Քաղաքակրթութիւնը գիտակցութեան հետեւանք է

Համաշ­խարհա­յին քա­ղաքակրթու­թեան որ­դեգրած սկզբունքնե­րու հա­մաձայն շրջա­նային վար­չութիւննե­րը, այլ խօս­քով քա­ղաքա­պետա­րան­նե­րը ժո­ղովրդա­վարա­կան հա­սարա­կու­թիւն մը հաս­տա­տելու գլխա­ւոր հրա­մայա­կան­նե­րէն են։

Մինչդեռ բռնա­տիրա­կան վար­չա­կար­գե­րը իրենց կա­ռավա­րու­թիւնը կը կեդ­րո­նաց­նեն։ Որ­քան ալ ըն­դարձակ ըլ­լայ երկրի տա­րած­քը, ժո­ղովուրդի շեր­տե­րը որ­քան ալ զա­նազա­նու­թիւն ներ­կա­յաց­նեն, բռնա­տիրա­կան վար­չա­կար­գը կ՚ու­զէ այդ բո­լորը դա­սաւո­րել մայ­րա­քաղա­քի տե­սան­կիւնէն։

Թուրքիա ալ պատ­մութեան բեմ ելած է իբ­րեւ բռնա­տիրա­կան պե­տու­թիւն։ Եթէ նկա­տի ու­նե­նանք 1920-ական­նե­րու հա­մաշ­խարհա­յին ըն­կա­լումնե­րը, այդ բռնա­տիրա­կան վար­չա­կար­գը որոշ չա­փով ըն­դունե­լի կրնանք հա­մարել։ Բայց երբ 21-րդ դա­րու առա­ջին քա­ռոր­դը բո­լորե­լու շե­մին կառ­չած մնանք հա­րիւր տա­րի առա­ջուան հաս­կա­ցողու­թիւննե­րուն, միայն դժբախ­տութիւն կը ծնինք։

Պոլ­սա­հայ հա­մայնքը վեր­ջին քա­նի մը տաս­նա­մեակ­նե­րուն է, որ սե­փական փոր­ձով կը տես­նէ քա­ղաքա­պետա­րանի ծա­ռայու­թիւննե­րէն օգ­տո­ւելու առի­թը։ Բան մը որ անե­րեւա­կայե­լի էր 30 կամ 40 տա­րի առաջ։ Այ­սօր հա­մայնքա­յին վա­րիչ­նե­րը օրի­նակի հա­մար դպրո­ցի մը ներ­կո­ւելուն հա­մար կամ վե­րանո­րոգ­ման հա­մար ամե­նայն հեշ­տութեամբ կը դի­մեն իրենց թա­ղի քա­ղաքա­պետա­րանի։ Ան­հատներ նոյնպէս դիւ­րաւ կ՚օգ­տո­ւին քա­ղաքա­պետա­րան­նե­րու ծա­ռայու­թիւննե­րէն, օրի­նակի հա­մար՝ յու­ղարկա­ւորու­թեան մը պա­րագա­յին անվճար փո­խադ­րա­միջոց ապա­հովե­լով։

Այս բո­լորը մտա­բերե­ցինք գոր­ծող իշ­խա­նու­թեան ընտրո­ւած քա­ղաքա­պետ­նե­րու փո­խարէն տե­ղապա­հի նշա­նակումնե­րը նկա­տի ու­նե­նալով։ Նա­խագահ Էր­տո­ղան Շրջա­նային Վար­չութիւննե­րու ընտրու­թիւննե­րու նա­խօրէին բա­ցայայտ կեր­պով յայ­տա­րարած էր թէ եթէ ընդդի­մադիր­ներ, յատ­կա­պէս ալ ՏԵՄ կու­սակցու­թեան թեկ­նա­ծու­ներ ընտրո­ւին, պի­տի չվա­րանի նոր տե­ղապահ­ներ նշա­նակե­լէ։ Բա­ցի այդ, Հա­թայ նա­հան­գի մէջ խոր­հուրդ տո­ւած էր իշ­խա­նու­թեան կու­սակցու­թե­նէն թեկ­նա­ծու­նե­րու աջակ­ցե­լու մա­սին։ «Եթէ կեդ­րո­նական վար­չութիւ­նը եւ քա­ղաքա­պետա­րանը նոյն կու­սակցու­թե­նէն ըլ­լան, ծա­ռայու­թիւննե­րէն աւե­լի դիւ­րաւ կ՚օգ­տո­ւիք» ըսե­լով սպառ­նա­ցած էր ընտրող­նե­րուն։

Ներ­կայ զար­գա­ցումնե­րը պէտք է այս հա­մաչա­փու­թեան մէջ դի­տել եւ կա­րելի եղա­ծին չափ բարձրա­ձայն հա­կազ­դել գոր­ծո­ւած անար­դա­րու­թեան դէմ։

Քա­ղաքա­պետա­րանի ծա­ռայու­թիւննե­րու ժողվրդա­կանաց­ման օրի­նակ­նե­րը ան­հա­մար են։ Մենք տա­կաւին նոր կը ծա­նօթա­նանք որ­պէս քա­ղաքա­ցի մեր բնա­կան իրա­ւունքնե­րուն։ Թե­րեւս այս է որ ար­գելք կ՚ըլ­լայ հա­մապա­տաս­խան հա­կազ­դե­ցու­թեան բա­ցակա­յու­մին։ Պի­տի սոր­վինք մեր իրա­ւունքնե­րը եւ ըստ այնմ պի­տի պայ­քա­րինք այդ իրա­ւունքնե­րու ան­տեսման բո­լոր տե­սակի ոտնձգու­թիւննե­րուն դէմ։

Քա­ղաքակրթու­թիւնը երկնքէն իջ­նող մա­նանայ մը չէ։ Ան կը ձեռքբե­րուի հա­սարա­կական գի­տակ­ցութիւ­նով ու պա­հան­ջա­տիրու­թեամբ, այ­սինքն յա­մառ ու յա­րատեւ պայ­քա­րի շնոր­հիւ։

pakrates@yahoo.com