Շաբաթներ առաջ արձագանգած էինք Պարթեւի մօտալուտ համերգը։ Կոչ ըրած էինք 30 Նոյեմբերին մէկտեղուելու համար։ Ձեզմէ ով որ այդ կոչը տեսնելով «նոյն վայրն է, նոյն Պարթեւը, նոյն Առագաստը, ուրեմն համերգն ալ նոյն է» խորհելով հրաժարեցաւ, գիտցած թող ըլլայ որ մեծ բան կորսնցուց։ Ճիշդ է, նոյն դահլիճն էր։ Երանի շատ աւելի մեծ դահլիճի մէջ տասնապատիկ ժողովուրդ լսէր այդ համերգը։ Բայց արդեօք այդ ատեն պիտի գայի՞ք։ Պիտի լսէի՞ք մեր գուսաններուն, աշուղներուն հարազատ երգերը։ Պիտի բաժնէի՞ք մեր հարիւրամեայ կսկիծը։ Ո՜վ իմ համայնք, ո՜վ պոլսահայութիւն, այդ օր մենք մէկտեղուած էինք, հապա դուն ո՞ւր էիր։
ԼՈՒՍՅԷՆ ՔՈՓԱՐ
lusyenkopar81@hotmail.com
Ո՞ւր էիր Աստուած
«Ո՞ւր էիր Աստուած երբ արդարութեան աչքերը կապուեց
Ո՞ւր էիր Աստուած երբ շուրթերին ազգիս աղօթքը սառեց
Ո՞ւր էիր Աստուած երբ փրկութեան կանչով երկինքը ցնցուեց
Լուռ էիր Աստուած երբ խաչերին գամուած աղօթում էինք ամէն»։
Մեր ժամանակներու կարեւորագոյն երաժիշտներէն Արթիւր Մեսչեանի երգէն քառեակ մըն է որ կ՚ընդօրինակեմ։ Ոմանք յախուռն կը գտնեն այս բառերը, ոմանք ըմբոստ, իսկ ոմանք ալ մեղաւոր։ Մինչդեռ երգի անմեղութիւնը արդէն պահուած է այդ միակ բառի՝ «ամէն»ի մէջ։ Մեսչեան ի դէմ բոլոր հիասթափութեան, կրկին աղօթքով կ՚աւարտէ իր խօսքը։
Այս էր Պարթեւի առաջին կատարումը։ Յաջորդեց «Տէր Ողորմեայ», հայ ժողովուրդի սրտէն բխած հառաչանքը Աստծուն։ Այդ պահուն խնկավառութիւն կատարուեցաւ բեմին վրայ։ Դահլիճը լցուեցաւ խունկի բուրմունքով։ Եւ մենք խունկի քուլաներուն մէջ վերյիշեցինք մեր անմեղ զոհերը, Սրբադասուած նահատակները ազգիս հայոց։ Սփոփիչ էր Սահակ Պարթեւ Կարեանի բեմը։ Հաղորդուեցանք մեր գերդաստաններուն մեզի անծանօթ նախնեաց հետ։
«Կիլիկիա» երգով վերյիշեցինք մեր երբեմնի թագաւորութիւնը։ Այդ թագաւորութեան փառքի օրերը։ «Ցանկամ տեսնել զիմ Կիլիկիա» կ՚ըսէր երգը։ Մենք այդ տողերով յիշեցինք երբեմնի բնօրրանները՝ Եոզղատը, Սեբաստիան։ Իրաւ ձեր բնօրրանը ո՞ւր է…
«Հայու Աչեր», խնդրեմ այս երգի անունը չըլլայ որ դիտէք պարզ ցեղապաշտութեան մը ընկալումով։ Հայու թախծոտ աչքերուն մէջ ամբողջ ժողովուրդի մը ողբերգութիւնը դրոշմուած է։ Եւ մենք դատապարտուած ենք Արարատին միայն մէկ երեսին նայելու։ Ան մեր կարօտն է, մեր երազը անհասանելի։
Բայց ունինք վերածաղկած հայրենիք, սարերն ու ձորերը ծաղկած հայրենիք մը, որը մեզ ներկայացուց խոստմնալից երգչուհի մը՝ Մարալ Չափան Ադաման։ Ան արդէն յայտագրի սկիզբէն կ՚ընկերակցէր Պարթեւի երգին, իսկ այս մենակատարումով փաստեց իր կատարողական կարողութիւնը։
Սահակ Պարթեւ Կարեան հայ երգի նուիրեալ մըն է։ Կարելի է ըսել գործիչ մը։ Իր առաքելութիւնն է ծառայել հայ երգին։ Նոյն հաղորդել իր ժամանակակիցներուն եւ այս առաքելութիւնը կիրարկելու պահուն ալ կը փորձէ երաժշտութեան տարբեր ոճերէն օգտուիլ։ Համերգին մէջ նորութիւն էր չորս փողային գործիքներու ընկերակցութիւնը Առագաստ խումբին։ Արդարեւ ալթօ եւ թենոր սաքսաֆոններու կողքին լսեցինք, թրոմպոնն ու թրոմփէթը, որոնց նուագակցութեամբ տօնական մթնոլորտ կը տիրէր յատկապէս Սայաթ Նովայի երգերու կատարման պահուն։ Որքան ուրախալի էր տեսնել որ դարերու փոշին չէ կրցած մաշեցնել հայոց մեծ աշուղի այդ հարազատ երգերը։ Սայաթ Նովան կը դիմադրէ ժամանակի քանդիչ ազդեցութեան եւ կը շարունակէ իր կենսունակութիւնը խօսքը հասցնելով այսօրուայ երիտասարդութեան։
Արի Հերկելի եւ Ռոպէր Տողանայի դաշնաւորումներով ալ աւելի գեղեցկացած հայ երգը հետզհետէ ոգեւորեց երիտասարդութիւնը եւ արդէն ազգագրական երգերու շարանին մէջ գոյացան շուրջպարեր։ Երբ այս եզակի համերգի աւարտին կը պատրաստուէինք դահլիճէն դուրս գալ մեր մտքերուն մէջ զանազան նոր պատկերներ կը թռչէին։ Նախ եւ առաջ անհամբեր յուզումով պիտի սպասէինք երգչուհի Մարալ Չափան Ադամանի նորահաս ալպոմը։ Այս շնորհալի մենակատարուհին մեր ուշադրութիւնը գրաւեց իր ձիրքերով, որու պատճառաւ ալ բարձր պիտի ըլլայ մեր ակնկալութիւնը։ Պարթեւ Կարեան անգամ մը եւս յաղթանակով դուրս եկաւ իր իսկ յարուցած դժուար յաղթահարելի մենամարտէն։
