Անսանձ ուժի հրապոյրը

Կեան­քի մղիչ տարրն է ու­ժը։ Կը գո­յատե­ւենք ուժ սպա­ռելով եւ ուժ կու­տա­կելով։ Մարմնի իւ­րա­քան­չիւր շար­ժում ու­ժի սպա­ռում է։ Այդ սպա­ռածը վերստին կը ստա­նաք սնունդնե­րու մի­ջոցաւ։ Ամէն ինչ բնա­կանոն կ՚ըն­դա­նայ, երբ ու­ժի սպա­ռու­մը եւ կու­տա­կու­մը հա­մապա­տաս­խան են իրա­րու։ Մար­դու մարմնի այս հիմ­նա­կան կա­նոնը նոյ­նութեամբ կը գոր­ծէ ճար­տա­րագի­տու­թեան ոլոր­տի մէջ ալ։ Զա­նազան ու­ժա­նիւ­թե­րու օգ­տա­գոր­ծումով կա­րելի է մեծ ու­ժեր գո­յաց­նել։ Օրի­նակի հա­մար ջրա­շոգին ու­ժի վե­րածե­լով յա­ջողե­ցանք հսկայ ծան­րութիւննե­րը մեծ արա­գու­թեամբ փո­խադ­րել վայ­րա­շար­ժի մը կա­պուած կա­ռաշա­րի վրայ։

Ու­ժի կի­րառու­մով ար­շա­ւեցինք եր­կինք ու եր­կիր։ Հա­սանք ցա­մաքա­մասե­րու հե­ռաւո­րագոյն կէ­տերը, հա­տեցինք ով­կիանոս­ներ, ինքնա­թիռ­նե­րով կը ճամ­բորդենք երկնքի մէջ եւ հի­մա կը փոր­ձենք տիեզեր­քը ար­շա­ւել։

Սա­կայն այս բո­լորը յա­ջողե­լու հա­մար կա­րիքը կը զգանք ու­ժը զսպե­լու դրու­թեան։ Այս երկրոր­դը աւե­լի կա­րեւոր է քան ու­ժը գո­յաց­նել։ Տա­րիներ առաջ ինքնա­շարժնե­րու անիւ­ներ ար­տադրող ըն­կե­րու­թեան մը գո­վազ­դին մէջ կը լսէինք հե­տեւեալ կար­գա­խօսը՝. «Հսկո­ղու­թե­նէ զերծ ու­ժը ուժ չէ»։

Եթէ հե­տեւինք գո­վազ­դի կար­գա­խօսին եւ հարցնենք՝ «Հա­պա ի՞նչ է» պի­տի գտնենք պարզ պա­տաս­խան մը՝ «Փոր­ձանք»։

Թուրքիոյ կա­ռավա­րական հա­մակար­գը, յատ­կա­պէս վեր­ջին տա­րինե­րուն, շնոր­հիւ Նա­խագահ Էր­տո­ղանի բարձր հե­ղինա­կու­թեան, մեծ ուժ մը ըլ­լա­լով կը ներ­կա­յանայ։ Էր­տո­ղան եւ իր գլխա­ւորած կա­ռավա­րու­թիւնը իրենց կամ­քը գոր­ծադրե­լու առու­մով գե­րազան­ցած են հան­րա­պետու­թեան շրջա­նի նա­խորդ կա­ռավա­րու­թիւննե­րը։ Տի­րացած են այնպի­սի հզօր ու­ժի, որ ցան­կա­ցած պա­հուն կրնայ փո­թորիկ­ներ ստեղ­ծել քա­ղաքա­կան գետ­նի վրայ։ Դիւ­րաւ կրնայ կռիւ­ներ ստեղ­ծել իր դաշ­նա­կից­նե­րուն դէմ, կամ խա­ղաղու­թեան մեղմ հո­վեր գո­յաց­նել վա­ղեմի հա­կառա­կորդնե­րուն հետ։Ո՞ր պե­տու­թիւնը չու­զեր նման ու­ժի մը տի­րանալ։

ԱՄՆ նախ­կին նա­խագահ (ա) Պուշ նման ու­ժի ապա­ւինե­լով ար­շա­ւեց Իրա­քը։ Քի­միական զէն­քի սու­տով մը բար­բա­րոսա­բար կոր­ծա­նեց չքնաղ Պաղ­տա­տը։ Հիւ­սի­սային Քո­րէաի ման­կա­միտ նա­խագահն ալ իր կու­տա­կած հիւ­լէական ու­ժին ապա­ւինե­լով ելած է արար աշ­խարհի դէմ աս­պա­րէզ կար­դա­լու։ Հսկո­ղու­թե­նէ զերծ մնա­ցած ու­ժին պատ­ճա­ռած փոր­ձանքնե­րէն եր­կու օրի­նակ­ներ միայն։

Վե­րադառ­նանք երկրի պայ­մաննե­րուն։ Հան­րա­պետա­կան կու­սակցու­թեան պատ­գա­մաւոր Սեզ­կին Թան­րը­քու­լու խորհրդա­րանի ամ­պիոնէն ահա­զանգ հնչե­ցուց զի­նեալ անօ­դաչու սար­քե­րուն խա­ղաղ բնա­կիչ­նե­րու վրայ ռումբ տե­ղաց­նե­լուն մա­սին։ Ան այս պնդու­մը կա­տարեց օր, ժամ, վայր նշե­լով։ Փո­խան­ցեց զո­հուած ու վի­րաւո­րուած քա­ղաքա­ցինե­րու անուննե­րը, աւելցնե­լով թէ ուր կը դար­մա­նուին այդ վի­րաւոր­նե­րը։

Պատ­գա­մաւո­րի այս ելոյ­թէն օրեր անց, Նա­խագահ Էր­տո­ղան շատ խիստ ոճով քննա­դատեց Թան­րը­քու­լուն, որ­մէ ետք դա­տախա­զու­թիւնը հար­ցաքննու­թեան ձեռ­նարկեց երես­փո­խանին դէմ։

Ներ­կայ Թուրքիոյ մէջ Էր­տո­ղանի ու­ժը սան­ձե­լու կա­րողու­թիւն ու­նե­ցող հա­մակարգ մը գո­յու­թիւն չու­նի։ Փո­խարէ­նը կայ շատ աւե­լի մտա­հոգիչ սարք մը։ Այդ սար­քը Նա­խագա­հին ելոյթնե­րը ազ­դա­րարու­թիւն հա­մարե­լով կը յար­ձա­կի ներ­կա­յացուած թի­րախի, կամ աւե­լի ճիշդ ընտրուած զո­հի վրայ։ Այդ է որ կը տես­նենք Ներ­քին Գոր­ծոց Նա­խարար Սիւ­լէյման Սոյ­լուի, Ար­դա­րադա­տու­թեան Նա­խարար Ապ­տիւլհա­միտ Կիւ­լի, կա­ռավա­րու­թեան բամ­բեր Պե­քիր Պոզ­տա­ղի ելոյթնե­րուն մէջ եւ իշ­խա­նամէտ մա­մու­լի էջե­րուն վրայ։

Ափ­սոս որ պատ­գա­մաւոր Թան­րը­քու­լուի ան­դա­մակ­ցած ընդդի­մադիր կու­սակցու­թիւնն ալ սմքած է այս հա­մատա­րած յար­ձա­կումնե­րուն կամ ան­սանձ ու­ժին դի­մաց։ Միւս կող­մէ վե­րեւ նշուած նա­խարար­նե­րը դառն փոր­ձա­ռու­թեամբ գի­տեն թէ երբ օրը հաս­նի մէկ դի կրնան շպրտուիլ գոր­ծա­ծուած թաշ­կի­նակի մը նման։ Բայց ինչ ըսես որ ան­դի­մադ­րե­լի է ան­սանձ ու­ժի հրապոյրը։