Մոռնալը ապերախտութիւն է

Այս շաբաթ կայանալիք վերջին ընտրութիւններով աւարտած պիտի ըլլանք պոլսահայ պատմութեան հետաքրքրական շրջան­նե­րէն մէ­կը եւս։ Իս­կա­պէս ալ բա­զում երե­ւոյթնե­րով ան­նա­խադէպ եղաւ այս ընտրաշրջա­նը։ Ամե­նամեծ հաս­տա­տաու­թիւննե­րու հա­մար բնակ­չութիւն չու­նե­ցող թա­ղերու մէջ ընտրասնտուկ տե­ղադ­րել, աղ­քատ թա­ղերու մէջ եօթը կամ ինը թեկ­նա­ծու­ներ գտնե­լու դժո­ւարու­թեան փո­խարէն հա­րուստ թա­ղերէ ներս 90 թեկ­նա­ծու­նե­րով ընտրու­թեան եր­թալ, եւ տա­կաւին ին­չեր ու ին­չե՜ր։

Այս շա­բաթ Կ՚ու­զեմ ծան­րա­նալ անոնցմէ մէ­կուն՝ Փան­կալթըի Մխի­թարեան Վար­ժա­րանի ընտրու­թեան նիւ­թին։ Այս հաս­տա­տու­թիւնը նա­խապէս միաբա­նական ըն­կա­լու­մով կը պաշ­տօ­նակո­չէր իր վար­չութիւ­նը։ Օրէնքնե­րու փո­փոխու­թեան հե­տեւան­քով այ­սօր գո­յացած է ու­րիշ իրո­ղու­թիւն մը։ Միաբա­նական այդ կա­ռոյ­ցը այժմ վե­րածո­ւած է հա­մայնքա­յին հաս­տա­տաու­թեան եւ այստեղ նշո­ւած հա­մայնքն ալ ու­րիշ մը չէ, այլ միայն ու միայն քա­ղաքի հայ կա­թողի­կէ հա­սարա­կու­թիւնը։

Իրո­ղու­թիւնը այսպէս ըլ­լա­լով հան­դերձ յայտնո­ւեցան մար­դիկ, որոնք իրենց սան­ցա­զեր­ծո­ւած թշնա­ման­քէն ձեր­բա­զատո­ւելու առիթ մը գտած ըլ­լա­լով ար­ծարծե­ցին բո­լորո­վին այլ իմաստ ներ­կա­յաց­նող քա­րոզ­չութիւն մը։ Այդ քա­րոզ­չութեան մէջ շռայ­լո­ւած մե­ղադ­րանքնե­րը զուրկ էին տրա­մաբա­նու­թե­նէ, բայց ոչ ոք կա­րեւո­րու­թիւն ըն­ծա­յեց խնդրի այդ երե­սակին։ Ընդ հա­կառա­կը վերստին բա­ցուե­ցան հին տետ­րակներ եւ փոր­ձո­ւեցաւ այդ տետ­րա­կի էջե­րէն նոր թշնա­մու­թիւններ դուրս գալ։

Ոմանք յի­շեցին Մես­րոպ Պատ­րիար­քի Հա­յաս­տա­նի ան­կա­խաց­ման յա­ջոր­դող օրե­րուն օրա­կար­գի բե­րած բա­նավէ­ճերը։

Յի­շենք թէ կա­թողի­կէ հո­գեւո­րական մը Հա­յաս­տա­նի ան­կա­խացու­մէն ետք ըսած էր թէ Հա­յաս­տան խո­պան հող մըն է եւ պէտք է մշա­կել զայն։ Այս ելոյ­թը այդ օրե­րուն մար­դորսու­թեան ար­շաւ մը ըլ­լա­լով ըն­կա­լուած էր, որուն դէմ բուռն հա­կազ­դե­ցու­թիւն ցու­ցա­բերած էր Մես­րոպ Պատ­րիար­քը։

Ապա կա­թողի­կոսի ընտրու­թե­նէն ետք այս ան­գամ ալ մեր հա­մայնքէն ներս ծա­գած էր Էջ­միած­նի եւ Ան­թի­լեասի օծուած միւ­ռոննե­րը ըն­դունե­լու մա­սին շին­ծու բա­նավէճ մը։

Այ­սօր կը տես­նենք նման բնոյ­թի մե­ղադ­րանքներ, որոնք դոյզն իսկ նկա­տի չեն ու­նե­նար ազ­գա­յին գի­տակ­ցութիւն կո­չուած ար­ժա­նիքը։ Պար­տինք յի­շել թէ Հա­յաս­տա­նի ան­կախ հան­րա­պետու­թիւնը երբ Թուրքիոյ մէջ ամե­նացածր մա­կար­դա­կով իսկ ըլ­լայ ներ­կա­յացուցչու­թիւն մը պի­տի բա­նար, բա­զում կա­լուած­ներ ղե­կավա­րող Հայ Առա­քելա­կան Եկե­ղեցին դժո­ւարա­ցած էր գրա­սենեակ մը տրա­մադ­րե­լու եւ այդ կա­րիքը ապա­հովո­ւած էր հայ կա­թողի­կէ հա­մայնքի տրա­մադ­րած գրա­սենեակով։ Դի­ւանա­գիտա­կան այդ հաս­տա­տու­թիւնը ազ­գա­յինի մը տրա­մադ­րած ժա­մանա­կաւոր գրա­սենեակէն ետք մին­չեւ օրս կը գոր­ծէ այդ եր­դի­կին տակ։

Նոյ­նը պա­տահե­ցաւ այս ան­գամ ալ հա­յաս­տանցի երա­խանե­րու ուսման վայր մը փնտռե­լու պա­հուն։ Մեր կեղծ ազ­գա­յին­նե­րը այդ ժա­մանակ ալ դժկա­մեցան եւ կա­րիքը հո­գած հայ աւե­տարան­չա­կան հա­մայնքը։

Այս բո­լորը գիտ­նա­լով հան­դերձ խտրա­կանու­թեան մա­սին խօ­սիլը ար­դէն ինքնին խտրա­կանու­թիւն մըն է։ Կրօն­քը իր դա­ւանանքնե­րով ինքնու­թեան բնո­րոշիչ տար­րե­րէն մէկն է միայն։ Ան­դին ու­նինք աւե­լի հսկայ տարր մը, որն է ազ­գա­յին պատ­կա­նելու­թիւնը։ Ան­կախ ան­կէ թէ այս պատ­կա­նելու­թիւնը կը յայտնո­ւի առա­քելա­կան, կա­թողի­կէ կամ աւե­տարան­չա­կան հա­կումներու մէջ։

pakrates@yahoo.com