ՍԵՒԱՆ ՏԷՅԻՐՄԵՆՃԵԱՆ
narekian2000@yahoo.com
Փոխանորդը մեծ անակնկալ ապրեցաւ, երբ քարտուղարը իրեն հաղորդեց նախագահին հրաւէրը։
Մինչ այդ նման հրաւէր մը չէր ստացած. ինչ որ եղած էր պաշտօնական առիթներով էր միայն՝ տօնական օրերու ընդունելութիւններ, օտար հոգեւորականներու մասնակցութեամբ ժողովներ։ Ասիկա զարմանալի թուեցաւ իրեն, չկրցաւ իմաստ մը վերագրել, նիւթին մասին նոյնպէս գաղափար չունէր։ «Թերեւս կապ ունի պատրիարքական ընտրութեան հետ», մտածեց, «խեր ըլլայ», ըսաւ։
Որոշեալ օրը, որոշեալ ժամուն շքեղ ինքնաշարժ մը կայանեց փոխանորդարանի դրան առջեւ։ Քանի մը վայրկեան անց ինքնաշարժի առջեւէն ու ետեւէն ընթացող յատուկ ոստիկաններու շնորհիւ կը սուրար երթեւեկութեան պատճառով միշտ խցանուած փողոցներէն։ Միտքը տակաւին պղտոր էր, նախագահը ի՞նչ գործ կրնար ունենալ իրեն հետ՝ կը դնէր, կը վերցնէր, սակայն չէր հասկնար։ Ու վերջապէս փոխանորդը յայտնուեցաւ Վոսփորի բարձրադիր բլուրներէն մէկուն վրայ թառած շքեղ պալատի մը դրան առջեւ։ Պաշտօնեաներ բացին ինքնաշարժին դուռը, իջաւ, կարմիր գորգերով ծածկուած սանդուխներէն բարձրացաւ եւ ահաւասիկ հոն էր։ Այն սրահին մէջ, զոր միշտ հեռատեսիլով դիտած էր կամ տեսած՝ թերթերու լուսանկարներով։ Սրահին շքեղութենէն տարուելու ժամանակը չէր սակայն, նախագահը կը դիմէր իրեն, ձեռքին չորս մատները բացած (բթամատը ծալած էր դէպի բուռը)։
«Բարի եկար, բարի եկար», ըսաւ նախագահը ու փաթթուեցաւ հիւրին, որ «բարով տեսանք»ի խօսքերով կը փոխադարձէր տանտիրոջ։ Քաղաքավարական քանի մը խօսքէ ետք, երբ սուրճերն ալ դրուեցան սեղանին, նախագահը շիտակ նիւթը բացաւ։
-Տարիներէ ի վեր հիացումով կը հետեւիմ քեզի, փոխանո՛րդ։
-Պատիւ կ՚ընէք, վսեմաշուք տէր։ Ո՞ր յատկութեանս պարտական եմ արդեօք ձեր հիացումը։
-2008-էն ի վեր ինչպէ՞ս կրցար առանց ընտրութեան, առանց խորհրդակցական մարմինի, այդպէս միս-մինակդ ղեկավարել ժողովուրդդ։ Տալիք խորհուրդներդ կարեւոր պիտի ըլլան ինծի համար, որ կ՚ուզեմ հետեւիլ քու ճամբուդ եւ քեզի պէս ես ալ ըլլալ բացարձակ միապետ մը։
-Սխալ հասկցեր էք, վսեմաշուք տէր, մեր եկեղեցին բացարձակ ժողովրդավար է։ Զիս եկեղեցականներու համագումարը ընտրեց, միաձայնութեամբ։ Եւ արդէն հիմա ալ ընտրութեան որոշում առնուած է։
-Այո՛, այո՛, ես ալ ատիկա կ՚ըսեմ։ Բացարձակ ժողովրդավար, ընտրութիւն եւլն. հրաշալի խօսքեր են ասոնք։ Սակայն փաստօրէն դուն միանձնեայ կը ղեկավարես ու, որքան գիտեմ, առանց խորհրդակցական մարմինի մը նաեւ, չէ՞։ Նոյնը ես ալ ընել կը փորձեմ, սակայն միշտ ընդդիմացող մը կ՚ելլէ։
-Վսեմաշուք տէր, կրօնքը հոս կարեւոր դեր ունի։ Մենք կրօնական համայնք մըն ենք եւ հօտի ու հովիւի յարաբերութիւն մը կայ ժողովուրդին ու իմ միջեւ։
-Չհասկցայ։ Ինչպէ՞ս այսինքն։
-Ոչխարի ու հովիւի այսինքն։ Համայնքը ոչխարներէ բաղկացած է… Անշուշտ, փոխաբերական իմաստով։ Իսկ հոգեւորականները հովիւներ են։ Անոնք ալ սակայն որոշ նուիրապետութիւն մը ունին։ Ամենաբարձրը ես եմ։
-Ուրեմն հոգեւորականներն ալ քու ոչխարներդ են։
-Էհ, այդպէս կարելի է սեպել։ «Մէկ հօտ-մէկ հովիւ»։
-Բայց մերինները խնդիր կը հանեն երբ «մէկ պետութիւն-մէկ նախագահ» ըսեմ։
-Ես այդ առումով շատ ընդդիմադիր չունիմ, համայնքը ընդունած է ոչխարներու խումբ մը ըլլալը։ Հետեւած էք թերեւս, ընտրութեան որոշում առնուեցաւ, բայց այդքան ալ սրտովս չէ։ Մէկ քանի հոգի, եկեղեցական ու աշխարհական, դաւադրութիւն մը կազմակերպեցին դէմս ու ստիպուած այդ քայլը առի։ Սակայն միշտ կը յայտարարեմ՝ եթէ պետութիւնը արտօնէ, եթէ խոչընդոտ մը չելլէ, տեսնենք…
-Խելօք վարուեր ես։ Երեւի չեն ալ գիտեր, որ պետութեան արտօնութիւնը անհրաժեշտ չէ։ Արդէն թաղային խորհուրդներու ընտրութիւնները չենք արտօներ որ կատարուին, ինչպէ՞ս ձգենք որ պատրիարք ընտրէք։ Դուն ամուր մը նստէ տեղդ։ Ես ալ աւելի զարկ պիտի տամ կրօնական մոլեռանդութեան։ Սիրեցի ատ «մէկ հօտ-մէկ հովիւ»ի գաղափարը։
-Այո, միութիւնը լաւ բան է երբ ձեր շուրջ կը միանան։ Պէտք է այնպէս մը ընէք որ իբր միութիւնը ապահովողը ոչ թէ ձեր անձն է այլ ձեր ներկայացուցած հաստատութիւնը։ Ես այս պարագային եկեղեցին յառաջ կը քշեմ։ Անոնք որոնք եկեղեցիին շուրջ կը միանան՝ միացած կ՚ըլլան իմ շուրջս։ Իսկ ո՞վ պիտի չուզէր միանալ եկեղեցիին շուրջ։
-Դուն եկեղեցի կ՚ըսես, ես ալ պետութիւն։ Վերջապէս ոչխար ըլլան թէ քաղաքացի՝ մարդիկ չեն հարցաքններ, այս երկուքը անսխալական են, սրբութիւններ են իրենց համար։ Անոնք որոնք եկեղեցիին դէմ կու գան՝ դժոխքով կը վախցնես, պետութեան հակառակորդներն ալ՝ բանտով։
-Դժուարը անհաւատներն են։ Ոչինչէ կը վախնան։ Բոլոր հարցերն ալ իրենցմէ կ՚ելլեն։ Ինչպէ՞ս վախցնես դժոխքով՝ երբ անաստուած է։
-Ինչպէ՞ս վախցնես բանտով՝ երբ անիշխանական է ու ազատութիւնը շատ ուրիշ բաներով կը բնութագրէ։
Փոխանորդը դուրս ելաւ քիչ մը աւելի ինքնավստահ։ Տեսաւ որ ամենազօր կարծուած նախագահն իսկ իշխանութիւնը շարունակելու համար գրեթէ նոյն միջոցներուն կը դիմէ, ինչ որ ինքը։ Մոռցած էր ըսել հոն, սակայն հիմա ինքն իր մէջ երբ կը խօսէր, միտքը կու գար նաեւ ազգայնականութեան կէտը։ «Ես ճիշդ հայն եմ», ըսած էր անցեալ օր համացանցի ալիքի մը, թուած էր ըրածները հպարտանալով՝ պատասխան տալ կարծելով բոլոր անոնց, որոնք զինք կը մեղադրէին։ Ո՞վ պիտի համարձակէր արդէն իր երեսին զարնելու չըրածները՝ քանի մը ըրածներուն քով։
Գոհ տրամադրութեամբ վերադարձաւ փոխանորդարան, ուր իրեն կը սպասէին հեռաւոր թաղի մը թաղային խորհուրդին անդամները՝ իրենց տէրտէրով։ Եկած էին ձեռք պագնելու ու յառաջիկայ մատաղօրհութեան համար հովանաւորութիւն խնդրելու։
