Յոյսը՝ միամտութեան ու իմաստութեան առանցքին

Նոյ­նիսկ ամե­նածանր ապ­րումնե­րուն յա­ջոր­դէ Ամա­նորը միշտ յոյ­սե­րով դի­մաւո­րուած է պատ­մութեան ըն­թացքին։ Սա բնազ­դա­յին հո­գեբա­նու­թեան մը հե­տեւանքն է։ Մեր տա­րածաշրջա­նի ժո­ղովուրդնե­րու աւան­դա­կան ասա­ցուածքնե­րուն մէջ յա­ճախ կը շեշ­տադրո­ւի յոյ­սի անհրա­ժեշ­տութիւ­նը։ Շա­տեր կը հա­մաձայ­նին այն կար­ծի­քին թէ առանց յոյ­սի ապ­րի­լը ան­կա­րելի է։ Անու­րա­նալի իրո­ղու­թիւն է թէ երկրա­գունդի այս հա­տուա­ծին մէջ բո­լորէն աւե­լի կա­րիքը կը զգանք այս հա­մոզու­մին։

Բա­զում փոր­ձե­րով գի­տենք թէ յու­սալքու­թիւնը աղէտ կը պատ­ճա­ռէ։ Այս աղէտն ալ կը բնու­թագրո­ւի կեն­դա­նական աշ­խարհի ամե­նասի­րելի էակ­նե­րէն կա­տուի հա­կազ­դե­ցու­թիւնով։ Վտան­գի մատ­նո­ւած կա­տուն ան­գամ ճա­րահա­տու­թեան պա­հուն կրնայ վի­շապի մը վայ­րա­գու­թիւնով յար­ձա­կիլ։ Վեր­ջա­պէս այս ալ բնազ­դա­յին է։

Երբ կը պատ­րաստո­ւինք նոր տա­րի մը դի­մաւո­րելու Տէր­սի­մի գա­ւառ­նե­րու աւան­դա­կան հին տա­րին վա­նելու մի­տող Կա­ղանի խա­ղը, կը բե­մադ­րո­ւի շատ տար­բեր մշա­կոյթնե­րու մէջ եւս։ Երի­տասարդներ ձեռ­քերնին գա­ւազան­նե­րով կը վա­նեն, կը վտա­րեն այ­լեւս ծե­րու­նա­զարդ դար­ձած հին տա­րին խորհրդան­շող կեր­պա­րը եւ պա­տիւ­ներ կըն­ծա­յելով կը դի­մաւո­րեն զինք փո­խարի­նելու եկող նո­րը։

Իրա­կանու­թեան մէջ պա­տահա­ծը օրա­ցոյ­ցի վեր­ջին թեր­թի­կը փրցնելն է։ Բայց մեր ճա­կատագ­րին մա­սին որո­շումներ կա­յաց­նողնե­րը ընդհան­րա­պէս ծրա­գիր­ներ կը մշա­կեն եր­կա­րաժամ­կէտ գոր­ծադրու­թեան մը հա­մար։ Մար­դու կեան­քի սահ­մա­նու­մով ժա­մանա­կի լուրջ հա­տուած մը կը նկա­րագ­րէ 365 օրը, կամ 52 շա­բաթ­նե­րը, 12 ամիս­նե­րը եւ չորս եղա­նակ­նե­րը։ Բայց պատ­մութեան հաս­տա­փոր գիր­քի հա­մար ժա­մանա­կի ըն­կա­լու­մը շատ աւե­լի տար­բեր է եւ ան նիւթ կ՚ու­նե­նայ ո՛չ թէ տա­րինե­րու, այլ նոյ­նիսկ դա­րերու հո­լովոյ­թով տե­ղի ու­նե­ցած զար­գա­ցումնե­րը։

Դար­ձեալ բնազ­դա­յին է որ մենք ժա­մանա­կի հա­տուա­ծը ըն­կա­լենք մարդկա­յին կեան­քի տե­ւողու­թեամբ։ Այդ կեան­քը աւե­լի տա­նելի դարձնե­լու մար­մա­ջով ալ ստեղ­ծած ենք իմաս­տա­լից ար­տա­յայ­տութիւններ։ Քա­նի որ գի­տակ­ցած ենք մա­հուան ան­խուսա­փելիու­թեան, կ՚ապա­ւինինք այն մաղ­թանքին որ «Աս­տո­ւած կար­գը չխան­գա­րէ»։ Այ­սինքն մահն ալ ու­նե­նայ ար­դա­րու­թիւն։ Ահա­ւասիկ խաբ­կանք մը եւս, երբ կեան­քը ար­դար չէ ինչպէ՞ս յու­սալ թէ մա­հը ար­դար ըլ­լայ։

Եթէ մին­չեւ այս տո­ղերը խօ­սեցանք մեր կամ­քէն դուրս ըն­թա­ցող երե­ւոյթնե­րու մա­սին, այժմ փոր­ձենք որո­նել այն բո­լորը, որոնք կա­խեալ են մեր կամ­քէն։ Տես­նել չա­րը, բայց չփոր­ձել խու­սա­փիլ այդ չա­րէն՝ եւս մեր պա­տաս­խա­նատուու­թեան մաս կը կազ­մէ։ Ի՛նչ ցա­ւալի է, մեր այդ ըն­թացքն ալ ար­դա­րաց­նե­լու հա­մար դիւ­րաւ կրնանք հնա­րել զա­նազան պատ­րո­ւակ­ներ, որ­պէսզի կա­րենանք բա­ցատ­րել թէ չա­րիք գոր­ծե­լու պա­հուն ան­գամ մենք չենք մե­ղաւո­րը, այլ պայ­մաննե­րը այդպէս թե­լադ­րած են պար­զա­պէս։

Ու­րեմն առանց ու­րա­նալու մեր սե­փական պա­տաս­խա­նատո­ւու­թիւնը, բա­րի միտ­քե­րով պար­տինք դի­մաւո­րել Նոր Տա­րին՝ որ­պէսզի իրա­ւունք ու­նե­նանք մեր հաշ­ւոյն ալ բա­րի ակնկա­լու­թիւններ ցան­կա­լու։ Լրջօ­րէն սխա­լած պի­տի ըլ­լանք երբ մեր ու­րա­խու­թիւնը կա­պենք ու­րիշնե­րու տխրու­թեան։

Ու­րեմն եկէք հա­մաշ­խարհա­յին խա­ղաղու­թեան մը բա­րի մաղ­թանքով դի­մաւո­րենք Նոր Տա­րին, որ­պէսզի գե­րազան­ցենք միակող­մա­նի բար­քե­րու ապա­ւինե­լու պատ­ճա­ռած խաբ­կանքը։

Շնոր­հա­ւոր Նոր Տարի

pakrates@yahoo.com