Որո՞ւ եւ ինչի՞ ոգեւորութիւնը

«Վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շինեան հե­ռախօ­սազ­րոյց ու­նե­ցած է Թուրքիոյ նա­խագահ Ռե­ճեպ Թա­յեպ Էր­տո­ղանի հետ։

Եր­կու եր­կիրնե­րու ղե­կավար­նե­րը ընդգծած են հայ-թրքա­կան յա­րաբե­րու­թիւննե­րու կար­գա­ւոր­ման գոր­ծընթա­ցին կա­րեւո­րու­թիւնը, ինչ որ պի­տի նպաս­տէ նաեւ տա­րածաշրջա­նին մէջ խա­ղաղու­թեան եւ կա­յու­նութեան ամ­րապնդման, շնոր­հա­ւորած են մի­մեանց Ատ­հա­յի եւ Վար­դա­վառի տօ­ներուն առ­թիւ։

Փա­շինեան եւ Էր­տո­ղան տե­ղի ու­նե­ցած հե­ռավար զրոյ­ցին մէջ ակնկա­լիք յայտնած են, որ Յու­լիս 1-ին իրենց եր­կիրնե­րու յա­տուկ ներ­կա­յացու­ցիչնե­րու հան­դիպման ժա­մանակ ձեռք բե­րուած պայ­մա­նաւո­րուա­ծու­թիւննե­րը շուտ կեան­քի կը կո­չուին։ Հա­յաս­տա­նի եւ Թուրքիոյ յա­տուկ ներ­կա­յացու­ցիչնե­րը վեր­ջին հան­դիպման հե­տեւան­քով հա­սած են պայ­մա­նաւո­րուա­ծու­թեան եր­կու հա­րեւան եր­կիրնե­րու սահ­մա­նը բա­նալ եր­րորդ եր­կիրնե­րու քա­ղաքա­ցինե­րու հա­մար, ինչպէս նաեւ Թուրքիա-Հա­յաս­տան եւ հա­կառակ ուղղու­թեամբ բեռ­նա­փոխադ­րումներ իրա­կանաց­նել`օդա­յին ճա­նապար­հով։

Յի­շենք որ Հա­յաս­տան-Թուրքիա ցա­մաքա­յին սահ­մա­նը փակ է 1993 թո­ւակա­նէն այս կողմ»։

Այսպէս ներ­կա­յացո­ւեցաւ Թուղրքիոյ վեր­ջին 20 տա­րինե­րու քա­ղաքա­կան եւ յատ­կա­պէս ալ միջզգա­յին յա­րաբե­րու­թիւննե­րու ուղղու­թիւն տո­ւող նա­խագահ Էր­տո­ղանի եւ ՀՀ վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շինեանի թէ­կուզ հե­ռաձայ­նով առա­ջին երկխօ­սու­թիւնը։

Ինչպէս ծա­նօթ է եր­կու եր­կիրնե­րու մի­ջեւ միջ­պե­տական յա­րաբե­րու­թիւններ գո­յու­թիւն չ՚ու­նին։ Պատ­ճա­ռը Թուրքիոյ Հան­րա­պետու­թեան Հա­յաս­տա­նի հան­դէպ պատ­մա­կան մեր­ժո­ղակա­նու­թիւնն է։

Հա­յաս­տան մօտ 70 տա­րիներ իբ­րեւ Խորհրդա­յին Միու­թեան 15 հան­րա­պետու­թիւննե­րէն մէ­կը, ուղղա­կի շփում չէր ու­նե­ցած հա­րեւան երկրի հետ։

Այս պա­հուն կ՚ապ­րինք եր­կու եր­կիրնե­րու մի­ջեւ յա­րաբե­րու­թիւննե­րու բնա­կանո­նաց­ման մի­տող գոր­ծընթաց մը։ Ըստ երե­ւոյ­թի այդ գոր­ծընթա­ցը ետին թո­ղած չորս հան­դի­պումնե­րէն ետք տա­կաւին շատ հե­ռու է էական յա­ռաջըն­թաց մը ներ­կա­յաց­նե­լէ։

Վիեն­նա­յի 1 Յու­լի­սեան չոր­րորդ հան­դի­պու­մէն ետք ար­տա­սանո­ւած որո­շումնե­րը նշա­նակու­թիւն մը չ՚ու­նին, քա­նի որ ցա­մաքա­յին սահ­մա­նը փակ է եր­կու եր­կիրնե­րու քա­ղաքա­ցինե­րուն հա­մար եւ թոյլ տրո­ւած ապ­րանքնե­րու օդա­յին փո­խադ­րութիւ­նը սնա­մէջ է, քա­նի որ Թուրքիա ցարդ չէ վե­րացու­ցած Հա­յաս­տա­նի հան­դէպ տնտե­սական շրջա­փակու­մը։

Յօ­դուա­ծի սկիզ­բին տե­ղադ­րո­ւած մէջ­բերման մէջ կը կար­դանք թէ Փա­շինեան շնոր­հա­ւորած է մահ­մէ­տական­նե­րու զոհ մա­տուցման տօ­նը, իսկ Էր­տո­ղան փո­խադար­ձա­բար մօ­տալուտ Վար­դա­վառը։

Զա­ւեշ­տա­լի է այս հե­ռախօ­սահան­դիպման պոլ­սա­հայ որոշ շրջա­նակ­նե­րու մէջ պատ­ճա­ռած ոգե­ւորու­թիւնը։

Սուրբ Փրկիչ Հի­ւան­դա­նոցի հո­գաբար­ձութեան ատե­նապե­տը եւ իր ան­ձամբ գլխա­ւորած Հայ­կա­կան Հիմ­նարկնե­րու Հար­թա­կը ան­ջա­տաբար պոլ­սա­հայ մա­մու­լին մէջ տո­ւած յայ­տա­րարու­թիւննե­րով ող­ջունե­ցին այս զար­գա­ցու­մը։

Նման բնոյ­թի ելոյ­թով մը ար­տա­յայ­տո­ւեցաւ նաեւ Սա­հակ Բ. Պատ­րիարք Սրբա­զանը։

Կաս­կած չկայ թէ աշ­խարհաս­փիւռ հա­յու­թեան մէջ պոլ­սա­հայու­թիւնը ամե­նամեծ ոգե­ւորու­թեամբ պի­տի ող­ջունէ Հա­յաս­տա­նի եւ Թուրքիոյ մի­ջեւ բնա­կանոն յա­րաբե­րու­թիւննե­րու հաս­տա­տու­մը։ Սա­կայն պար­տինք տես­նել թէ տա­կաւին շատ հե­ռու ենք այդ հանգրուանէն։

Այս պա­հուն գո­յացած ոգե­ւորու­թիւնը հե­ռու է նաեւ պոլ­սա­հայ հա­սարա­կու­թեան զգա­ցումնե­րը ցո­լաց­նե­լէ, երբ ան մեծ ու­շադրու­թեամբ կը հե­տեւի Ալիեւի սպառ­նա­լիք­նե­րուն եւ Զան­գե­զու­րի մի­ջանցքի մը մա­սին յա­մառ պա­հանջնե­րուն։ Ու­րեմն ար­տա­յայ­տո­ւած գո­հու­նա­կու­թիւնը կը մի­տի Թուրքիոյ գոր­ծող իշ­խա­նու­թիւնը փայ­փա­յելու։

pakrates@yahoo.com