ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

Հայաստանի ներկայիս քաղաքական ուժերը

dzovinarlok@gmail.com

Հայաստանում եռուզեռ է տիրում։ Ապրիլի 2-ին խորհրդարանական ընտրութիւններն են, իսկ ամէն մի ընտրու­թիւններ դա Հա­յաս­տա­նի ապա­գայի կամ անկման ընտրու­թիւնն է, որին ու­շի ու­շով հե­տեւում է աշ­խարհա­հայու­թիւնը։

Զերծ մնա­լով որե­ւէ մեկ­նա­բանու­թիւննե­րից՝ ներ­կա­յաց­նում եմ ընտրու­թիւննե­րին մաս­նակցող 5 կու­սակցու­թիւններ եւ 4 դա­շինքնե­րը իրենց կար­գա­խօս­նե­րով հան­դերձ։ 198 պատ­գա­մաւո­րական ման­դատնե­րի հա­մար ընտրա­պայ­քա­րի մէջ է մտնե­լու 1500 թեկ­նա­ծու։ Ձե­ւաւո­րուե­լու է 6-րդ գու­­մարման Ազ­­գա­­­յին Ժո­­ղով։ Ահա­­ւասիկ յայտ ներ­­կա­­­յաց­­րած քա­­ղաքա­­կան ու­­ժե­­­րը.

1 «Ազատ Դե­­մոկ­­րատներ» կու­­սակցու­­թիւն, որի հա­­մամաս­­նա­­­կան ցու­­ցա­­­կում ընդգրկուած է 101 թեկ­­նա­­­ծու։ Ցու­­ցա­­­կը գլխա­­ւորում է պատ­­գա­­­մաւոր Խա­­չատուր Քո­­քոբե­­լեանը, երկրոր­­դը՝ նախ­­կին վար­­չա­­­պետ Հրանդ Բագ­­րա­­­տեանն է (ու­­նենք 13 նախ­­կին վար­­չա­­­պետ­­ներ, Հրանդ Բագ­­րա­­­տեանը չոր­­րորդն էր, 1993-1996թթ.) Կու­­սակցու­­թեան կար­­գա­­­խօսն է «Մենք կա­­րող ենք»։

2 «Ելք» դա­­շին­­քը 3 կու­­սակցու­­թիւննե­­րի միաւո­­րում է. «Լու­­սա­­­ւոր Հա­­յաս­­տան», «Հան­­րա­­­պետու­­թիւն» եւ «Քա­­ղաքա­­ցիական Պայ­­մա­­­նագիր»։ Առա­­ջադ­­րում է 121 թեկ­­նա­­­ծու։ Ցու­­ցա­­­կը գլխւո­­րում է Էդ­­մոն Մա­­րու­­քեանը։ Երկրորդ տե­­ղում նախ­­կին վար­­չա­­­պետ (թուով ու­­թե­­­րորդ, Նո­­յեմ­­բե­­­րի 2, 1999-Մա­­յիսի 2, 2000) Արամ Զա­­ւէնի Սարգսեանն է։ Ցու­­ցա­­­կում է նաեւ Նի­­քոլ Փա­­շինեանը։ Կար­­գա­­­խօսն է «Ընտրու­­թիւն, փո­­փոխու­­թիւն, յաղ­­թա­­­նակ»։ Դա­­շին­­քը կա­­րեւո­­րում է առա­­ջին հեր­­թին մար­­դու իրա­­ւունքնե­­րը։

3 «Ծա­­ռու­­կեան» դա­­շինք, որը հա­­մախմբուել է Գա­­գիկ Ծա­­ռու­­կեանի եւ իր «Բար­­գա­­­ւաճ Հա­­յաս­­տան» կու­­սակցութեան շուրջ։ Հա­­մամաս­­նա­­­կան ցու­­ցա­­­կում են պատ­­գա­­­մաւոր­­ներ Նաիրա Զոհ­­րա­­­պեանը, Տիգ­­րան Ու­­րի­­­խանեանը, Երե­­ւանի Կեդ­­րոն հա­­մայնքի նախ­­կին թա­­ղապետ Արա­­րատ Զու­­րա­­­բեանը եւ այ­­լոք։ Ցու­­ցա­­­կում է նաեւ Ար­­տա­­­շատի քա­­ղաքա­­պետ Ար­­գամ Աբ­­րա­­­համեանը, որը նախ­­կին վար­­չա­­­պետ Յո­­վիկ Աբ­­րա­­­համեանի (13-րդ վար­­չա­­­պետ, 2014-2016) որ­­դին է եւ Գա­­գիկ Ծա­­ռու­­կեանի փե­­սան։ Դա­­շին­­քի կար­­գա­­­խօսն է «Փո­­փոխու­­թիւննե­­րի եւ կա­­ռու­­ցե­­­լու ժա­­մանակն է»։

4 «Կոնգրէս-ՀԺԿ» դա­­շինք, որի մէջ միաւո­­րուել են Հայ Ազ­­գա­­­յին Կոնգրե­­սը եւ Հա­­յաս­­տա­­­նի Ժո­­ղովրդա­­կան Կու­­սակցու­­թիւնը, ուստի դա­­շին­­քի հա­­մամաս­­նա­­­կան ցու­­ցա­­­կը գլխա­­ւորում են առաջ­­նորդներ Լե­­ւոն Տէր-Պետ­­րո­­­սեանն ու Ստե­­փան Դե­­միր­­ճեանը։ Կար­­գա­­­խօսն է «Խա­­ղաղու­­թիւն, հաշ­­տութիւն, բա­­րի դրա­­ցիու­­թիւն», ի նկա­­տի ու­­նե­­­նալով, որ Հա­­յաս­­տա­­­նի գլխա­­ւոր խնդի­­րը Լեռ­­նա­­­յին Ղա­­րաբա­­ղի հա­­կամար­­տութիւնն է, որը պէտք է լու­­ծել խա­­ղաղ ճա­­նապար­­հով, այ­­սինքն հո­­ղեր յանձնել եւ դրա դի­­մաց ակնկա­­լել մի­­ջազ­­գա­­­յին հան­­րութեան ԼՂՀ-ի ճա­­նաչու­­մը։ Դա­­շին­­քի ցու­­ցա­­­կում 133 անուն է։

5 Հայ Յե­­ղափո­­խական Դաշ­­նակցու­­թեան. 170 անուն կայ թեկ­­նա­­­ծու­­նե­­­րի ցու­­ցա­­­կում, որը գլխա­­ւորում է Ազ­­գա­­­յին Ժո­­ղուում ՀՅԴ խմբակ­­ցութեան ղե­­կավար Ար­­մէն Ռուստա­­մեանը։ Կու­­սակցու­­թեան կար­­գա­­­խօսն է «Նոր սկիզբ, ար­­դար Հա­­յաս­­տան»։ Դաշ­­նակցու­­թեան ծրագ­­րի մէջ է Ղա­­րաբա­­ղի միացու­­մը Հա­­յաս­­տա­­­նին։

6 Հա­­յաս­­տա­­­նի Կո­­մու­­նիստա­­կան Կու­­սակցու­­թիւնը առա­­ջադ­­րում է 173 թեկ­­նա­­­ծու։ Ցու­­ցա­­­կը գլխա­­ւորում է ՀԿԿ-ի առաջ­­նորդ Տա­­ճատ Սարգսեանը։ Կու­­սակցու­­թիւնը ակնկա­­լում է 5 տո­­կոս ներ­­կա­­­յու­­թիւն ապա­­հովել ԱԺ-ում։ Կար­­գա­­­խօսն է «Հայ­­րե­­­նիք, աշ­­խա­­­տանք, սո­­ցիալիզմ»։

7 Հա­­յաս­­տա­­­նի Հան­­րա­­­պետա­­կան Կու­­սակցու­­թիւն։ Սա Հա­­յաս­­տա­­­նի իշ­­խող կու­­սակցու­­թիւնն է, որի ցու­­ցա­­­կի մէջ ընդգրկուած են 197 հո­­գի։ Ցու­­ցա­­­կը գլխա­­ւորում է 2016-ի Հոկ­­տեմբե­­րին Պաշտպա­­նու­­թեան նա­­խարար նշա­­նակուած Վի­­գէն Սարգսեանը, որը ՀՀԿ-ի շար­­քե­­­րը մտաւ 2016-ի Նո­­յեմ­­բե­­­րին։ Մինչ այդ նա զբա­­ղեց­­նում էր ՀՀ-ն նա­­խագա­­հի աշ­­խա­­­տակազ­­մի ղե­­կավա­­րի պաշ­­տօ­­­նը։ Ցու­­ցա­­­կում երկրոր­­դը Երե­­ւանի քա­­ղաքա­­պետ Տա­­րօն Մար­­գա­­­րեանը, իսկ եր­­րորդ տե­­ղում ար­­դա­­­րադա­­տու­­թեան նա­­խարար Ար­­փի­­­նէ Յով­­հաննի­­սեանը։ Ցու­­ցա­­­կում ընդգրկուած չէ ին­­քը՝ գոր­­ծող նա­­խագահ Սերժ Սարգսեանը, ին­­չը առիթ տուեց euronews –ի լրագ­­րող Ադ­­րէյ Բե­­կետո­­վին հե­­տաքրքրուել, ար­­դեօք սա չի՞ նշա­­նակում, որ Սերժ Սարգսեանը պատ­­րաստւում է հե­­ռանալ քա­­ղաքա­­կանու­­թիւնից։ Սերժ Սարգսեանը բա­­ցատ­­րեց հե­­տեւեալ կերպ. «Դա նշա­­նակում է, որ մենք ու­­շադրու­­թեան կեդ­­րո­­­նում ենք պա­­հում մեր ընդդի­­մու­­թեան մտա­­հոգու­­թիւնը, թէ ընտրա­­կան գոր­­ծընթա­­ցում կա­­րող են օգ­­տա­­­գոր­­ծուել վար­­չա­­­կան ռե­­սուրսներ։ Դա նաեւ նշա­­նակում է, որ մենք երի­­տասարդնե­­րի հա­­մար քա­­ղաքա­­կանու­­թեան մէջ ինքնար­­տա­­­յայ­­տուելու հնա­­րաւո­­րու­­թիւններ ենք ստեղ­­ծում։ Ես ար­­դէն 10 տա­­րի է՝ Հան­­րա­­­պետա­­կան կու­­սակցութեան նա­­խագահն եմ եւ մնում եմ նոյն կար­­գա­­­վիճա­­կում»։ Հան­­րա­­­պետա­­կանի կար­­գա­­­խօսն է՝ «Անվտան­­գութիւն եւ առա­­ջըն­­թաց»։ Սա իշ­­խող կու­­սակցութեան եր­­րորդ կար­­գա­­­խօսն է։ 10 տա­­րի իշ­­խա­­­նու­­թեան գլուխ ան­­ցած կու­­սակցու­­թեան նա­­խորդ կար­­գա­­­խօս­­ներն են եղել «Առաջ, Հա­­յաս­­տան» եւ «Ապա­­հով Հա­­յաս­­տան»։

8 «Հայ­­կա­­­կան Վե­­րած­­նունդ» կու­­սակցու­­թիւնը նախ­­կին ՕԵԿ-ն է, այ­­սինքն Օրի­­նաց Եր­­կիր Կու­­սակցու­­թիւնը։ 136 հո­­գանոց ցու­­ցա­­­կը գլխա­­ւորում է կու­­սակցու­­թեան նա­­խագահ Ար­­թուր Պաղ­­տա­­­սարեանը։ Կար­­գա­­­խօսն է՝ «Քուէար­­կի՛ր յա­­նուն վե­­րածննդի»։

9 «Օհա­­նեան-Ռաֆ­­ֆի-Օս­­կա­­­նեան» դա­­շին­­քը միաւո­­րուել է երեք անուննե­­րի հի­­ման վրայ. նախ­­կին Պաշտպա­­նու­­թեան նա­­խարար Սեյ­­րան Օհա­­նեանի, (2016-ի աշ­­նա­­­նը դար­­ձաւ նախ­­կին նա­­խարար), Հա­­յաս­­տա­­­նի Հան­­րա­­­պետու­­թեան առա­­ջին Ար­­տա­­­քին գոր­­ծե­­­րի նա­­խարար (1991-1992), «Ժա­­ռան­­գութեան» առաջ­­նորդ Ռաֆ­­ֆի Յով­­հաննի­­սեանի եւ նախ­­կին Ար­­տա­­­քին Գոր­­ծե­­­րի նա­­խարար (1998-2008) Վար­­դան Օս­­կա­­­նեանի։ Այս դա­­շին­­քի անու­­նից իր թեկ­­նա­­­ծու­­թիւնն է առա­­ջադ­­րել կա­­լանա­­վայ­­րում գնուող քաղ­­բանտար­­կեալ Անդրէաս Ղու­կա­սեանը։ Դա­շին­քի կար­գա­խօսն է «Ժա­ռան­գութիւն, հա­մախմբում, յաղ­թա­նակ»։