ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ
dzovinarlok@gmail.com
21-րդ դար ենք մտել եւ սա նշանակում է պատերազմական նոր ձեւեր… Յիշենք, թէ ինչպէս սկսուեց մեր այս նոր դար, նոր հազարամեակը. 2001-ի Սեպտեմբերի 11-ին, 19 ահաբեկիչներ, բաժանուած 4 համակարգուած խմբերի, իրականացրեցին անձնասպան ահաբեկչական գործողութիւններ՝ առեւանգելով չորս մարդատար օդանաւեր։ Երկուսը ուղղուեցին եւ խրուեցին Նիւ-Եորքի երկու համաշխարհային առեւտրական կեդրոնների աշտարակների մէջ, երրորդը՝ խրուեց Փենթակոնի շէնքի մէջ, իսկ չորրորդի նշանակէտը Գափիթոլիումն էր (United States Capitol)՝ ԱՄՆ-ի կոնգրեսի նիստերի գումարման շէնքը Ուաշինկթոնում, սակայն ուղեւորներն ու անձնակազմը կանխելով խլեցին ահաբեկիչներից օդանաւի ղեկավարումը եւ այն ընկաւ Ուաշինկթոնից 240 քմ հեռաւորութեան վրայ, Փենսիլվանիայում… Զոհերի թիւը 2977 էր, 24 հոգի էլ համարուեցին անյայտ կորածներ։ Պաշտօնական վարկածը միանշանակ չընդունւեց եւ վաւերագրական ֆիլմեր նկարահանուեցին, որտեղ ապացուցւում էր, որ այս ահաբեկչութիւնը կազմակերպուած էր հենց ԱՄՆ-ի յատուկ ծառայութիւնների կողմից։ Սակայն մեզ այժմ հետաքրքրում է փաստը, այլ ոչ փաստի ծագումնաբանութիւնը։
Դէպքերի ժամանակագրութիւնը
Փարիզ, Նոյեմբերի 13, Ուրբաթ երեկոյ, երբ առջեւում Շաբաթ-Կիրակի է…
Կրկին արձանագրում են, որ ահաբեկչական գործողութիւնները չափազանց համակարգուած են եղել եւ կիրառուել են ճիհադականների ամենայաջողուած մեթոտները, այսինքն գրոհները իրականացուել են Փարիզի եօթ կէտերում գրեթէ միաժամանակ, ընդամէնը 35 րոպէների ընթացքում.
21.20-ին տեղի ունեցաւ առաջին պայթիւնը մահապարտի կողմից Stade de France մարզադաշտի կողքը, որտեղ ընթանում էր Ֆրանսիա-Գերմանիա ընկերական մրցախաղը եւ խաղին ներկայ էին նախագահ Օլանտն ու Գերմանիայի Արտաքին Գործոց Նախարար Շտայնմայերը։ Օլանտին յայտնեցին այդ մասին եւ տարհանեցին։ Նա մեկնեց Ներքին Գործերի Նախարարութիւն՝ խորհրդակցութեան համար։
21.25-ին ահաբեկիչները կրակում են Carillon բարի եւ «Փոքր Քամպոջա» հարեւան քաֆէի այցելուների վրայ, ինչպէս նաեւ անցորդների վրայ։ 14 զոհ։ Ի միջիայլոց քիչ անդին գտնւում է այն շէնքը, որտեղ Յունուարին ահաբեկիչների ձեռքով գնդակահարուեցին Charlie Hebdo ծաղրանկարիչները։
21.30-ին մարզադաշտի կողքը եւս մի մահապարտ ինքնապայթիւն իրականացրեց։ Ֆուտպոլային խաղը շարունակւում է։ Ֆրանսիացիները կոլ են խփում գերմանացիներին։ Մարզադաշտի վերեւը ուղղաթիռ է բարձրանում։ Ոստիկանապետը խնդրում է դեռեւս չպատմել, թէ ինչ է կատարւում դրսում։
21.32-ին La Casa Nostra pizzeria –ում եւ La Bonne Biere բարում, որոնք «Փոքր Քամպոջա»ից 400 մ. հեռաւորութեան վրայ են, կրկին այցելուներ են սպաննւում՝ 5 հոգի…
21.36-ին 2 քմ. անդին 19 հոգի սպաննւում են La Belle Equipe «Սքանչելի անձնակազմ» քաֆէյում…
21.40-ին միւս քաֆէյի առջեւ՝ Comptoir Voltaire, Ուոլթերի փողոցում ահաբեկիչը ինքնապայթիւնից զոհւում է, ծանր վիրաւորելով անցորդին։
21.55-ին եւս մի մահապարտ ինքնիրէն պայթեցնում է «Մաքտոնալս»ի քովը, մարզադաշտից 400 մ. հեռաւորութեան վրայ։ Որքան եղաւ, վե՞ց։
Համերգասրահը իր պատանդներով
Ամենասարսափելին թերեւս եօթերորդն էր, ուր եւ շտապեց նախագահ Օլանտը խորհրդակցութիւնից անմիջապէս յետոյ. դա 1500-նոց Bataclan համերգասրահն էր, որտեղ ժամը 21-ին ամերիկեան Eagles of Death Metal ռոք-խումբը համերգ էր տալիս, 40 րոպէ չանցած մտան չորս ահաբեկիչներ…
«Դուք երբեք չէք մտածի, որ դա կարող է ձեզ հետ պատահել,-գրում է իր էջում հրաշքով փրկուած երիտասարդ մի պրիտանուհի Իզօբել Բոդերին,- շուրջս տիրում էր երջանկութեան մթնոլորտ, երբ գլխաւոր մուտքից մտան տղամարդիկ եւ սկսեցին կրակել, մենք կարծեցինք, թէ դա երաժշտական շօուի մաս է։ Բայց դա ահաբեկչական յարձակում չէր, այլ զանգուածային սպանութիւն։ Տասնեակ մարդիկ գնդակահարւում էին հենց իմ աչքի առաջ։ Դահլիճը արեան մէջ կորած էր։ Տղամարդիկ ճչում էին, գրկելով իրենց ընկերուհիների դիակները։ Ես մէկ ժամից աւել պարկած էի մարդկանց միջեւ, ձեւանալով մեռած։ Շունչս պահած, չշարժըւելով, չլացելով, վախս բռնած։ Իմ բախտս բերեց, որ ես չմեռայ։ Ոսկրկուլների նման մեր վրայ յարձակուող տղամարդկանց կերպարները ինձ կը հետապնդէն մինչեւ կեանքիս վերջը։ Նրանք գնդակահարում էին իմ շուրջս գտնւող մարդկանց, եւ երեւում էր, որ նրանք ոչ մի յարգանք չեն տածում մարդկային կեանքի հանդէպ։ Հնարաւոր չէր հաւատալ, որ դա իսկականից է կատարւում։ Ես սպասում էի, որ ինչ-որ մէկը կը խոստովանի, որ այս մղձաւանջը ընդամէնը երազ է։ Սակայն հիմա ես կարող եմ պատմել հերոսների մասին։ Այն մարդու մասին, որն ինձ հանգստացնում էր, երբ ես լացում էի եւ ծածկում էր իր մարմնով, վտանգելով սեփական կեանքը։ Ոստիկանների մասին, որոնք հարիւրաւոր մարդկանց փրկեցին։ Այն կնոջ մասին, որը բացեց իր տան դռները եւ առաջարկեց ապաստան բոլոր տուժածներին։ Այս ամէնն ինձ ստիպում է հաւատալ, որ աշխարհը ունի ապագայ։ Բայց 80 մարդկանց բախտը չբերեց, բայց ես համոզուած եմ, որ նրանք վերջին պահին մտածում էին այն մարդկանց մասին, ում սիրում էին, որովհետեւ երբ ես պարկած էի անծանօթների միջեւ եւ սպասում էի, թէ ինչպէս փամփուշտը կ՚ընդհատի իմ 22-ամեայ կեանքը, ես շշնջում էի «Ես քեզ սիրում եմ», յիշելով բոլոր նրանց, ում սիրում եմ։ Անցեալ գիշերը ընդմիշտ փոխեց շատերի կեանքը, որպէսզի աշխարհը դարձնի աւելի լաւ…։
Եզրակացութիւններ
Այսպիսով կարելի է եզրակացնել, որ որքան մեծ դժբախտութիւն է պատահում մարդկանց հետ, այնքան շատ սիրոյ չափաբաժիններ են ձերբազատւում նրանց միջից, որպէսզի չարը չյաղթանակի նրանց մէջ։
Փարիզում կատարուածը ահաբեկչութիւն չէր, այլ պատերազմական գործողութիւն, բայց նոր տեսակ պատերազմ էր, երբ դու գնում ես համերգի, քաֆէ, ֆուտպոլի խաղի, եւ քեզ գնդակահարում են անծանօթ մարդիկ։ Ամէն մի ճաշարանի, դպրոցի կամ դահլիճի շուրջ չես տեղադրի ոստիկանական ստորաբաժանմունք, ուրեմն վախը կը տիրի ամենուրէք եւ մարդիկ կը սկսեն պայքարել արդէն իրենց ներսում տիրող սարսափի հետ… Բայց Սիրիայում մարդիկ արդէն հինգ տարի է, ինչ պայքարում են այդ հրէշի հետ, ուրեմն ինչու ենք մենք այդքան ցաւագին արձագանգում Ֆրանսիայի դէպքերին։ Որովհետեւ աշխարհի բոլոր մարդկանց, այդ թւում եւ սիրիացիների, Փարիզը, Ֆրանսիան գեղեցկութեան, սիրոյ եւ ժողովրդավարութեան խորհրդանիշն էր, եւ հիմա ահաբեկւում է մարդկութեան ամենասքանչելի երազանքը, որն է Փարիզը։
