gerek konserler sırasında, gerek sosyal medyada defalarca eleştirmişti.
Serj Tankian’ın eleştirel mektupları Ermenistan kamuoyunda çok tartışılmış ve destek görmüştü. Günümüzde de başlatılan imza kampanyası tartışmalara yol açtı. Kamuoyu diasporanın bu adımın Ermenistan’daki seçimleri değiştirip değiştirmeyeceğini konuşuyor.
