Antepli koleksiyoner Ali Atalar, kendi imkânlarıyla açtığı Türkiye’nin ilk Bakır Eserleri Müzesi’nde yaklaşık olarak 1500 bakır işçiliği örneğini sergiliyor.
Atalay’ın 2011’de açtığı müzede çoğunlukla Ermeni bakırcıların eserleri yer alıyor. Öte yandan asıl mesleği gazetecilik olan Atalay’ın, müzede sergilediği eserleri anlattığı ‘Osmanlı’dan Günümüze Bakır Sanatı’ kitabı da yeni çıktı. 29 Şubat’ta gazetemizi ziyaret eden Ali Atalar, şehirdeki bakırcılığı ve belgelediklerini şöyle anlatıyor: “Son iki bin yıl incelendiğinde Antep’in bakırıyla ünlü olduğunu görüyoruz. İpek Yolu üzerinde bulunmasından dolayı çok iyi ustalar yetiştiğini söylemek mümkün. Roma ve Selçuklu’ya bakıldığında da heykel ve mızraklarda bakır sürekli kullanılmış. Yani binlerce yıl öncesinden bu yana bakır insan hayatında. Son 300 yılın bakırcılığını incelediğinizde ise Antepli Ermeni ustaların ağırlıklı olduğu görülüyor. Ben 1980’den itibaren bakır toplamaya başladım, başvurduğum uzmanlar, üzerlerindeki nakışların ve yazıların Ermeni yazısı olduğunu söylediler. 1915’ten sonra yapılan ve üzerinde Osmanlı yazısı olan tabakları yapanların da Ermeni ustalar olduğunu belgeledim. O yıllarda hırsızlık yaşanmaması ve kaybolmaması için eser sahibinin ismi yazılırmış.”
‘150 tabak okunmayı bekliyor’
Beş yıl önce açtığı müzeyle tarihin kapılarını aralayan Atalar, bu yola nasıl çıktığını ise şu sözlerle anlatıyor: “Parçaların çoğunu Antep’ten aldım. 5- 6 yıl önce koyacak yerim kalmadı ve Gaziantep’te eski bir konak satın aldım. 10 oda, iki mutfak ve geniş bir avluya sahip olan konağı müze haline getirdim.”
Atalar, ‘Osmanlı’dan Günümüze Bakır Sanatı’ kitabını da araştırmaları sonucu biriktirdiği bilgiyi herkesle paylaşmak üzere hazırlamaya karar verdiğini ve kitabı üç yılda tamamladığını dile getirdi. Atalar, “Kitapta bakırcılığını anlattığım bütün ustalar Ermeni. Müzede yaklaşık 600 tane Ermenice yazılı tabak sergileniyor. Öte yandan silahçılıkta da Ermeni ustalar var. Eserlerin arasında Kahramanmaraş’ta Zeytun Tüfeği olarak geçen bir silah da var. Halep’te tanıştığım Bedros beyi müzeye davet ettim ve yazıları okuttum. Ancak daha sonra aldığım tabakları okutacak kimseyi bulamadım. Mesela 150 tabağım halen okunmayı bekliyor. Sonuç olarak kitaba 17. ve 18. yüzyıldaki Ermeni ustaların ve 19. ve 20. yüzyıldaki ustaların isimlerini listeledim” diyor.
‘Benimki cesaret işi’
‘Bakır Eserleri Müzesi’nin Türkiye’de sadece bakır işçiliği üzerine kurulmuş tek müze olduğunu söyleyen Atalar, şöyle devam ediyor: “Antep gibi bir yerde ciddi bir cesaret işi benimki. Bu müzenin aynı zamanda Türkiye’de Ermeni bakır eserlerini sergileyen tek müze olduğunu düşünüyorum. Ama maalesef beş yılda beş Ermeni gelmedi. Gelen ve yazıları okuyan Ermeniler olsa da az sayıda olmaları beni fazlasıyla üzdü. Bu konuda Ermeni toplumundan ulaşabildiğim insanlarla iletişim kurmaya çalıştım fakat ilgilenen olmadı. Ben de Ermeni cemaatine ulaşarak kendilerine ait olan bu kültür miraslarını görmeleri için çabalıyorum.”
