Ծնունդդ շնորհաւոր Հայքօ Պաղտատ

ԱՊՏՈՒԼԼԱՀ ՏԵՄԻՐՊԱՇ

Քաջ գի­տեմ թէ մեզ բո­լորս որ­քան ծանր ցնցած է 6 Փետ­րո­ւարի ահա­ւոր երկրա­շար­ժը։ Երկրա­շար­ժի կսկի­ծը մա­նաւանդ եր­կու վայ­րե­րու մէջ զիս կը ցա­ւեց­նէ։ Անոնցմէ մէկն է տա­սը տա­րի իբ­րեւ քա­ղաքա­պետ ծա­ռայած Տի­յար­պե­քիրի Սուր թա­ղամա­սը։ Այստեղ՝ Եւոր­պա­յի քա­ղաք­ներ ցրո­ւած ժո­ղովուրդ որ­պէս, մեծ աշ­խա­տու­թիւն տա­րինք մեր բա­րեկամ­նե­րուն զօ­րավիգ ըլ­լա­լու հա­մար։ Հա­սարա­կական կազ­մա­կեր­պութիւննե­րու մի­ջոցաւ տիւ ու գի­շեր աշ­խա­տեցանք։ Իշ­խա­նու­թիւննե­րը իրենց ան­ճա­րակու­թիւնը քօ­ղար­կե­լու հա­մար այս աղէ­տը անո­ւանե­ցին «հա­րիւ­րա­մեայ դժբախ­տութիւն»։ Բա­ցի մարդկա­յին կո­րուստնե­րէ, ան­հա­մար անա­սուններ սատ­կե­ցան եւ պատ­մամշա­կու­թա­յին բազ­մա­թիւ շի­նու­թիւններ կոր­ծա­նեցան։ Այդ շի­նու­թիւննե­րով նաեւ կոր­ծա­նեցան տե­ղական հա­մայնքնե­րը։ Բո­լորս մեծ կսկի­ծով հե­տեւե­ցանք Ան­տիոքի եւ շրջա­կայ գա­ւառ­նե­րու եկե­ղեցի­ներու փլուզման։ Փլաւ նաեւ Ան­տիոքի հրէից տա­ճարը։ Այդ տա­ճարի աւե­րակ­նե­րուն տակ մնա­ցին հա­մայնքի րա­բու­նա­պետը եւ իր կի­նը։

Սուր թա­ղամա­սի տա­սը տա­րուայ հաս­նող քա­ղաքա­պետի ծա­ռայու­թե­նէս առաջ եր­կար տա­րիներ ու­սուցչա­գոր­ծած էի Այնթա­պի մէջ։ Այնթապ եւս բազ­մամշա­կու­թա­յին ան­ցեալ ու­նե­ցող վայր մը եղած է եւ ին­ծի հա­մար խորհրդան­շա­կան մեծ իմաստ ու­նի Հայ Առա­քելա­կան Սուրբ Աս­տո­ւածա­ծին Եկե­ղեցին։ Անուանի ճար­տա­րապետ­ Սարգիս Պա­լեանի ձեռ­քէն ելած այս եկե­ղեցին մին­չեւ 1915 սրբա­վայր ըլ­լա­լով ծա­ռայեց քա­ղաքի հա­յու­թեան։ Հա­յերու տա­րագ­րութե­նէ ետք եկե­ղեցին ան­տէր մնաց եւ ինչքե­րը աճուրդով վա­ճառ­քի դրո­ւեցան։ Եկե­ղեցիի շէն­քը որոշ ժա­մանակ տրա­մադ­րո­ւեցաւ բա­նակին ու ապա մին­չեւ 1980 շա­հագոր­ծո­ւեցաւ իբ­րեւ բանտ։

Մշա­կոյ­թի Նա­խարա­րու­թեան եւ քա­ղաքա­պետա­րանի կաղ­քէջնե­րը կը վկա­յեն թէ քա­ղաքը ու­նի քրիս­տո­նէական երեք եկե­ղեցի­ներ, որոնց մէջ չի նշո­ւիր Սուրբ Աս­տո­ւածա­ծինը։ Չի նշո­ւինր՝ քա­նի որ 1988-ին ան յան­կարծա­կի որո­շու­մով մը մզկի­թի վե­րածո­ւեցաւ «Քուրթու­լուշ Ճա­միի» անո­ւանու­մով։

2017-ին լուրջ նո­րոգու­թեան մը են­թարկուելէ ետք, երբ վե­րաբա­ցու­մը կը կա­տարո­ւէր եր­բեմնի Սուրբ Աս­տո­ւածա­ծին, այժմու «Քուրթու­լուշ» մզկի­թին Կրօ­նից Տե­սու­չը յի­մարօ­րէն կը յայ­տա­րարէր թէ պա­պենա­կան կտա­կը կը վե­րակա­ռու­ցեն։ Իրա­կանու­թեան մէջ պա­տահա­ծը ու­րա­ցու­մի պա­պենա­կան աւան­դոյթի կրկնու­թիւնն էր։

6 Փետ­րո­ւարի երկրշար­ժի աւե­րիչ հե­տեւանքնե­րը երբ լսե­ցի իս­կոյն մտա­բերե­ցի Այնթա­պի Սուրբ Աս­տո­ւածա­ծին Եկե­ղեցին։ Յոյս ու­նե­ցայ որ ան այս աղէ­տէն տու­ժած չըլ­լայ։ Այնթա­պաբ­նակ բա­րեկամ­նե­րէն լսե­ցի որ աւե­րուած է եկե­ղեց­ւոյ վե­րանո­րոգո­ւած գմբէ­թը եւ աւե­լի ուշ կա­ռու­ցո­ւած աշ­տա­րակը։

Որ­քան զար­մա­նալի՝ առա­ջին հեր­թին ան­կա­պակից թո­ւացող նիւ­թեր տար­բեր բնոյ­թի վեր­յի­շումնե­րու պատ­ճառ կը դառ­նան։ Տի­յար­պե­քիրի չորս ոտ­քե­րու վրայ կանգնած աշ­տա­րակը կա­րելի չէ առանց Թա­հիր Էլ­չիի յի­շել։ Այնթապ քա­ղաքն ալ ին­ծի հա­մար պատ­կե­րացում կը գտնէ Սուրբ Աս­տո­ւածա­ծին Եկե­ղեցիի կեր­պա­րով։ Եւ այս բո­լորը սի­րելի բա­րեկա­մի մը՝ ինձ նման պանդխտու­թեան դա­տապար­տո­ւած Հայ­քօ Պաղ­տա­տի ծննդեան առ­թիւ յի­շելը ան­շուշտ որ իմաստ մը պի­տի ու­նե­նար։