Բոլորս գիտենք Ալատտինի լամբը։ Կախարդական հրէշ մը բանտարկուած է այդ լամբին մէջ, որ յարմար կանչը լսելով դուրս կու գայ հրաշքներ գործելու համար։ Սակայն երբեմն կը պատահի որ այդ հրաշքները փորձանքաբեր ըլլայ։ Փրկութեան միակ միջոցն է հրէշը կրկին բանտարկել իր դուրս սպրդած լամբին մէջ։ Եկուր տես որ այդքան ալ դիւրին չէ լամբէն դուրս սպրդած հրէշը կրկին բանտարկել իր եկած տեղը։
Այս պատմութիւնը ընդունելութիւն գտած է աշխարհի զանազան երկիրներու մէջ։ Եթէ արեւելքի մէջ ան կը յայտնուի Ալատտինի լամբարով, արեւմտեան մշակոյթի մէջ ալ դուրս կը սպրդի Փանտորայի սնտուկէն։ Խորհուրդը ընդհանրապէս նոյնն է։ Մենք ենք որ դուրս հանած ենք այդ հրէշը, ուրեմն ստիպուած ենք մեր գործած սխալին հետեւանքներուն հետ առերեսուելու։
Այս օրերուս նման հաշուեյարդարի մը նստելու համար բազմաթիւ առիթներ կան։ Ահաւասիկ ամբողջ համայնք մը ըլլալով դէմ առ դէմ ենք մեզ կեղեքող, մեր միասնական հարստութիւնը շահագործող կառոյցներու հետ հաշիւ տեսնելու։ Բայց հոն եւս կը նկատենք մեզի յատուկ թերութիւններ։ Օրինակի համար կը տարուինք կեղծ քաղաքակիրթ վերաբերմունքներէ եւ չենք համարձակիր գողին գող, աւազակին աւազակ ըսելու։ Այդ բանը կ՚ընենք միայն բամբասանքի բնոյթով։ Կը փոխանցենք մեր լսածները իրարու եւ ապա անմիջապէս կը զգուշացնենք «ինձմէ լսած մի՛ ըլլար» ըսելով։
Այդքանը անգամ բաւարար է գործուած սխալին մեղսակից ըլլալու համար։ Բայց կարեւոր եղածը այդ պահուն միայն ու միայն մեր սեփական մաշկը փրկելն է եւ ոչ աւելին։
Թուրքիոյ հայ ժողովուդը անցեալին մղած բուռն քաղաքական, գաղափարախօսական եւ օրինական պայքարներու հետեւանքով ձեռք բերաւ իր հաստատութիւնները ընտրելու ծառայող համակարգը։ Նոյնիսկ բացառութիւն մըն է հոգեւոր առաջնորդի, այսինքն պատրիարքի ժողովուրդին ձայներով ընտրուելու իրաւունքը։ Սակայն այդ ձեռքբերումը տարիներու ընթացքին այլասերողը, անգործածելի դարձնողը դարձեալ մենք ենք, այդ նոյն տոհմի ժառանգորդներս։ Երկար տարիներու ընդհատումէ ետք, երբ առաջին անգամ առիթը գոյացաւ ընտրութեան միջոցաւ մեր կամքը դրսեւորելու, ընտրելու իրաւունք ունեցողներու միայն 20 տոկոսն է որ արժեւորեց այդ իրաւունքը։ Այս պահուն հաւանական բոլոր բարեփոխումներու դիմաց թերահաւատ գտնուողները ուղղակի պատասխանատու են տիրող սնանկացումէն։
Եթէ համայնքային հաստատութիւնները ջարամիտներու ձեռքին խաղալիք կը դառնան, այդ ընթացքը կախեալ է մեր անտարբերութենէն։ Այդ անտարբերութեան վստահելով է որ Սուրբ Հռիփսիմեանց Եկեղեցւոյ թաղականութիւնը կը համարձակի ընտրութիւնը քօղարկել եւ սահմանափակել միայն իր թաղի ցուցակներով։
Այդ տեսակի խարդախութիւնները առաջին անգամ չէ որ կը պատահին։ Անցեալին ալ հանդիպած էինք նման զեղծարարութիւններու, որոնց հետեւանքով յանկարծակիի եկած էր ամբողջ համայնք մը, լսելով որ Պալատի Սուրբ Հրեշտակապետ Եկեղեցւոյ թաղական խորհուրդի ընտրութիւնը կատարուած է անցեալ շաբաթ օր։ Յաջորդին ոչ ոք առարկեց այս կատարուածին դէմ եւ ինչպէս կ՚ըսէ նախագահ Էրտողան «Ձիաւորը Սկիւտար հասաւ արդէն»։ Այսօր ալ պատկերը տարբեր չէ, քանի որ Պիւյիւքտերէի թաղականութիւնը նախ փորձած է ընտրութիւն անցկացնել երկուշաբթի օրով ու երբ այդ ծուղակը խանգարուած է, այս անգամ ալ կը փորձէ ընտրութիւնը միայն ու միայն իր եկեղեցւոյ մէջ ընելով արգելք ըլլալ հասարակութեան մասնակցութեան։ Ուրեմն այս բոլորի հանդէպ անհրաժեշտ է ժողովուրդի հսկողութիւնը։
pakrates@yahoo.com