Meclis'teki dört siyasi parti, askeri darbe girişimi sebebiyle olağanüstü gündemle toplandı.
17.00'de başlayan oturumda Darbe girişimi sırasında hayatını kaybedenler anısına 1 dakikalık saygı duruşu ve ardından İstiklal Marşı okundu.
CHP, MHP ve AKP parti genel başkanları mecliste bulunurken, HDP Eş Başkanı Selahattin Demirtaş Diyarbakır’da olması nedeniyle oturuma katılamadı; kendisinin yerine parti adına Grup başkanvekili İdris Baluken söz aldı.
HSYK üyeleri, Yargıtay başkanı, Yargıtay başsavcısı ve yargı mensupları, Danıştay üyeleri ve yabancı misyon şefleri de meclisteki oturuma katıldı.
Dört siyasi parti adına yapılan açıklamalardan önce Meclis Başkanı İsmet Kahraman konuştu.
Kahraman: En ağır şekilde cezalandırılacaklardır
Kahraman özetle şunları söyledi:
“Dün akşamdan beri çok üzücü, çok gergin fakat aynı zamanda çok ibretli saatler yaşamış bulunuyoruz.”
“Gerekli cezaya çarptırılacaklardır. Bu kalkışmayı, fevri, anlık, Türkiye ve dünyadaki gelişmelerden kopuk bir gelişme olarak değerlendirirsek anlayamayız.”
“Türkiye’nin ilerleme kalkınma ve güçlenme yolunda harcayacağı insan kaynaklarını, maddi ve manevi güç birikimini kavgalar ve güvenlik sorunlarıyla heba etmesini isteyenler vardır.”
“Dün akşam bir darbe girişimiyle kalkışıldı. Ancak siyasi partiler, STK’lar, devlet kurumlarımız, silahlı kuvvetlerinin darbeye prim vermeyen çoğunluğu, millet ve meclis vatan hainlerinin darbe teşebbüsüne cesaretle direnmiş ve başarılı olmalarına izin vermemiştir.”
“Ne yazık ki bu hadiselerde asiler sivil vatandaşların ve görevlilerin ölümüne ve yaralanmasına sebebiyet vermiştir. Birçok kamu binası saldırıya uğramıştır, TBMM bombalanmıştır.”
“Devlet bu olayın sorumlularının iç ve dış uzantılarının ortaya çıkmasını sağlamak için elinden geleni yapacaktır. Bunu hukuk içinde hak ve hukuka riayet ederek yapacaktır”.
“Bu kalkışmayı yağanlar küçük bir azınlıktır. Emir ve komuta zincirinin dışına çıkıp devlete isyan etmişlerdir. En ağır şekilde cezalandırılacaklardır.”
“Şimdi metanetimizi sağduyumuzu koruyarak kararlılığımızdan hiç birşey yitirmeden çalışma, birlik ve beraber zamanıdır.”
Binali Yıldırım: Meclis en zor gecesini yaşadı
Mecliste ilk olarak söz alan AKP Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım, özetle şunları söyledi:
“Meclis gruplarına dayanışmalarından dolayı teşekkür ediyorum. Emniyet teşkilatımızın alnından öpüyorum. Türk askerinin alınlarından öpüyorum. Basın yayın organlarımız ve medya temsilcilerimize teşekkür ediyorum. Sivil toplum örgütlerimize, sabaha kadar ezan okuyan imamlarımıza teşekkür ediyorum.”
“(milletvekillerine hitaben) Meclisi bombaladılar bir tek geri adım atmadınız. Şükranlarımı sunuyor sizi alkışlıyorum.”
“Gazi meclis 23 Nisan 1920 sonrasındaki en zor en uzun en sıkıntılı gecesini yaşadı. İşgal kuvvetleri Polatlı’ya kadar gelmişlerdi ama bu meclise dokunamadılar. 1960’da darbe yapanlar, 12 Eylül cuntacıları, 28 Şubat darbecileri meclise dokunmadılar ancak dün gece öyle canice öyle alçakça bir saldırı gerçekleşti ki millet iradesinin tecelli ettiği meclisin hem ruhunu hem bedenini rehin aldılar. Bunlar asker kılığında canilerdir.”
“Hiçbir darbe girişimi yapanların yanına kar kalmadı, bundan sonra da kalmayacak. İnadına barış, inadına mili irade, inadına kardeşlik"
Kılıçdaroğlu: Darbeyi engelleyen parlamenter demokratik sistemdir
“Dün demokrasiye yapılan saldırıyı grubum ve bize oy verenler adına açıkça lanetliyoruz. Üzüntü yarattı fakat bu süreç bizi bir ortak paydada birleştirdi. TBMM’nin demokrasi ve cumhuriyete olan bağlılığıdır. Bu bize gurur ve onur veriyor.”
“Demokrasi aynı zamanda üstünlerin hukuku değil hukukun üstünlüğüne bağlılık demektir, düşünce özgürlüğü medya özgürlüğü demektir. Tarafsız ve bağımsız yargı demektir. Güçler ayrılığı demektir. Din ve vicdan özgürlüğü demektir. Hukuku ve demokrasiyi katledenlere karşı direnme hakkı demektir. Dün halkımız darbeye karşı direnme hakkını kullandı. Hukukun çiğnendiği hukukun üstünlüğünün reddedildiği hallerde direnme hakkının ne kadar meşru olduğunu dün gördük.”
“Bu meclis sonuna kadar demokrasiyi savunacaktır. Bundan hiç kimsenin endişesi olmasın. Cumhuriyetin değerlerini de sonuna kadar savunacaktır.”
“Meclise düşen tarihi sorumluluk hep birlikte cumhuriyet ve demokrasi bağlamında cepheyi genişletmek zorundayız. Bu darbe girişimi bize gösterdi ki parlamenter demokratik sistem tarafından engellenmiştir bu darbe. Parlamenter demokratik geleneğimizin bize kazandırdığı bir mirastır.”
“Medya dün halkın doğru bilgilendirilmesini sağladı, halkın direnme hakkını kullanması konusunda cesaret verdi. Medya özgürlüğü bu yüzden önemli.”
“Ortak tavır demokrasi ve cumhuriyet konusunda özeleştiri yapma fırsatını da bize sundu. Demokrasi üzerindeki vesayete de ortak tavır geliştirmeli, asla kabul etmemeliyiz. Madem ki milletin oyuyla buraya geldik demokrasi üzerinde kim olursa olsun rütbesi ne olursa olsun demokrasi üzerindeki vesayete bu parlamento izin vermemelidir, vermeyecektir.”
Bahçeli: Provokasyona karşı sağduyu başlıca zorunluluk
“Parti aidiyetimiz ne olursa olsun hepimizin Türk milletinin üyesiyiz. Tarihimiz birse talihimiz de birdir. Başka bir vatan coğrafyası yoktur.”
“Demokrasinin sınır ve tahammül çemberinde kalarak ne yapacaksak yapacağız. Türkiye cumhuriyeti her musibeti def edecek kadar yeterlilik ve kuvvettedir.”
“Demokrasiye sahip çıkarak büyüyeceğiz. Kötü, melanet ve şer emellere karşı kenetlenmeyle geleceklere yürüyeceğiz.”
“Masum vatandaşlara kurşun sıkan darbecileri lanetliyorum. Hukukun bu hainlere gün yüzü göstermemesini temenni ediyorum.”
“Provokasyon ortamına karşı sağduyulu olmak başlıca zorunluluktur.”
Baluken: Savaş politikaları darbe girişimine imkan sağladı
HDP Grup Başkanvekili İdris Baluken özetle şunu söyledi:
“Partim adına bu anlayışı en sert biçimde kınıyorum. Askeri bürokratik veya sivil hiçbir darbenin tek bir gerekçesi olamaz. Parlamento ve halk iradesine karşı yapılmış saldırılara karşı tutumuz net ve ilkeli olmuştur. Bu darbe girişiminin de kontrol altına alınması en büyük temennidir.”
“HDP olarak demokrasi mücadelesinin parçası olmanın onurunu paylaşıyoruz. Demokratik siyasiyi kesintiyi uğratmaya çalışan her kesime arşı HDP tarihi direnişin temsili olarak kendi misyonuna devam edecek. Barış demokrasi insan hakları ve hukuk temelinde her türlü siyasi işbirliğini gerçekleştireceğimiz ifade ediyoruz. Demokratik siyaset dışında siyaseti dizayn etmeye çalışan hiçbir yol ve yönetme kabul edilmeyecektir.”
“Dün akşamki darbe girişimi parlamentonun bombalanması yüzlerce sivil insanın sokak ortasında katledilmesi, kuruluşlara yönelik baskı ve bombardımanlar tipik bir askeri darbeyi aşan kaosu hedefleyen komplike bir planlamayla karşı karşıya olduğumuzu gösterdi.”
“Türkiye’de devleti ele geçirmeye çalışan iktidar kavgaları ülkeyi uçurumun kenarına sürüklemekteydi.”
“Uyarılarımıza rağmen işbaşında olan tüm iktidarlar Türkiye’nin temel meselelerinin çözülmesi ülkeyi darbe anayasasından kurtarma noktası halkın beklentilerini karşılayamamıştır.”
“Seçilmiş siyasetçilerin dokunulmazlıklarının alınarak askere dokunulmazlığın verilmesi, seçilmiş siyasetçilerin cezaevine gönderildiği operasyonlar, demokratik siyaset alanını daraltmış, darbecilerin açık hedefi haline getirmiştir. Darbe girişimine zemin hazırlayan en büyük tarihsel zemin de çatışma ve savaş politikalarıdır. “
“Saldırının ortaya çıktığı zemin üzerinden siyaset kurumunun temel politikaları tekrar tartışmaya başlaması hayatidir.”
“Cizre, Sur, Nusaybin, Şırnak, Lice, Silvan, Yüksekova’da yaşananların Ankara, İstanbul, Karadeniz, Ege’de yaşama ihtimaline hep dikkat çektik. Bunu anlamamız için ne yazık ki darbe girişiminin gerçekleşmesi beklendi.”
“Kaos isteyenlerin amaçlarına hizmet etmemek için hiç kimse bir diğerine şiddet kullanmamalı. Demokratik tepkilerini ortaya koyan halkın duruşu ne kadar önemliyse bir takım şiddet manzaralarının ortaya çıkması da o derece tehlikeli olacak.”
