Արցախի մշակութային ժառանգութեան մշտադիտարկում իրականացնող կայքը կ՚ահազանգէ, որ Ատրպէյճան կը ջանայ նաեւ «Մենք ենք մեր սարերը» «Տատիկ-պապիկ» յուշարձանը իւրացնել։ Կազմակերպութիւնը այս մասին կը գրէ հետեւեալը.
«Օրեր առաջ, «Ատրպէյճանի Մշակոյթ» կայքը յայտարարութիւն մը տարածեց Արցախի յայտնի «Տատիկ-պապիկ» յուշարձանի մասին։ Կայքը կը նշէ թէ, ան կառուցուած է 1967-ին Ստեփանակերտի մէջ եւ կը խորհրդանշէ Ատրպէյճանի ազգային-կրօնական հանդուրժողականութիւնը։
Հանրայայտ է, որ յուշարձանը հայկական Արցախի ժամանակակից խորհրդանշաններէն մէկն է եւ կը նկարագրէ երկրամասի հայ ինքնութիւնը։ Աւանդական կեցուածքով եւ արտաքինով տարեց ամուսնական զոյգը հաւաստումն է արցախահայերու պատմական անցեալի եւ ապագայ յոյսերու։ Յոյսեր՝ որ. այսօր ի դերեւ են դարձել Ատրպէյճանի հայասպան քաղաքականութեան արդիւնքով։ Յատուկ Հայաստանէն բերուած կարմիր տուֆէ կերտուած կոթողի քանդակագործն է Սարգիս Պաղդասարեանը, իսկ ճարտարապետը՝ Եուրի Յակոբեանը։ Պաղդասարեան իր աշխատանքը բնութագրած է հետեւեալ կերպով. «Յուշարձանը ինքնին կը ներկայացնէ աւանդական տարազով տարեց արցախցի ամուսինները`ուս-ուսի, հպարտ ու անյողդողդ կեցուածքով ու սեւեռուն հայեացքով։ Կոթողը պատուանդան չունի, բայց կարծես լեռնաբլուրը ճեղքուել է եւ անոնք այդ ճեղքէն բարձրացած, կանգնած են ոտքերը ամուր դրած հայոց հողի մէջ»։ Յաւելենք, որ տարեց զոյգը ծնունդով Արցախէն քանդակագործի տատի եւ պապի կերպարներով քանդակուած է։ «Անոնք ժողովուրդն են, անոնք հողն են, անոնք մենք ենք, մեր լեռները։ Այս մարդիկ այստեղ ծնած են։ Այստեղ է իրենց հազարամեայ արմատները։ Անոնք են իսկական տէրը այս հողի ու բնութեան», գրած է քանդակագործը։
Արցախի ամբողջական բռնագրաւումէն ետք ատրպէյճանական կողմը երկար ժամանակ գրեթէ չէր անդրադառնար այս յուշարձանին։ Յուշարձանը, որ Արցախի հայութեան ամենավառ ու հանրայայտ խորհրդանշանն էր, կ՚անտեսուէր նաեւ բռնագրաւումէն ետք Ստեփանակերտ այցելող լրագրողներու կողմէ ալ։ Միայն որոշ լրատուականներ կարծիքներ կը հնչեցնէին, որ ան պէտք է քանդուի։ 2023-ի վերջերուն եղան հատուկենտ հրապարակումներ, ուր կը նշուէր, որ յուշարձանը հայերու կողմէ «հայկականացուած է»։ Անոնք կը տարածէին այն թէզը, ըստ որու իրենք դէմ չեն յուշարձանին, այլ անոր գաղափարական, ազգայնական մեկնաբանութեանը։Ատրպէյճանական հրապարակումներէն կարելի է եզրակացնել, որ խորհրդային տարիներուն Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի հայերու սեփական պատմութեան, մշակոյթին, արմատներուն ուղղուած ցանկացած դրսեւորում կը համարուէր «ազգայնական»։
Վերջերս յատուկ այս յուշարձանին անդրադարձաւ բռնագրաւուած Ստեփանակերտը լուսաբանող Քեամրան Ռազմովարը, որու հիմնական շեշտադրումն այն էր, որ յուշարձանը կանգնեցուած է Խորհրդային տարիներուն, երբ Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզը Ատրպէյճանի մաս էր, այս ալ կը նշանակէ որ յուշարձանը կանգնեցուած է Խորհրդային Ատրպէյճանի պիւտճէէն յատկացուած գումարներով։
Հարկ կը համարենք, որ յուշարձանի գաղափարը կեանքի կոչուած է այդ տարիներուն Լեռնային Ղարաբաղի մարզի խորհրդի գործադիր կոմիտէի նախագահ Մուշեղ Օհանճանեանի անմիջական մասնակցութեամբ։ Յուշակոթողի շինարարութեան եւ տեղադրման դէմ եղած է Սովետական Ատրպէյճանի ղեկավարութիւնը։ Աւելին՝ բողոք բարձրացուցած եւ պահանջած են, որ յուշարձանը կազմաքանդուի։ Ատրպէյճանի Կոմունիստ Կուսակցութեան կեդրոնական վարչութենէն յատուկ յանձնախումբ մը ժամանած է Ստեփանակերտ,`պարզելու թէ «Մենք ենք մեր սարերը» կոթողը ո՞ր «մենքի» եւ ո՞ր «սարերու» մասին կը խօսի։ Հայկական կողմի ջանքերով կը յաջողուի կոթողը փրկել քանդումէն։
Յուշարձանի հանդէպ Ատրպէյճանի վարած քաղաքականութիւնը ժառանգութեան իւրացման փորձ է, երբ ոչ միայն կը կտրուի հայկական պատկանելութենէն, այլեւ Ատրպէյճանի համար կը ստեղծէ բազմամշակութային եւ հանդուրժող երկրի կերպար։ Նման քաղաքականութեամբ Ատրպէյճանը կը խախտէ ՄԱԿ-ի, 2005-ի Փարիզի մէջ ընդունած «Մշակութային ինքնարտայայտման ձեւերու բազմազանութեան պաշտպանութեան եւ խրախուսման մասին» համաձայնութիւնը։ Սոյն համաձայնագիրը կը կարեւորէ մշակութային բազմազանութիւնը, որպէս հանրութեան ժողովուրդներու եւ ազգերի կայուն զարգացման շարժիչ ուժ։ Բայց, համաձայն այս փաստաթուղթի «Մշակութային բազմազանութիւն» կը նշանակէ ձեւերու բազմազանութիւն, որոնց միջոցով խումբերու եւ հասարակութիւններու մշակոյթները կը գտնեն իրենց արտայայտութիւնը։ Ըստ ՄԱԿ-ի համաձայնագրի 2-րդ յօդուածի մշակութային բազմազանութեան պաշտպանութիւնը հնարաւոր է միայն այն դէպքին, երբ երաշխաւորուած են մարդու իրաւունքները եւ հիմնարար ազատութիւնները։ Այս հիմքի վրայ կարելի է եզրակացնել, որ մշակութային ինքնաարտայայտման ձեւերու բազմազանութեան պաշտպանութիւնը կ՚ենթադրէ բոլոր, այդ թուին փոքրամասնութիւններու եւ տեղաբնիկ ժողովուրդներու մշակոյթներու յարգում։
Ուշագրաւ է յատկապէս այն, որ ըստ համաձայնագրի, «պաշտպանութիւն» կը նշանակէ մշակութային ինքնաարտայայտման ձեւերու բազմազանութեան պահպանումը, պաշտպանութիւնը եւ ընդլայնման ուղղուած միջոցներու ձեռնարկում»։
