Ամիտայի ձգողութիւնը ըմբոշխնել ամիտացիներով

ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

pakrates@yahoo.com

Բարե­բախ­տութիւն էր եկած հրա­ւէրը։ Տի­յար­պէ­քիրի քա­ղաքա­կան եւ ըն­կե­րագի­տական հե­տազօ­տու­թիւննե­րու ինստի­տու­տը (DİSA) 1 Սեպ­տեմբեր Հա­մաշ­խարհա­յին Խա­ղաղու­թեան Օրը նկա­տի առ­նե­լով կազ­մա­կեր­պած էր բա­նախօ­սու­թիւննե­րու եր­կօ­րեայ ծրա­գիր մը։ Ար­դա­րեւ 8 ատե­նախօս­ներ ելոյթ ու­նե­ցան յատ­կա­պէս ծան­րա­նալով զա­նազան մաս­նա­գիտու­թիւննե­րէ ներս խա­ղաղու­թեան հե­ռան­կա­րով։ Մե­զի վի­ճակած էր փոք­րա­մաս­նութեան մա­մու­լի դե­րակա­տարու­թիւնը պատ­մել։ Ակա­դեմակա­ններէ, իրա­ւագէտ­նե­րէ, լրագ­րողնե­րէ, հա­սարա­կական կազ­մա­կեր­պութիւննե­րու ներ­կա­յացու­ցիչնե­րէ եւ քա­ղաքա­կան գոր­ծիչնե­րէ բաղ­կա­ցող լսա­րանը մեծ ու­շադրու­թեամբ կը հե­տեւէր իւ­րա­քան­չիւր զե­կոյ­ցի, որ կը տե­ւէր ընդհան­րա­պէս մէկ ժամ եւ յա­ջոր­դին կէս ժամ կը տրա­մադ­րո­ւէր լսա­րանէն եկող հար­ցումնե­րուն հա­մար։

Ամի­տան յա­տուկ ձգո­ղու­թիւն ու­նե­ցող քա­ղաք մըն է մե­զի հա­մար։ Այդ քա­ղաքին մէջ ու­նինք բազ­մա­թիւ բա­րեկամ­ներ, որոնց հետ կ՚ապ­րինք հա­րազա­տի ջեր­մութիւն։ Այդ ջեր­մութեան շնոր­հիւ է, որ մեր ժա­մանած օրո­ւայ երե­կոյեան շրջա­պատո­ւած էինք ըն­կերնե­րու 10-12 հո­գինոց խումբով մը «Համ­րա­վատ» ճա­շարա­նի լո­ղաւա­զանին շուրջ։

Պա­տահա­կան չէր այս վայ­րի ընտրու­թիւնը, քա­նի որ ճա­շարա­նի սե­փակա­նատէրն ալ ծա­գու­մով հայ մըն էր։

Բա­նախօ­սու­թեան ծի­րէն ներս մեր ելոյ­թէն վերջ հա­մեմա­տաբար ազատ էինք եւ առի­թէն օգ­տո­ւելով նախ այ­ցե­լեցինք Սուրբ Կի­րակոս Եկե­ղեցին։ Այդ այ­ցե­լու­թեան պա­հուն նա­խապէս ծրագ­րո­ւած ժա­մադ­րութեան հա­մաձայն հան­դի­պեցանք Տի­յար­պե­քիրի հա­մաքա­ղաքա­պետ Տո­ղան Հա­թու­նի հետ։ Տպա­ւորիչ էր այս ծա­նօթու­թիւնը, քա­նի որ մենք առա­ջին ան­գամ ան­ձամբ կը հան­դի­պէինք իրա­րու եւ ահա­գին բան ու­նէինք իրա­րու հետ կի­սելու։ Քա­ղաքա­պետը կը պատ­մէր այդ պաշ­տօ­նին նա­խապէս նշա­նակո­ւած տե­ղապա­հի պատ­ճա­ռած աւե­րի մա­սին։ Իս­կա­պէս ահ­ռե­լի էր գո­յացած վնա­սը, քա­նի որ տե­ղապա­հը շռայ­լօ­րէն թա­լանած էր քա­ղաքա­պետա­րանի կա­լուած­նե­րը։ «Քա­ղաքա­պետա­րանի պատ­կա­նող բազ­մա­թիւ կա­լուած­ներ ձրիաբար փո­խան­ցուած են կարգ մը նա­խարա­րու­թիւննե­րուն կից գոր­ծող մար­միննե­րու կամ ալ իշ­խա­նու­թեան մօտ եղած հիմ­նադրամ­նե­րու։ Այ­սօր մե­զի մնա­ցած է քա­ղաքա­պետա­րանի շէն­քը, Սիւ­մեր Փար­քի տա­րած­քը եւ շէնք մը եւս միայն» կ՚ըսէ քա­ղաքա­պետը։ Ան ցաւ կը յայտնէ թէ գո­յացած վնա­սը շատ ծանր է եւ դժո­ւար յաղ­թա­հարե­լի, քա­նի որ մէկ կող­մէն ալ ստի­պուած են քա­ղաքա­պետա­րանի ըն­թա­ցիկ պար­տա­կանու­թիւննե­րը եւ ծա­ռայու­թիւննե­րը ան­թե­րի կեր­պով մա­տակա­րարե­լու։ Այս բազ­մաբնոյթ դժո­ւարու­թիւննե­րու դի­մաց այնքան ալ յու­սալքո­ւած չէ քա­ղաքա­պետը, քա­նի որ նա­խապէս այս պաշ­տօ­նի ընտրո­ւիլը ան աշ­խա­տակ­ցած է նաեւ քա­ղաքի Ճար­տա­րապետ­նե­րու եւ Ճար­տա­րագէտ­նե­րու Սե­նեակի վար­չութեան մէջ։

Ինչպէս որ նշե­ցինք այս հան­դի­պու­մը առիթ ընդձե­ռեց քա­ղաքա­պետի մտեր­մութիւ­նը վա­յելե­լու հա­մար։ Ան իր խճո­ղուած օրա­կար­գին մէջ լայն բա­ժին յատ­կա­ցու­ցած էր մեր հան­դիպման, որու հե­տեւան­քով միաս­նա­բար այ­ցե­լեցինք քա­ղաքի երաժշտա­կան մշա­կոյ­թի կի­զակէ­տը հան­դի­սացող տենկպէժ­նե­րու տու­նը։

Ամի­տա իւ­րա­քան­չիւր այ­ցե­լու­թեան ան­պայման առիթ մը կը ստեղ­ծենք այս վայ­րը այ­ցե­լելու հա­մար։ Հոն կը տի­րէ բո­լորո­վին տար­բեր մթնո­լորտ մը։ Նոյ­նիսկ կը ձեր­բա­զատո­ւինք ներ­կայ ժա­մանա­կի պար­տադրան­քէն եւ տենկպէժ­նե­րու քլամնե­րով կը շրջինք բազ­մա­դարեան ժա­մանա­կահա­տուա­ծի մը մէջ։ Շրջա­նակուած խո­շոր լու­սանկա­րի մը մէ­ջէն ուղղա­կի մեր աչ­քե­րուն կը նա­յի այս մշա­կոյ­թի կա­րեւո­րագոյն տի­տանը, տենկպէժ­նե­րու մեծ վար­պետ Կա­րապե­տէ Խա­չոն։ Անոր անու­նը առաս­պել մըն է այս քա­ղաքին մէջ շնոր­հիւ Երե­ւանի Ռա­տիոյի քրտե­րէն հա­ղոր­դումնե­րու։ Իս­կա­պէս կա­խար­դա­կան էր տենկպէժ­նե­րու տան մթնո­լոր­տը։ Սա­կայն կար աւե­լին, ան­մի­ջապէս այս մշա­կոյ­թի կեդ­րո­նին կից կը գոր­ծէր գե­ղարո­ւես­տա­կան աշ­խա­տանոց մը։ Չէինք կրնար զանց առ­նել՝ հե­տեւա­բար մեր ոտ­քե­րը կար­ծես ինքնա­բերա­բար ուղղո­ւեցան ար­հեստա­նոցի բա­կը։ Հոն եւս անակնկալ մը կը սպա­սէր մեզ։ Շնոր­հիւ քա­ղաքա­պետի ան­մի­ջապէս գո­յացաւ հա­ճելի ծա­նօթա­ցում եւ զրոյց։ Քա­նի մը վայրկեան առաջ տենկպէժ­նե­րու տան մէջ տե­սած էինք զի­րենք։ Եր­կու երի­տասարդներ էին, եր­կու երի­տասարդ երա­ժիշտներ։ Եկած էին պարսկաս­տա­նի քրտաբ­նակ տա­րածքնե­րէն եւ կարճ զրոյ­ցէ վերջ իս­կոյն բա­ցին իրենց երաժշտա­կան գոր­ծիքնե­րու պա­յու­սակնե­րը եւ տղան ու­տով, իսկ երի­տասարդ կի­նը թա­ռով սկսան նո­ւագել ու եր­գել քրտե­րէնի սո­րանի բար­բա­ռով։ Երաժշտա­կան ելե­ւէջ­նե­րու հա­մապա­տաս­խան կեր­պով բո­լորս սկսանք ծա­փերով մաս­նակցիլ եր­գի կշռոյ­թին։ Այդ պա­հուն ծա­նօթա­ցած մարդկանց մտեր­մութեան ջեր­մութիւ­նը պա­տած էր ամ­բողջ բա­կը։ Այս անակնկալ հան­դի­պու­մէն ետք քա­ղաքա­պետը հրա­ժեշտ առաւ ցա­ւակ­ցա­կան այ­ցե­լու­թեան մը մեկ­նե­լու հա­մար։

Հետզհե­տէ կը մօ­տենար մեկ­նումի ժա­մերը, բայց առանց Ամի­տայի նշա­նաւոր լեար­դի խո­րովա­ծը համ­տե­սելու քա­ղաքէն հրա­ժեշտ առ­նե­լը կա­րեւոր բաց­թո­ղում մը պի­տի ըլ­լար։ Չար­տօ­նեցինք այդ բաց­թո­ղու­մին եւ կար­ծես ուխտ մը կա­տարած ըլ­լա­լու գո­հու­նա­կու­թեամբ վե­րադար­ձանք Պո­լիս մեր հետ բե­րելով նո­րանոր յուշեր։