ՆՈՐԱՅՐ ՏԱՏՈՒՐԵԱՆ
Լոս Անճելըս, Փետրուար 19, 2023 – Վերջերս Քալիֆորնիոյ Լոս Անճելըս քաղաքի մէջ մեկնարկած է Արփի Հրատարակչատունը։ Լոս Անճելըսաբնակ արուեստագէտ եւ հեղինակ Արփի Գրիգորեանի կողմէ հիմնադրուած, ոչ-շահամէտ կազմակերպութիւնը կը նպատակադրէ հրատարակել հայերէն ինքնագիր գործեր՝ մանուկ, պատանի, եւ երիտասարդ ընթերցողներու համար։
«Ինչքան կը յիշեմ՝ հայ գրողներն ու արուեստագէտները ո՛չ կազմակերպութեան մը նեցուկը, ոչ ալ՝ դրամական աջակցութիւն մը ստացած են իրենց ծրագիրներուն համար», յայտնեց Գրիգորեան. «Գրական նոր գործի մը լոյս աշխարհ գալու կարելիութիւնը չնչին կը մնայ, բացի այդ հանգամանքէն, երբ ստեղծագործութիւնը մեկենաս մը ունենայ կամ հրատարակուի հեղինակի անձնական նիւթական միջոցներով»։
Գրիգորեան շարունակեց. «Զարմանալի չէ ուրեմն, որ տակաւին մեծ պակաս մը կայ ժամանակակից նիւթերով եւ նորագիր հայերէն գիրքերու, որոնք մատչելի ըլլային Սփիւռքի դպրոցականերուն՝ յատկապէս նախակրթարանի եւ աւելի բարձր կարգերու համար։ Արդիւնքը այն է, որ այսօր դպրոցներու մէջ դասաւանդուած հայերէն գրականութիւնը հազիւ թէ կ՚արտացոլէ վարժարանի պատերէն դուրս կայացող արդի կեանքը»։
«Այս երեւոյթներուն դէմ յանդիման է որ որոշեցի քայլ մը առնել», Գրիգորեան կը յայտնէ. «ուրեմն, անցեալ տարի, շատոնց փայփայուած երազ մը սկսաւ իրականութիւն դառնալ, երբ կարողացայ ի մի բերել խումբ մը համախոհ անհատներ, որոնք ինծի չափ խանդավառուած էին հրատարակչատուն մը սկսելու գաղափարով»։
Գրիգորեանին պատմածով, ծրագիրը ճամբայ ելած է 2021ի սկիզբը, երբ կազմուած է խորհրդատու մարմին մը, ճշդուած են նպատակակէտեր, եւ սկսած է հրատարակչատան կայքէջը (arpipublishing.com) կառուցելու աշխատանքը։ «Արփի Հրատարակչատան հիմնադրումով, մեր գլխաւոր նպատակն է հաստատել փոփոխութեան առաջնորդող ծրագիր մը, այսինքն հրատարակչատուն մը, որ հեղինակներու եւ գիրք նկարազարդողներու պիտի հայթայթէ անհրաժեշտ նեցուկն ու աջակցութիւնը, որպէսզի կարենան ստեղծել հայերէն գրական գործեր՝ երեխաներու, պատանիներու, եւ երիտասարդներու համար»։
Արփի Հրատարակչատան խորհրդատու մարմնին մաս կը կազմեն գիտնականներ, ուսուցիչներ, եւ գրողներ։ Անոնց շարքին են Տօքթ. Դալար Շահինեան՝ Քալիֆորնիոյ Համալսարանի հայագիտութեան դասախօս, Տօքթ. Միրնա Տուզճեան՝ Քալիֆորնիոյ Համալսարանի հայոց լեզուի եւ գրականութեան դասախօս, Տօքթ. Յակոբ Կիւլլիւճեան՝ Քալիֆորնիոյ Համալսարանի հայոց լեզուի եւ մշակոյթի «Խաչիկեան» դասախօսական ամբիոնի վարիչ, Նորայր Տատուրեան՝ Փասատենա քաղաքի «Blair» միջնակարգ եւ երկրորդական դպրոցի Հայկական Ճեմարանի վարիչ-ուսուցիչ, Արփի Գրիգորեան, Բեկի Ճինպաշեան՝ հայերէնի եւ հայոց պատմութեան ուսուցիչ եւ Իշխան Ճինպաշեան՝ հեղինակ ու գրական թարգմանիչ։
«Հրատարակչատան ստեղծման ետին կայ նաեւ այլ հիմնական նպատակ մը՝ օգնել, որ ուժանականացուի արեւմտահայերէնի շարունակական գործածումն ու տարածումը որպէս գրական լեզու, յատկապէս տրուած ըլլալով որ սփիւռքահայ երիտասարդութեան համար գրուած արեւմտահայերէն նոր, ինքնուրոյն գիրքերու պակաս մը կայ», յայտնեց Տօքթ. Միրնա Տուզճեան։
Արփի Հրատարակչատան մեկնարկման համար պէտք եղած անդրանիկ գումարը՝ 15,000 ամերիկեան տոլարը նուիրուած է Տէր եւ Տիկին Պրէնտըն եւ Սոնիա Փիրսի կողմէ։ Ապա կազմակերպութիւնը ստացած է 20,000 տոլար նուէր մը՝ Տէր եւ Տիկին Գեւոն եւ Ալեքսիա Գեւոնեաններէն։ Անցեալ տարուայ Դեկտեմբերին, Պրէնտըն եւ Սոնիա Փիրս անակնկալ նուիրատուութիւն մը եւս կատարեցին, այս անգամ՝ 15,000 տոլար: Յիշեալ նուիրատուութիւնները կատարուած են հրատարակչատան անդրանիկ գիրքերու հրատարակութեան համար։
«Մեր առաջին գլխաւոր նուիրատուներուն՝ Փիրս եւ Գեւոնեան ընտանիքներուն կը պարտինք Արփի Հրատարակչատան գոյութիւնը», ըսաւ Գրիգորեան. «Անոնց սրտաբուխ առատաձեռնութեան եւ ծրագրի կարեւորութեան նկատմամբ զօրաւոր հաւատքին շնորհիւ է, որ կրցանք մէջտեղ բերել այս հրատարակչատունը»։
«Այսօր, մենք կը փնտռենք հեղինակներ եւ գիրք նկարազարդողներ, որոնք կը փափաքին իրենց մանկական, պատանեկան եւ երիտասարդական գիրքերը հրատարակել», յայտնեց Նորայր Տատուրեան. «Պատրաստ ենք տպելու ինքնատիպ, վառ երեւակայութեամբ գրուած պատմութիւններ, վիպակներ, եւ այլն, որոնք գրուած են ժամանակակից արեւմտահայ սերունդի համար մատչելի լեզուով մը։ Առ այդ, մեր կայքին միջոցով պատմութիւններ առաջարկելու գործընթացը շատ դիւրին դարձուցած ենք՝ թէ՛ հեղինակներու եւ թէ նկարազարդողներու համար։ Նաեւ, որպէս գրական բարձր որակ հետապնդող հրատարակչատուն, մենք պիտի ունենանք խմբագիրներ, որոնք կողք կողքի պիտի աշխատին գրողներուն հետ»։
«Մտադիր ենք մինչեւ հինգ հատոր հրատարակել այս տարի, եւ ուրախ եմ յայտնելու որ արդէն երեք հեղինակներու հետ պայմանագիր ստորագրուած է», ըսաւ Յակոբ Կիւլլիւճեան։ «Այս տարուայ հրատարակչական նշանակէտին հասնելու եւ անկէ անդին ալ իր ամբողջական կարողականութիւնը իրականացնելու համար, Արփի Հրատարակչատունը պէտք ունի համայնքի լայն նեցուկին։ Իսկ ամէն անգամ որ դպրոց մը կամ համայնքային կազմակերպութիւն մը ձեռք բերէ մեր գիրքերէն՝ աշխոյժ ու յարատեւ զարգացող արեւմտահայ գրականութեան մը մեր հասարակաց տեսլականը, անկասկած, քայլ մը եւս պիտի մօտենայ շօշափելի իրականութիւն մը դառնալուն»։
Հրատարակչատան պաշտօնական մեկնարկը տեղի ունեցաւ 19 Փետրուար 2023, Կիրակի օր: Կլենտէյլ քաղաքի մէջ կազմակերպուած ընդունելութեան մաս կազմեցին հրատարակչատան հիմնադիրները, հայոց լեզուի ուսուցիչներ, հայկական դպրոցներու նախկին եւ ներկայ տնօրէններ, խմբագիրներ, արուեստագէտներ, եւ յատկապէս հայ գիրքին եւ անոր առաքելութեան հաւատացող մեկենաս ընթերցասէր ընտրանի մը:
Արփի Գրիգորեանը ներկաներուն պատմեց հրատարակչատան հիմնադրութեան ոդիսականը՝ գաղափարէն մինչեւ իրականացում, իսկ հիմնադիր անդամները, նախապէս արձանագրուած տեսանիւթի միջոցաւ խօսեցան իրենց ապագայ ծրագիրները եւ նպատակները: Երեկոյի ուշագրաւ մասերէն մէկն էր հրատարակութեան համար նախատեսուած երեք գիրքերէ մէկական էջի ընթերցանութիւնը: Իւրաքանչիւր գիրքի համապատասխան տարիքի աշակերտ մը, գիրքէն կարդաց ծիծաղաշարժ կամ խորհրդաւոր բաժին մը:
Արփի Հրատարակչատունը արդէն սկսած է ԱՄՆ-ի սահմաններէն ալ դուրս՝ Վենետիկէն, Պոլիսէն, Քանատայէն, եւ այլ տեղերէն հրատարակութեան առաջարկներ աշակերտական տարիքի համար նախատեսուած ձեռագիր դիմումներ ստանալ։
