Համաշխարհային հայ ժողովուրդը Թուրքիոյ Խորհրդարանի մէջ ունի կուռ ձայնով ներկայացուցիչ մը յանձին Ժողոովուրդներու Ժմղմվրդավարական Կուսակցութեան պատգամաւոր Կարօ Փայլանի։ Ան ընտրուած օրէն այս կողմ հայու ուղղեալ ամէն տեսակի վարկաբեկման դէմ հզօր ու ամուր վահան մը ըլլալով կը կատարէ իր ստանձնած պաշտօնը։
Ի տարբերութիւն Խորհրդարանի մէջ երկրի փոքրամասնութիւններուն համար որոշ աթոռներ տրամադրած օրինակներու Թուրքիոյ Խորհրդարանը միայն ժողովւրդի ձայներով ընտրուած պատգամաւորներ ունի։ Հետեւաբար այդ պատգամաւորները պաշտօնապէս չեն ներկայացներ իրենց պատկանած համայնքը, այլ կը ներկայացնեն ամբողջ քուէարկողները։ Այս առումով ալ Կարօ Փայլան Թուրքիոյ հայ համայնքի պաշտօնական ներկայացուցիչը չէ, այլ իբրեւ հայ անհատ բնական իրաւապաշտպանը տիեզերական հայութեան։
Ցաւով կը նկատենք թէ այդ քաջարի քաղաքական գործիչը մերթ ընդ մերթ կ՚ենթարկուի իր ազգակիցներու իսկ հալածանքին, պարզապէս անոր համար որ ան կը խօսի ոչ թէ անհատի մը կամ խմբակի մը աջակցելու՝ այլ իր ժողովուրդին արժանապատուութիւնը բարձր պահելու համար։
Կարօ Փայլան իր խիզախ ելոյթներէն մէկը ունեցաւ Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Սահակ Բ.-ի հանդէպ։ Մերժած էր ճանչնալ մեր եկեղեցական եւ հասարակական բոլոր սկզբունքներուն հակասող եւ պետութեան կողմէ պարտադրուած պայմաններով ո՛չ թէ ընտրուած, այլ նշանակուած հոգեւորականի մը պատրիարքութիւնը։ Որքան ալ իբրեւ թէ ընտրութիւն մը կատարուած ըլլար, վերջապէս ժողովուրդի ձայներով ընտրուած Պատրիարք մը կար մեր դիմաց եւ Թուրքիոյ հայ համայնքը կամայ թէ ակամայ համակերպած էր այդ արդիւնքին։ Այս առումով բաւականին սուր էր Կարօ Փայլանի «Ան իմ պատրիարքս չէ» խօսքը։ Սուր էր, բայց տրամաբանական։ Տրամաբանական էր եւ արդար։ Արդար էր եւ իրաւացի։
Սահակ Արքեպիսկոպոս պէտք էր գիտակցեր թէ ինք եւ նոյն աթոռի միւս թեկնածու Արամ Արքեպիսկոպոս Աթէշեան պետութեան պարտադրանքին սխալը հաստատելով հանդերձ ընտրութեան կայանալուն աջակցելով արժանի եղան այս մերժումին։ Ցաւալի է որ ընտրութեան ընդառաջ սկզբունքային կեցուածք մը ցուցաբերած չըլլալու փոխ հատուցումը ընդմիշտ իրենց հետ պիտի մնայ։ Հետեւաբար Կարօ Փայլանի ելոյթը ուղղուած չէ միայն Սահակ Բ. Պատրիարքին, այլ նաեւ Արամ Արք. Աթէշեանին եւ հեղինակութիւն չունեցած Կարգադիր Յանձնախումբի ու այս անարդար ընտրութիւնը իւրացնող բոլորին։
Կարօ Փայլան իր կուսակցական գործընկերներուն հետ միասին նշաւակը դարձած է իշխող ֆաշիստական կառավարութեան։ Նախագահ Էրտողանի գլխաւորած քաղաքական ուժը իր հետ ունենալով ծայրայեղ ազգայնականները եւ քեմալականները լծուած են երկրի միակ այլընտրանքային գաղափարախօսութիւնը լռեցնելու ջանքին։ Այդ ջանքի յաջողութիւնը մեծ կորուստ մըն է երկրի ժողովրդավարութեան համար։ Կորուստ մը, որուն համար աղօթողներու շարքին դժբախտաբար կան նաեւ հայեր, որոնց մեղքը դատապարտելի պիտի ըլլայ աշխարհասփիւռ հայութեան դիմաց։
pakrates@yahoo.com