Polonya’nın Wroclaw kentinde bulunan Grotowski Enstitüsü, 5 - 11 Kasım tarihleri arasında, Ermeni kültürü ve tarihini konu alan bir dizi etkinliğe ev sahipliği yaptı. Çalışmalarını enstitüye bağlı olarak sürdüren Teatr ZAR adlı tiyatro grubunun düzenlediği ‘My Silent Sister’ (Benim Sessiz Kız Kardeşim) başlıklı program kapsamında paneller, atölye çalışmaları, film gösterimleri ve dinletiler yapıldı.
Üç Horan Kilisesi’nin başmugannisi Nişan Çalgıcıyan, 19 yıldır öğrencisi olan Murat İçlinalça’yla birlikte, Wroclaw’da, 10 Kasım’da, Makamsal Ermeni Kilise Müziği’nin öğretim yöntemini ortaya koyan bir sunum yaptı. 12-16 Kasım tarihleri arasında ise, bir süredir Aram Kerovpyan’la birlikte Ermeni Kilise Müziği üzerine çalışan Teatr ZAR üyelerine bu alanda uygulamalı eğitim verdi.
ALTUĞ YILMAZ
altugyilmaz@gmail.com
İlk dört gününde 1915’i konu alan filmlerin gösterildiği ve fotoğraf sanatçısı Magdalena Madra’nın ‘Anadolu’dan Görüntüler’ başlıklı sergisinin açıldığı program, haftasonu yoğunlaşarak sürdü. 10 Kasım Cumartesi günü, Londra’daki Gomidas Enstitüsü’nün direktörü Ara Sarafian, ‘Soykırımın Tarihi: Hafıza, Süreklilik ve Karşı Koyma’ başlıklı konuşmasının ardından, İstanbul İHD üyesi ve Özgür Gündem gazetesi yazarı Ayşe Günaysu’nun ve Münih Üniversitesi Yakındoğu ve Ortadoğu Çalışmaları Bölümü öğretim görevlisi Talin Suciyan’ın katılımıyla ‘Tanıklığın Ardından Tanıklık: İnkârın Tarihi’ başlıklı panel yapıldı. Panelde, Suciyan, inkârın, Türkiye’de kalan Ermenilerin günlük yaşamı üzerindeki etkileri üzerine konuştu; Günaysu ise, dinleyicileri, Almanya II. Dünya Savaşı’ndan zaferle çıkmış olsaydı, Holokost sonrasında Avrupa’nın nasıl bir Avrupa olacağını birlikte tahayyül etmeye davet eden bir konuşma yaptı.
11 Kasım Pazar günü düzenlenen ‘Bir Cehalet Tarihi’ başlıklı panelde, yayıncı ve şair Krzysztof Czyzewski, edebiyat tarihçisi Irena Grudzinska-Gross, felsefeci Leszek Koczanowicz ve Teatr ZAR’ın kurucusu ve Grotowski Enstitüsü’nün direktörü Jaroslaw Fret, Avrupalıların yakın tarihte yaşanan büyük şiddet olaylarına dair bilgisizliğini ve Avrupa’da bu konuda kurulan ‘sessizlik anlaşması’nı mercek altına aldı.
|
Wroclav'daki etkinlikler kapsamında, Paris Surp Hovhannes Ermeni Kilisesi Başmugannisi Aram Kerovpyan'ın yönetiminde makamsal şarkı söyleme yöntemlerini konu alan 'Sesler arasında yolculuk' başlıklı bir atölye çalışması yapıldı. |
Wroclaw’da Makamsal Ermeni Dini Müziği
Grotowski Enstitüsü, Teatr ZAR’ın 2010’dan beri sürdürdüğü, dünyanın farklı yerlerinden köklü müzik geleneklerine odaklanan ve araştırma ve icra yoluyla müziğin çeşitli bileşenlerini tek bir çatı altında bir araya getirmeyi hedefleyen ‘VoicEncounters’ (Ses Karşılaşmaları) adlı projesi kapsamında, Beyoğlu Üç Horan Kilisesi’nin başmugannisi Nişan Çalgıcıyan ve başmuganni yardımcısı Murat İçlinalça ile müzik araştırmacısı olarak da bendenizi konuk etti. Çalgıcıyan ve İçlinalça, 10 Kasım Cumartesi günü usta-çırak ilişkisi çerçevesinde kuşaktan kuşağa aktarılan Makamsal Ermeni Kilise Müziği’nin öğretim yöntemini ortaya koyan, uygulamalı bir sunum yaptı. Ardından, ben, Türkiye’de kilise müziklerinin kamusal alandaki temsil biçimlerini ve dini müzik ile kimlik arasındaki ilişkileri konu alan bir konuşma yaptım.
11 Kasım Pazar günü de, Jaroslaw Fret, Teatr ZAR’ın, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan Geleneksel Ermeni Kilise Müziği’nden hareketle hazırlamaya başladığı ve Kasım 2013’te sergilenmeye başlayacak olan ‘Armine, Sister’ adlı oyunla ilgili bilgiler verdi. Belçika’da yaşayan belgesel yapımcıları Nathalie Rossetti ve Turi Finocchiaro da, aynı hareket noktasından yola çıkan, ‘Winds of Armine – Expedition to Anatolia’ (Armine Rüzgârları – Anadolu’ya Seyahat) adlı film projelerini tanıttı.
Etkinlikler, Pazar akşamı, Aram ve Virginia Kerovpyan ile çocukları Maral, Vahan ve Şuşan Kerovpyan’ın, Teatr ZAR üyeleri ile birlikte Sw. Antoniego z Pawdy Kilisesi’nde verdiği Ermeni Dini Müziği konseriyle sona erdi. Şehir halkından yoğun ilgi gören konserde, kilisedeki sıraların tamamı doluydu.
Çalgıcıyan: “İstanbul’dakinden daha çok ilgi gördük”
Wroclaw’da Polonyalı ve diğer ülkelerden gelen tiyatroculardan oluşan Teatr ZAR ekibiyle yaptığı çalışma hakkında konuştuğumuz Nişan Çalgıcıyan, memnuniyetini şu sözlerle ifade etti: “Orada beş gün boyunca her gün ikişer saat ders verdim. Derslere katılan gençler, şaraganları çok kolay öğrendiler. Tabii, bunda, bir süredir Aram Kerovpyan’la birlikte Ermeni Kilise Müziği üzerine çalışıyor olmalarının da etkisi büyük. İstanbul’da, ilahilerimiz kendi toplumumuzdan ilgi görmezken, oradaki gençlerin bu geleneği öğrenmek ve icra etmek yönünde bu kadar yoğun bir çaba göstermeleri bizi çok etkiledi ve memnun etti. Polonya’dan çok memnun döndük.”
