ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

Ինչ նպատակի են ծառայում ԶԼՄ-ները

dzovinarlok@gmail.com

Սմբատ Գո­­գեանը՝ Բարձրա­­գոյն որա­­կաւոր­­ման Կո­­միտէի (ԲՈԿ) նա­­խագա­­հը, Մա­­յիսին դի­­մում էր գրել ազատ­­ման մա­­սին եւ բո­­լորը զար­­մա­­­ցել էին, ափ­­սո­­­սում էին այդ առի­­թով, որով­­հե­­­տեւ Գո­­գեանի նման ազ­­նիւ ու շի­­տակ անձնա­­ւորու­­թիւն եւ որ­­պէս գիտ­­նա­­­կան, եւ մարդկա­­յին իմաս­­տով դժո­­ւար թէ գտնո­­ւի։ Պատ­­ճա­­­ռաբա­­նել էր իր արար­­քը հե­­տեւեալ կերպ.

-Կրթու­­թեան եւ գի­­տու­­թեան բա­­րեփոխ­­ման իմ պատ­­կե­­­րացումնե­­րը չեն հա­­մընկնել նա­­խարա­­րու­­թեան ռազ­­մա­­­վարու­­թեան հետ եւ ժա­­մանա­­կի ըն­­թացքում այդ հա­­կասու­­թիւննե­­րը խո­­րացել են։ Չնա­­յած այդ տե­­սակէ­­տերի տար­­բե­­­րու­­թեան, աշ­­խա­­­տել եմ խղճի թե­­լադ­­րանքով։ Հա­­մակար­­գում բա­­րեփո­­խում անե­­լու հա­­մար անհրա­­ժեշտ էին օրէն­­քի կող­­մից լիազօ­­րող նոր­­մեր, որոնք ստա­­նալ այդպէս էլ չկա­­րողա­­ցայ։ Իսկ նա­­խարա­­րի կող­­մից ԱԺ ամ­­բիոնից նոր օրէն­­քով ԲՈԿ-ը փա­­կելու յայ­­տա­­­րարու­­թիւնից յե­­տոյ աշ­­խա­­­տելը դար­­ձաւ անի­­մաստ։ Իմ գա­­ղափար­­ներն այ­­լեւս կեան­­քի կո­­չել չեմ կա­­րող։ Գրա­­գողե­­րը սպա­­սում են կա­­ռոյ­­ցի փա­­կուե­­լուն։

Տուն, ըն­­տա­­­նիք պա­­հենք թէ՞ 
գի­­տու­­թիւն

Գո­­գեանին իս­­կոյն սկսե­­ցին հրա­­ւիրել հար­­ցազրոյցնե­­րի եւ «Ին­­չո՞ւ» հար­­ցին նա բա­­ցատ­­րում էր, որ հա­­մակար­­գը ինքնի­­րեն չի փոխ­­ւում, պէտք է նա­­խապատ­­րաստել այն փո­­փոխու­­թեան. «Մենք կա­­մաց-կա­­մաց ինչ-որ փո­­փոխու­­թիւններ էին առա­­ջադ­­րում բու­­հե­­­րին, բայց այս եր­­կու տա­­րուայ ըն­­թացքում բու­­հե­­­րի կա­­ռավար­­ման հար­­ցում ոչ մի առա­­ջըն­­թաց չե­­ղաւ։ Ես երեք բու­­հե­­­րի հո­­գաբար­­ձունե­­րի խորհրդի ան­­դամ եմ եւ այդ խորհրդի ար­­դիւնա­­ւէտու­­թիւնը զէ­­րօ է։ Հին հա­­մակար­­գում չի լի­­նում փո­­խել բո­­վան­­դա­­­կու­­թիւնը։ Կա­­նոն­­նե­­­րը պէտք էր փո­­խել հենց յե­­ղափո­­խու­­թեան սկզբում՝ 2018-ի աշ­­նա­­­նը»։ Իսկ թէ ին­­չո՞ւ հա­­մակար­­գը հնա­­րաւոր չի փո­­խել, Գո­­գեանը պար­­զա­­­բանեց, որ դա­­սախօս­­նե­­­րը սո­­ցիալա­­կան խնդիր են լու­­ծում, նրանք վա­­ղուց ար­­դէն հա­­կուած չեն մտա­­ւոր եւ ստեղ­­ծա­­­գոր­­ծա­­­կան գոր­­ծունէու­­թեան։

Դա նո­­րու­­թիւն չէր։ եթէ կայ հա­­ցի խնդիր, ու­­րեմն գի­­տու­­թեան մա­­սին խօ­­սելը աւե­­լորդ է։ Կեն­­սա­­­ֆիզի­­կոս Սա­­սուն Գէոր­­գեանը, ով 10 տա­­րի է աշ­­խա­­­տում է Թայ­­վա­­­նում, ու­­րեմն հա­­ցի խնդիր չու­­նի, վկա­­յում է, որ ԲՈԿ-ը դա փոքր լիազօ­­րու­­թիւննե­­րով հա­­մեստ կազ­­մա­­­կեր­­պութիւն է, բայց Հա­­յաս­­տա­­­նում տա­­րիներ շա­­րու­­նակ վե­­րածո­­ւած է փող աշ­­խա­­­տելու դու­­քա­­­նի։ Խօ­­սելով Գո­­գեանի մա­­սին, նա նշում է, որ Գո­­գեանը երե­­սու­­նեօթ տա­­րեկա­­նում դոկ­­տո­­­րական է պաշտպա­­նել եւ միակն է բո­­լորի մէջ, որի հետ կա­­րելի էր խօ­­սել, իսկ մնա­­ցածի հետ՝ Արա­­յիկ Յա­­րու­­թիւնեանի, Յով­­հաննէս Յով­­հաննի­­սեանի,Մխի­­թար Հայ­­րա­­­պետեանի հետ…խօ­­սելու բան չկար, որով­­հե­­­տեւ նրանք գա­­ղափար չու­­նեն, թէ գի­­տու­­թիւնն ինչ է, հե­­տեւա­­բար ոչ մի տես­­լա­­­կան դրա զար­­գացման վե­­րաբե­­րեալ չու­­նեն։

Եւ այդպէս է բո­­լոր ոլորտնե­­րում. գի­­տու­­թեան, արո­­ւես­­տի, կրթու­­թեան… որոն­­ցից միայն անու­­նը մնաց, սա­­կայն ինձ յատ­­կա­­­պէս մտա­­հոգում է լրա­­տուա­­կան ոլոր­­տը, քան­­զի դիպ­­չում է ազ­­նիւ լրագ­­րո­­­ղի ար­­ժա­­­նապատ­­ւութեանս…

Յա­­նուն լրագ­­րողնե­­րի պա­­տուին

Լրա­­տուու­­թիւնը, ձու­­կը, մի­­սը, մրգերն ու բան­­ջա­­­րեղէ­­նը պի­­տի լի­­նեն թարմ, իմ կար­­ծի­­­քով։ Եթէ չենք կա­­րող դրանք թարմ պա­­հել, ապա սառ­­նա­­­րան ենք դնում եւ այսպի­­սով պի­­տանե­­լիու­­թիւնը պահ­­պա­­­նում։ Բա­­ցի լու­­րե­­­րից։ Դրանք չի կա­­րելի 1-6 տա­­րի զմռսել, յե­­տոյ մէջ­­տեղ հա­­նել։ Բայց արի ու տես, որ կարգ մը ԶԼՄ կո­­չուած­­ներ առա­­ջար­­կում են ըն­­թերցող­­նե­­­րին ժամ­­կէ­­­տանց նո­­րու­­թիւններ…։ Օրի­­նակ, Մի­­շել Լեգ­­րա­­­նը պի­­տի ելոյթ ու­­նե­­­նայ Քրեմ­­լում։ Լուրն այս վեր­­նագրով մար­­դիկ տե­­ղադ­­րում են իրենց էջին, ու­­շադրու­­թիւն չդարձնե­­լով տա­­րեթո­­ւին, մինչդեռ երա­­ժիշ­­տը ան­­ցեալ տա­­րի ար­­դէն հրա­­ժեշտ է տո­­ւել կեան­­քին։

Ջու­­թա­­­կահար Սեր­­գէյ Խա­­չատ­­րեանը ար­­ժա­­­նացել է Credit Swiss շո­­ւեյ­­ցա­­­րական դրա­­մատան ամե­­նամեայ մրցա­­նակին՝ որ­­պէս աշ­­խարհի լա­­ւագոյն երի­­տասարդ երա­­ժիշտ։ Մրցա­­նակի հետ Սեր­­գէյ Խա­­չատ­­րեանը ստա­­ցել է նաեւ դրա­­մական պար­­գե­­­ւատ­­րում՝ 75 հա­­զար շո­­ւեյ­­ցա­­­րական ֆրանկ։ Ամէն ինչ ճիշդ է, սա­­կայն մի նրբու­­թիւն կայ, որը դարձնում է այս լու­­րը սուտ՝ դա տա­­րեթիւն է։ Լու­­րը վե­­րաբեր­­ւում է 2014-ի Յու­­նո­­­ւար ամ­­սին եւ Սեր­­գէյ Խա­­չատ­­րեանը այ­­լեւս չի կա­­րող հա­­մարո­­ւել ամե­­նաերի­­տասարդ երա­­ժիշտ։ Շատ էր ոգե­­ւորել ծա­­խուած ԶԼՄ-նե­­րին Կա­­րօ Փայ­­լա­­­նի մա­­սին լու­­րը. «Համ­­շէ­­­նու­­հի» համ­­շէ­­­նահա­­յերի կա­­նանց մի­­ջազ­­գա­­­յին միու­­թեան նա­­խագահ Սաիդա Օհա­­նեանը յայտնում է, որ միու­­թիւնը դի­­մել է Նո­­պելեան յանձնա­­ժողո­­վին առա­­ջար­­կով՝ յանձնել Խա­­ղաղու­­թեան Նո­­պելեան մրցա­­նակը Թուրքիայի Ազ­­գա­­­յին մեծ ժո­­ղովի հայ պատ­­գա­­­մաւոր Կա­­րօ Փայ­­լա­­­նին։ Ահա սա էր լու­­րը։ Այն որ այդ կազ­­մա­­­կեր­­պութեան առա­­ջադ­­րանքը բա­­ւարար չէր թեկ­­նա­­­ծու­­թեան հա­­մար, ո՛չ ոքու չէր մտա­­հոգում, կա­­րեւո­­րը սեն­­սա­­­ցիան էր։ Շու­­տով ար­­դէն ամ­­բողջ դի­­մատետ­­րը պայ­­թում էր “Կա­­րօ Փայ­­լա­­­նը ար­­ժա­­­նացել է Նո­­պելեան մրցա­­նակի» վեր­­նագրից։ Երբ փոր­­ձում էիր առար­­կել, վայ­­նա­­­սուն էին դնում. նա ար­­ժա­­­նի է, դուք ինչ է՝ Բա­­քուի՞ց էք… Ո՛չ ոք ինքնի­­րեն հարց չէր տա­­լիս. ո՞նց, ե՞րբ, ո՞վ։ Զար­­մա­­­նալի է, որ նման միամիտ, դիւ­­րա­­­հաւատ ազգ ենք։ Եւ դա ձեռնտու է ծա­­խուած լրագ­­րողնե­­րին։ Նրանց պէտք են անուններ։ Յայտնի եւ սի­­րուած անուններ, որոնց վրայ կա­­րելի է կա­­ռու­­ցել իրենց մէկ օրո­­ւայ կեանք ու­­նե­­­ցող ֆեյ­­քե­­­րը։ Սո­­վորա­­բար նման լու­­րե­­­րը նաեւ անա­­նուն են։ Իսկ լրագ­­րո­­­ղական պա­­տիւը ընդվզում է. ո՞ւր էք տա­­նում ըն­­թերցո­­ղին, ին­­չո՞ւ եք մի­­ֆեր ստեղ­­ծում, ին­­չո՞ւ էք շա­­հար­­կում ազ­­գա­­­յին պատ­­կա­­­նելիու­­թեան լա­­րերը, յայ­­տա­­­րարե­­լով նոյ­­նիսկ այն աս­­տի­­­ճան սուտ, թէ իբր հայ երգչու­­հի­­­ները հա­­սել են մին­­չեւ Օս­­քար մրցա­­նակի…։ Եւ կրկին պատ­­ճա­­­ռը մէկն է. ԶԼՄ-նե­­րով, մարդկա­­յին դիւ­­րա­­­հաւա­­տու­­թեամբ մար­­դիկ հա­­ցի խնդիր են լու­­ծում։