ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

Գիծի շնորհը կամ երբ սպառի Հայկազեան բառարանը

Այս սիւ­նա­կին վրայ իւ­րա­քան­չիւր շա­բաթ տո­ղեր կը մրո­տենք, թա­նաք կը սպա­ռենք միտք մը, կար­ծիք մը, կամ խոր­հուրդ մը փո­խանա­կելու հա­մար։ Բայց յան­կարծ կը նկա­տենք որ մեր սի­րելի եր­գի­ծան­կա­րիչ Օհան Շաշ­կալ գրի­չի մը քա­նի մը հպու­մով պատ­մած է այն բո­լորը, որոնք պատ­մե­լու հա­մար մենք ահա­գին ժա­մանակ պի­տի վատ­նէինք։

Հրաշք է եր­գի­ծան­կարչու­թիւնը, երբ այդ գրի­չը բռնող ձեռ­քը հրա­հանգներ կը ստա­նայ ստեղ­ծա­րար, դա­տողու­թեան մեծ որակ ու­նե­ցող միտ­քէ մը։

Այդպի­սին է Օհան Շաշ­կա­լի գծագ­րութիւ­նը։ Սո­վորա­կան ծաղ­րանկա­րէ մը ան­դին, մեծ խոր­հուրդ կայ անոր գի­ծերուն մէջ։

Ան այս շա­բաթ գծած է յո­խոր­տա­ցող կեր­պար մը, որուն վզին ան­ցուցած են շու­նե­րու յա­տուկ խած­նե­լու ար­գելք հան­դի­սացող կո­նաձեւ սարք մը եւ շղթա­յով ալ զսպած։

Այս տես­նե­լով մտա­բերե­ցի հե­ռուստա­ցոյ­ցէն սփռո­ւած բա­նավէ­ճերը, կամ նոյ­նիսկ եր­բեմն քա­ղաքա­կան գոր­ծիչնե­րու ելոյթնե­րը։ Անոնք լսե­լու պա­հուն մերթընդմերթ կը մտա­բերեմ թէ իմ գիտ­ցած լե­զու­նե­րու բա­ռամ­թերքը խիստ ան­բա­ւարար կը մնան այդ խօս­քե­րուն հա­կազ­դե­լու հա­մար։ Ան­դին կը մնայ մի այլ բա­ռապա­շար, որ թէեւ շրջա­նային է բո­լոր լե­զու­նե­րէ ներս, բայց շեշ­տադրման եղա­նակով հասկնա­լի բո­լորին հա­մար։

Իմ ապ­րած մի­ջավայ­րի մէջ շու­նը վա­նելու հա­մար «հոշտ» կը գո­ռանք։ Հա­յաս­տա­նի որոշ շրջան­նե­րու մէջ նոյն վա­նող հրա­հան­գը կը վե­րածո­ւի «խա­շու»։ Կա­տու­նե­րը վա­նելու հա­մար ըն­դունած ենք «քիշթ» կամ «փիշթ» գո­չու­մը։ Եւ այսպէս կան տա­կաւին «չիւշ»ը, «օհա»ն կամ «հո­հա» եւ այլ տե­սակի տար­բե­րակ­ներ։

Այո՛ երբ բա­ռապա­շարը սպա­ռի…

Միտ­քը յստա­կեց­նե­լու հա­մար պար­զեմ թէ այս խօս­քե­րով չեմ ակ­նարկեր այդ կամ այն ան­ձին։ Բայց խոս­տո­վանիմ որ եթէ հարց տրո­ւի թէ ո՞վ ար­ժա­նիէ վե­րոն­շեալ բա­ցագան­չութիւննե­րու, ան­վա­րան պի­տի ըսեմ թէ մտքիս մէջ բա­ւական եր­կար ցանկ մըն է այդ, գե­րազան­ցե­լով քա­ղաք­նե­րու, եր­կիրնե­րու, նոյ­նիսկ ցա­մաքա­մասե­րու սահ­մաննե­րը։

Նա­խապէս այս գո­չումնե­րուն կ՚ար­ժա­նանա­յին անուս, ան­տաշ, խո­պան մար­դիկ։ Ցա­ւալին այն է որ ներ­կայ պայ­մաննե­րուն ու­սա­նած, բայց ան­տաշ մնա­ցած­ներ տի­րացած են աթոռ­նե­րու կամ ամ­պիոն­նե­րու, իրենց անուննե­րուն առ­ջեւ կցուած է բա­զում տիտ­ղոսներ, բայց նոյնն է, կ՚ար­դա­րաց­նեն այդ գո­չումնե­րը։

Ափ­սոս ու աւաղ՜ մեր ժա­մանակ­նե­րու իրո­ղու­թեան։