ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

Պելառուսը եւ Լուկաշենկոն

Պելա­ռու­­սի Հան­­րա­­­պետու­­թիւնը 9,5 մի­­լիոնա­­նոց մի եր­­կիր է, որը սահ­­մա­­­նակից է ՌԴ-ը, Լի­­տուա­­յին, (արեւմտա­­հայե­­րէն՝ Լի­­տուա­­նիա) Լա­­տուիային (արեւմտա­­հայե­­րէն Լե­­տոնիա), Լե­­հաս­­տա­­­նին։ Եր­­կու պե­­տական լե­­զու ու­­նի՝ պե­­լառու­­սե­­­րէն եւ ռու­­սե­­­րէն։ Այժմ անդրա­­դառ­­նանք բո­­լորին յայտնի իրա­­դար­­ձութիւննե­­րին, այ­­սինքն Օգոս­­տո­­­սի 9-ին Պե­­լառու­­սում կա­­յացած նա­­խագա­­հական ընտրու­­թիւննե­­րին։ Յաղ­­թողն յայ­­տա­­­րարո­­ւեց գոր­­ծող նա­­խագահ Ալեք­­սանդր Լու­­կա­­­շեն­­կոն, եւ բո­­լորը նշե­­ցին, որ երկրի ղե­­կավա­­րի պաշ­­տօ­­­նում նա գտնւում է 1994 թո­­ւակա­­նից, այ­­սինքն 26 տա­­րի։ Ու­­րեմն տիք­­թա­­­թէօռ է։ Ոչ ոք չխօ­­սեց այն մա­­սին, որ նա թա­­լան­­չի է, կա­­շառա­­կեր է, ինչպէս կա­­րելի էր ասել Ուկրաինա­­յի, Հա­­յաս­­տա­­­նի նա­­խագահ­­նե­­­րի պա­­րագա­­յում, որոնց պատ­­ճա­­­ռով այդ երկրնե­­րում յե­­ղափո­­խու­­թիւննե­­րը յա­­ջողե­­ցին, միայն դժգո­­հում էին, որ աթո­­ռը զաւ­­թել է եւ չի ազա­­տում։ Ընդդի­­մու­­թիւնը չըն­­դունեց ընտրու­­թիւննե­­րի ար­­դիւնքնե­­րը, եւ յայտնեց, որ դրանք կեղ­­ծո­­­ւած են։ ԱՄՆ-ը իր ամե­­րիկեան խօսքն ասաց, ըստ որի ըն­­րութիւննե­­րը ո՛չ ազ­­նիւ էին, ո՛չ էլ ար­­դար։ Եւ­­րո­­­միու­­թիւնը ակ­­նարկեց ընտրու­­թիւննե­­րում կի­­րառո­­ւած խար­­դա­­­խու­­թիւննե­­րի մա­­սին եւ յայ­­տա­­­րարեց, որ Լու­­կա­­­շեն­­կոն օրի­­նական նա­­խագահ չէ։ Սա­­կայն Լու­­կա­­­շեն­­կոն ամէն տե­­սակի ուժ կի­­րառեց ան­­հա­­­մաձայննե­­րի դէմ։

Սեպ­­տեմբե­­րի 9-ին Լու­­կա­­­շեն­­կոն հար­­ցազրոյց ու­­նե­­­ցաւ ռու­­սաստա­­նեան չորս լրագ­­րողնե­­րի հետ, որոն­­ցից եր­­կուսը՝ «RT» հե­­ռու­­սա­­­տըն­­կե­­­րու­­թեան եւ «Russia Today» մի­­ջազ­­գա­­­յին լրա­­տուա­­կան գոր­­ծա­­­կալու­­թեան գլխա­­ւոր խմբա­­գիր Մար­­գա­­­րիտա Սի­­մոնեանն էր եւ “Գո­­վորիտ Մոս­­կուայ, (այ­­սինքն Խօ­­սում է Մոս­­կո­­­ւան) ռա­­տիօկա­­յանի գլխա­­ւոր խմբա­­գիր Ռո­­ման Բա­­բաեանն էր։ Այդ հար­­ցազրոյ­­ցում Լու­­կա­­­շեն­­կոն մաս­­նա­­­ւորա­­պէս ասաց.

- Ո՛չ մի ապա­­կայու­­նա­­­ցում չկայ։ Եթէ չլի­­նէր ար­­տա­­­քին գոր­­ծօ­­­նը, այ­­սինքն դրսից ղե­­կավա­­րու­­մը, ապա ոչինչ չէր լի­­նի։ Տո­ւեալ դէպ­­քում մենք, ինչպէս նաեւ ռու­­սաստան­­ցի­­­ները, գի­­տենք, թէ ով­­քեր են ղե­­կավա­­րում եւ որ­­տե­­­ղից՝ դա ամե­­րիկա­­ցիներն են անում Վար­­շա­­­ւայի մեր­­ձա­­­կայ­­քի կեդ­­րո­­­նից, յայտնի «Թե­­լեգ­­րամ» քա­­նալի մի­­ջոցով։ Երկրորդ կեդ­­րո­­­նը Չե­­խիան է։ Այ­­նուհե­­տեւ գա­­լիս են Լի­­տուա­­նիան եւ, ցա­­ւօք սրտի, Ուքրաինա­­յում կան յե­­նակէ­­տեր։ Սա առա­­ջին ազ­­դե­­­ցու­­թիւնն է, երկրորդ ազ­­դե­­­ցու­­թիւնը դա զօ­­րավար­­ժութիւններն են մեր սահ­­մաննե­­րին, որի պատ­­ճա­­­ռով մենք ստի­­պուած եղանք զօ­­րահա­­ւաքի են­­թարկել բա­­նակի կէ­­սը, որ­­պէսզի դի­­մակա­­յենք, այնպէս որ ամ­­բողջ սահ­­մա­­­նի եր­­կայնքով զօր­­քեր են կանգնած բա­­ցի Ռու­­սաստա­­նեան սահ­­մա­­­նից, քա­­նի որ ՌԴ-ան հետ մենք գրե­­թէ սահ­­ման չու­­նենք, միայն վար­­չա­­­կան առու­­մով։ Նոյ­­նիսկ ու­­ժե­­­ղաց­­րել ենք պաշտպա­­նու­­թիւնը ուքրաինա­­կան ուղղու­­թեամբ։ Պարզ է, որ ամե­­րիկա­­ցինե­­րի գերնպա­­տակը Ռու­­սաստանն է, որից կտրե­­ցին Մերձբալ­­տեան երեք երկրնե­­րը, Ուքրաինան, հի­­մա էլ թի­­րախա­­ւորել են Բե­­լառու­­սը։

Ռո­­ման Բա­­բաեանը հարցրեց այսպէս կո­­չուած ընդդի­­մու­­թեան հա­­մակար­­գող խորհրդի մա­­սին։ Լու­­կա­­­շեն­­կոն եր­­դո­­­ւեց, որ չգի­­տի նրանց...

Այդ խոր­­հուրդը հրա­­պարա­­կեց հա­­կառու­­սա­­­կան մի ծրա­­գիր, որը նաեւ հա­­կապե­­լառու­­սա­­­կան էր, որով­­հե­­­տեւ ծրագ­­րում առա­­ջարկւում էր չվճա­­րել հար­­կեր, չա­­նել կո­­մու­­նալ վճար­­ներ, չգնել պե­­լառու­­սա­­­կան ապ­­րանքներ՝ պե­­տական ար­­տադրու­­թեան, հա­­նել փո­­ղերը դրա­­մատ­­նե­­­րից։ Ով­­քե՞ր են նրանք, ասում են նախ­­կին նա­­խարար է, նախ­­կին դես­­պան, նախ­­կին ֆլէյ­­տա­­­հար... Բո­­լոր հիմ­­նարկնե­­րը, որոնք պե­­տական են, առա­­ջար­­կում են մաս­­նա­­­ւորեց­­նել, մաս­­նա­­­տել, տալ ներդրող­­նե­­­րին, որոնք աշ­­խա­­­տող­­նե­­­րի կէ­­սին դուրս կշպռտեն, կը կրճա­­տեն ար­­տադրու­­թիւնը... Առա­­ջար­­կում են նաեւ վճա­­րովի դարձնել կրթու­­թիւնը եւ առող­­ջա­­­պահու­­թիւնը, իսկ դուք հաս­­կա­­­նում էք, թէ դա ինչ է նշա­­նակում... Եւ ես պի­­տի նստեմ նրանց հետ սե­­ղանի շուրջ եւ քննար­­կե՞մ այդ ամէ­­նը. մար­­դիկ հա­­րուստ չեն, որ­­պէսզի կրթու­­թիւնը վճա­­րովի դարձնենք։ Առա­­ջար­­կում են նաեւ դուրս գալ ՀԱՊԿ-ից (Հա­­ւաքա­­կան անվտան­­գութեան պայ­­մա­­­նագ­­րի կազ­­մա­­­կեր­­պութիւն)։ Եթէ մենք դուրս գանք ՀԱՊԿ-ից, ապա զէն­­քը ստի­­պուած կը լի­­նենք ար­­դէն գնել Ռու­­սաստա­­նից ոչ թէ ներ­­քին շու­­կա­­­յական, այլ մի­­ջազ­­գա­­­յին գնե­­րով, այն էլ եթէ Ռու­­սաստա­­նը մեզ հա­­մաձա­­յնուի վա­­ճա ռել, իսկ մեր զէն­­քը ամ­­բողջո­­վին ռու­­սաստա­­նեան է։ Եթէ դուրս գանք ՀԱՊԿ-ից, մեզ կ՚առա­­ջար­­կեն մտնել ՆԱ­­ՏՕ, որի պա­­հան­­ջը կը լի­­նի՝ գնել նրան­­ցից զէնք, եւ դա մեզ հա­­մար 5 ան­­գամ աւե­­լի սուղ կ՚ար­­ժե­­­նայ, քան այ­­սօր...։

Գրե­­թէ եր­­կու ամիս ան­­ցաւ նա­­խագա­­հական ընտրու­­թիւննե­­րից Պե­­լառու­­սում, բայց կրքե­­րը չեն հան­­դարտւում. յե­­ղափո­­խու­­թիւն ներ­­մուծող­­նե­­­րը յա­­մառօ­­րէն փոր­­ձում են կրկնել Վրաս­­տա­­­նի, Ուքրաինա­­յի եւ Հա­­յաս­­տա­­­նի տար­­բե­­­րակ­­նե­­­րը, սա­­կայն Լու­­կա­­­շեն­­կոն չի յանձնւում... Աշ­­խարհը հե­­տեւում է Լու­­կա­­­շեն­­կոի դա­­ժան գոր­­ծո­­­ղու­­թիւննե­­րին, երի­­տասարդնե­­րի եւ ընդդի­­մադիր­­նե­­­րի հե­­տապնդումնե­­րին, բայց նա նման է մի հօր (զուր չէ, որ նրան Բատ­­կա են ասում, այ­­սինքն հո­­գատար հայր), որն այնքան է սի­­րում իր զա­­ւակին, որ թոյլ չի տա­­լիս նրան ինքնու­­րոյն քայ­­լեր անել՝ հա­­մոզո­­ւած լի­­նելով, որ այդ քայ­­լե­­­րը սխալ կը լի­­նեն ու կը կոր­­ծա­­­նեն նրան։ Բայց զա­­ւակը յոգ­­նել է հօր խնամ­­քից եւ հէնց այդ յոգ­­նա­­­ծու­­թիւնն են շա­­հար­­կում դրսի ու­­ժե­­­րը։ Ողջ աշ­­խարհը դա­­տապար­­տում է Լու­­կա­­­շեն­­կոին, ծաղ­­րում է եւ եր­­գի­­­ծան­­քի է են­­թարկում, եւ միայն Վրաս­­տա­­­նը, Ուքրաինան եւ Հա­­յաս­­տանն են զերծ մնում ծաղ­­րանքից։ Որով­­հե­­­տեւ մենք ար­­դէն ան­­ցել ենք յե­­ղափո­­խու­­թեան դա­­սը եւ ամե­­նացածր թո­­ւան­­շանն ենք դրել ինքներս մեզ այդ դա­­սի ար­­դիւնքնե­­րին։