Խոհեր երկրաշարժի Բ. տարելիցի առթիւ

6Փետրո­ւար ուրբաթ, Բո­վան­դակ Թուրքիա կը վեր­յի­շէ եր­կու տա­րի առաջ պա­տահած ահ­ռե­լի երկրա­շար­ժի զո­հերը։ Այդ օր սաս­տիկ երկրա­շար­ժի հե­տեւան­քով 11 քա­ղաք­նե­րէ ներս բազ­մա­թիւ շէն­քեր փուլ եկան եւ բիւ­րա­ւոր մար­դիկ այդ փլա­տակ­նե­րու տակ աւան­դե­ցին իրենց վեր­ջին շունչը։ Երկրա­շար­ժէն ետք տի­րող ընդհա­նուր պատ­կե­րը ճա­րահա­տու­թիւնն էր, քա­նի որ մար­դիկ ան­զօր կը մնա­յին առանց հա­մապա­տաս­խան թեխ­նի­քական սար­քե­րու, իրենց ձեռ­քի ու­ժով գո­յացած կոյ­տը հե­ռաց­նե­լու եւ անոր տակ կեն­դա­նի կեան­քեր փրկե­լու գեր­մարդկա­յին ջան­քե­րուն մէջ։

Աղէ­տէն ետք իշ­խա­նու­թիւննե­րը քննա­դատո­ւեցան բա­նակը օգ­նութեան կան­չե­լու մէջ թե­րանա­լու հա­մար։

Իս­կա­պէս ալ Թուրքիոյ Զի­նեալ Ու­ժե­րը ու­նէին այդ թեխ­նի­քական կա­րողու­թիւննե­րը, բայց երկրի ան­կա­յուն քա­ղաքա­կան հա­ւասա­րակշռու­թիւննե­րը ար­գելք եղան այդ առի­թէն օգ­տո­ւելու հա­մար։

Աւե­լի ուշ իշ­խա­նու­թեան շրջա­նակ­նե­րը այդ թե­րացու­մը խոս­տո­վանե­ցան «Բա­նակը զօ­րանո­ցէն դուրս հա­նելը դիւ­րին է, բայց ետ ղրկե­լը հար­ցա­կան» ըսե­լով։

Նոյն շրջա­նակ­նե­րը խոս­տա­ցան ամե­նակարճ ժա­մանա­կին վե­րակա­ռու­ցել աւե­րուած քա­ղաք­նե­րը։ Սա­կայն այս խոս­տումն ալ, ի դէմ շի­նարա­րական լուրջ ար­շաւնե­րու չէ կրցած տալ ակնկա­լուած կամ խոս­տա­ցուած ար­դիւնքը, քա­նի որ մին­չեւ օրս տար­բեր քա­ղաք­նե­րէ ներս բա­զում մար­դիկ վրան­նե­րու կամ տո­միկ­նե­րու խիստ ան­բա­ւարար պայ­մաննե­րուն մէջ կը պայ­քա­րին եղա­նակի պար­տադրած դժո­ւարու­թիւննե­րը յաղ­թա­հարե­լու։

Միւս կող­մէն երկրա­շար­ժը իշ­խա­նամէտ շի­նարա­րական ընկրեու­թիւննե­րու հա­մար նոր առիթ­ներ ընդձե­ռեց։ Կա­ռավա­րու­թիւնը հաս­տա­տեց «պա­հես­տի տա­րածքներ»ու մա­սին օրէնք մը, ըստ որու իշ­խա­նու­թիւննե­րը կրնան պե­տակա­նաց­նել նոյ­նիսկ քա­ղաքա­ցինե­րու սե­փական կա­լուած­նե­րը։ Նա­խորդ շա­բաթ այդ օրէն­քի գոր­ծադրու­թեան մտա­հոգիչ օրի­նակ մը ապ­րո­ւեցաւ, երբ բո­լորո­վին հա­յաբ­նակ Վա­քըֆ­գիւղի շրջա­կայ­քին բա­ւական լայն տա­րածքներ եւս պե­տակա­նացո­ւեցան բազ­մա­յարկ բնա­կարան­ներ կա­ռու­ցե­լու հա­մար։

Այս որո­շու­մը կը սպառ­նայ գիւ­ղի դի­մագ­ծի պահ­պանման։ Բա­րեբախ­տա­բար իշ­խա­նու­թիւննե­րը նկա­տի ու­նե­ցան կա­տարո­ւած բո­ղոքը ու առայժմ հրա­ժարե­ցան այս որո­շու­մէն։

Պար­տինք յի­շել թէ երկրա­շար­ժին այսքան ծանր հե­տեւանքներ գո­յաց­նե­լու ետին կան ան­կարգու­թեան զա­նազան դէպ­քեր։ Օրի­նակի հա­մար բազ­մա­յարկ շէն­քե­րու կից գոր­ծող կարգ մը խա­նութներ իրենց տա­րած­քը ընդլայ­նե­լու մի­տու­մով ան­փութօ­րէն կոտ­րած են սիւ­ներ, որ վտան­գած է շէն­քի սթա­թիք կա­յու­նութիւ­նը։ Այս տե­սակի անօ­րինու­թիւննե­րու դէմ յա­րու­ցո­ւած դա­տական հար­ցաքննու­թիւննե­րու միայն չնչին մէկ մա­սը ար­ժա­նացած է հա­մապա­տաս­խան պա­տիժ­նե­րու։

Երկրա­շար­ժի Բ. տա­րելի­ցը բո­լոր այս նիւ­թե­րուն վերստին ար­ծարծման առիթ դար­ձաւ։

Նշենք նաեւ թէ մեծ աղէ­տի Բ. տա­րելի­ցի այս օրե­րուն անընդհատ ցնցումնե­րով կ՚օրօ­րուի հա­րեւան եր­կիր Յու­նաստա­նը։ Մաս­նա­գէտ­ներ յատ­կա­պէս Սան­թո­րինի կղզիի վրայ կը նկա­տեն հրաբ­խա­յին աշ­խոյժու­թիւն։ Չի բա­ցառո­ւիր թէ Հրաբ­խա­յին ժայտքում մը, իր հետ կրնայ բե­րել նաեւ երկրա­շարժ՝ որու հե­տեւանքնե­րը կ՚ապ­րին նաեւ Թուրքիոյ եւ Յու­նաստա­նի ծո­վամերձ շրջանները։