ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ
pakrates@yahoo.com
12Սեպտեմբեր 1980 թուականը Թուրքիոյ մէջ խորհրդարանական եւ ժողովուրդավարական վարչակարգի կոպտօրէն ընդհատման կարեւոր նշանակութիւնը կը կրէ։
Թրքական բանակի երկրին բազմակուսակցական եւ ընտրութիւններով իշխանութեան եկած կառավարութիւններուն դէմ ոչ առաջին, եւ ոչ ալ վերջին միջամտութիւնն էր այս։ Առաւօտուայ կանուխ ժամերուն պետական լրատուամիջոցները հաղորդեցին զինեալ ուժերու հրամանատարական համակարգով կատարած յեղափոխութիւնը։
Աւելի քան երեք տարի տեւող, այդ բռնատիրական վարչակարգի ընթացքին լուծարկուեցան բոլոր քաղաքական կուսակցութիւնները եւ հասարակական կազմակերպութիւնները։ Այդ շրջանին պատրաստուած սահմանադրութիւնը, որոշ փոփոխութիւններ կրելով հանդերձ կը գործէ մինչեւ օրս։
Այդ բացառիկ շրջանը նիւթ առնող գրականութեան վրայ կու գայ աւելնալու նոր վէպ մը՝ «Մնաս Բարով Ազատութիւն»։ Վէպի հեղինակն է Քուրթուլուշ Պաշթըմար, որու Երեւանեան տպաւորութիւնները արդէն իսկ լոյս տեսան եւ կը շարունակուի «Ակօս»ի էջերուն վրայ։
Հեղինակը իր այս վէպին մէջ ընթերցողներու կը ներկայացնէ 12 Սեպտեմբերի զինուրական իշխանութեան յատուկ ճնշումները քրտերէն լեզուի, մշակոյթի եւ առհասարակ ինքնութեան վրայ։ «Մնաս Բարով Ազատութիւն» վէպը թէեւ թրքերէնով գրուած էր, բայց անոր թարգմանութիւնները շատ աւելի կանուխ հրատարակուեցան Հոլլանտա, Վիյեթնամ, Իրան, Պրազիլ, Լեհաստան, ԱՄՆ, Ղազախստան եւ արաբական կարգ մը երկիրներու մէջ։
Թարգմանութեան ընթացքի մէջ է նաեւ հայերէնը եւ այսպէս շուտով Հայաստանն ալ կը միանայ Քուրթուլուշ Պաշթրմարի վէպին հրատարակուած երկիրներու ցանկին։
Եւ ահա այս բոլորէն ետք է, որ «ՏՕԶ։ հրատարակչատունը ստաձնած է գիրքին թրքերէն հրապարակումը։
