Ağabeyim Nazar Büyüm’ün ardından

Şimdi 12 Eylül ortamında ve sonrasında Adam Yayıncılık’ın yarattığı ferahlatıcı etkiyi düşünüyorum. Yurt Ansiklopedisi’ni düşünüyorum; aralarında arkadaşlarımın da olduğu sol görüşte düşünce insanlarının, üniversiteden ayrılmak zorunda kalmış akademisyenlerin birlikte çalıştıkları bir araştırma merkezi, zor zamanlarda dayanışma ilişkilerinin insanlara güç verdiği bir sivil toplum girişimi gibiydi.

Cezaevinden çıkınca Nazar Büyüm’le birlikte şiir kitapları dizisi yayınlamak gibi bir hayalim vardı. Ben onun hastalığının bu kadar ilerlemiş olduğundan habersizdim ve farklı ülkelerden seçilmiş şairlerin eserlerinin kendi dillerinde ve çevirileriyle yer alacağı bir şiir kitapları dizisi yayınlamak konusunda haberleşiyorduk. Sonradan öğrendiğime göre o, günlerinin sayılı olduğunu biliyormuş. Motivasyonumu kırmamak, bana üzüntü vermemek için el yazısıyla bir mektup gönderdi, bitkinlik duymasına rağmen projenin gerçekleşmesi için elinden geleni yapacağını söyledi. Bir örnek kitap olarak bana kendisi ve Cevat Çapan tarafından ustaca yapılmış çevirilerin olduğu ‘Beat Kuşağı Şiirleri’ni yolladı. Ben de ona Suriyeli Hala Muhammed’in iki dilde, memleketi terk etme, memleketi kaybetme temalı şiirlerinin olduğu kitabını gönderdim. Son nefesine kadar yanında olup ellerini tutan Milena ve Ludmilla, ona kitaptan bazı şiirleri okuduklarını, Nazar’ın gülümseyerek karşılık verdiğini yazdılar.

Şimdi 12 Eylül ortamında ve sonrasında Adam Yayıncılık’ın yarattığı ferahlatıcı etkiyi düşünüyorum. Yurt Ansiklopedisi’ni düşünüyorum; aralarında arkadaşlarımın da olduğu sol görüşte düşünce insanlarının, üniversiteden ayrılmak zorunda kalmış akademisyenlerin birlikte çalıştıkları bir araştırma merkezi, zor zamanlarda dayanışma ilişkilerinin insanlara güç verdiği bir sivil toplum girişimi gibiydi. 

Nazar Büyüm’ü yakından tanımam, Ana Britannica’nın yayınlanması için kurduğumuz ortaklık vesilesiyle oldu. Ana Britannica’nın yayına hazırlanması sürecinde Nazar Büyüm’ün entelektüel ufkunun genişliği, yurt ve dünya meselelerine hâkimiyeti, çıkan sorunlara çözüm bulma yeteneği beni derinden etkiledi. Ticari kaygıların en fazla öne çıktığı durumlarda dahi Nazar Büyüm’ün vazgeçmediği şiarı, topluma doğru ve güvenilir bilgi sunmak, nitelikli eserler yaratmaktı. 

Sonrasında da, ülkemizi barışa ve demokrasiye kavuşturmaya katkısı olacağını düşündüğümüz çeşitli girişimlerde beraber olduk. Onu bir ağabey olarak gördüm, aramızda güvene dayalı çok sağlam bir dostluk ilişkisi kuruldu. Tutuklandığım günden itibaren yargı sürecinin her aşamasıyla ilgilendi, bana güç ve moral verdi.

İngilizce “pure” sözcüğü katıksız anlamına geliyor. İnsanlar için kullanıldığında kötülüklerden bihaber bir saflığı değil, onlara rağmen etik değerleri koruma, iyilikten sapmama halini betimliyor. Sevgili Nazar Büyüm böyle bir insandı.

Eşitliğe inanan, barışı, kardeşliği, demokrasi değerlerini savunan bir yurttaştı, sorumluluk sahibi bir dünya vatandaşıydı. O gittikten sonra benim için dışarısı daha tenhalaştı.